Als grappenmakers ernstig worden
Voor de Angelsaksische comedians was Donald Trump in eerste instantie een godsgeschenk vanwege zijn haartooi en gedrag. Nu hij daadwerkelijk in de running is als presidentskandidaat proberen velen hem ook inhoudelijk onderuit te halen.
‘T his might be the most hippie thing that ever comes out of my mouth,’ zegt Jim Jefferies in zijn Netflix-show Freedumb. De Australische stand-upcomedian staat bekend voor zijn perverse, volgens veel mensen wansmakelijke humor. Om u een idee te geven: zondagavond trakteerde hij de volgelopen Capitool in Gent op een sketch over Jezus die hangend aan het kruis wordt afgetrokken door een melaats. Als zo’n extreem cynische comedian dan toch even ernstig wordt, ben je geneigd nog beter te luisteren. Hoe erg moet het zijn als zelfs hij zich geroepen voelt om een mening te formuleren en zijn publiek te waarschuwen? ‘Donald
Trump is not funny,’ verklaart Jefferies in alle ernst. ‘Hij teert op angst en voedt de haat. Terwijl het enige wat de haat kan verslaan de liefde is.’ Applaus, of wat dacht u? Niet voor de grap, maar voor de boodschap. Nieuwscomedians als Trevor Noah ( The daily show) en John Oliver gaven al eerder toe, op hun eigen spitse wijze, dat ze Donald Trump onderschat hebben. Vandaag steken ze hun ongerust- heid en verontwaardiging niet langer onder stoelen of banken. Noah, als opvolger van de grote Jon Stewart aanvankelijk toch een beetje braaf en doordacht, laat al eens een weg gebiepte ‘fuck’ horen. Vorig jaar lachte hij Trump nog weg als de eerste Afrikaanse president van de VS, een ijdele schertsfiguur die Noah – ook Afrikaan – deed denken aan de Oegandese dictator Idi Amin. Later vergeleek hij Trump ook met Mussolini maar nog altijd ging het over gedrag, uiterlijk en holle praatjes. Toen Donald Trump na de recente moordpartij in Orlando echter een beschuldigende vinger uitstak naar Obama en een krankzinnige samenzweringstheorie vooropstelde, was er geen plaats meer voor humor. ‘Let’s cut the crap, this guy is fucking crazy dangerous,’ zei Trevor Noah op dwingende toon, recht in de camera. Hij neemt nu ook Trumps ideeën op de korrel en gaat nog dieper in op de vele ongerijmde quotes en toespraken. Met veel fijne, goed geconstrueerde grappen, zoals we dat van The daily show gewend zijn, maar je ziet dat Noah het meent. Als antwoord op de heftige toespraken tijdens de republikeinse conventie, verbasterde zijn redactie de verkiezings- slogan van Trump eerder deze week tot ‘Make America fear again’. Dezelfde doodernstige conclusie als Jim Jefferies. Ook John Oliver, ideologisch minder goed te plaatsen dan Trevor Noah maar minstens even hard en genadeloos voor de heersende machten, klinkt de laatste maanden net iets serieuzer dan we van hem gewend zijn. Hij verontschuldigt zich om de haverklap dat het weer eens over Trump moet gaan en de sketches in The John Oliver
show zijn vaak wat puberaler dan die van The daily show. Oliver trekt dan ook een veel groter publiek aan. Maar hij brengt wel dezelfde boodschap: deze man is totaal ongeschikt om president van de Verenigde Staten te worden. Daar moet zelfs Olivers herkenbare cynische grijns voor wijken. Daar kun je gewoon met geen grap tegenop. ‘En toch,’ zegt Jim Jefferies, ‘heel soms denk ik: Fuck it. Let’s do it. Let’s see how fucking crazy shit can get.’ Zo kennen we onze comedians dan ook weer wel. Laat het allemaal maar eens lekker uit de hand lopen. Nog meer werk voor ons. Jefferies biedt zijn publiek even goed een extreme oplossing aan voor het racisme in de wereld, totaal irreëel maar wat betekent dat nog tegenwoordig? Ook al verafschuwt hij waar IS voor staat, in zijn bedorven geest schuilen nog wel een paar goede terreurideeën. Zou hij die luidop verwoorden? En zo balanceren Amerikaanse comedians tegenwoordig op een dunne koord. Recente sketches van Jefferies over de Amerikaanse verkiezingen en de wapenwetten halen miljoenen views op Youtube. Enkele jaren geleden was de Australiër nog een cultfiguur, maar tegenwoordig mag hij zich een van de populairste comedians ter wereld noemen. Zijn harde, niets of niemand ontziende humor lijkt perfect aan te sluiten bij de pessimistische, gepolariseerde tijdsgeest. Wel op voorwaarde dat je zijn expliciete grappen over allerhande lichaamssappen erbij neemt, en een occasionele microfoonscheet. Ik denk dat Trump die ook wel grappig zou vinden.
‘Donald Trump teert op angst en voedt de haat. Terwijl het enige wat de haat kan verslaan de liefde is’ JIM JEFFRIES ‘Let’s cut the crap, this guy is fucking crazy dangerous’