‘Zo dom konden de taliban niet zijn’
Voor het eerst pleegde Islamitische Staat een grote bomaanslag in Kaboel. IS is in Afghanistan in een bloedige strijd verwikkeld met de taliban.
| ‘ We wisten meteen dat dit niet de taliban konden zijn. Zo stom zijn ze niet’, meldde Hashim Didari vlak na de dubbele zelfmoordaanslag van zaterdag in de Afghaanse hoofdstad Kaboel. De aanslag werd vrijwel direct opgeëist door Islamitische Staat. Twee IS-strijders met bomgordels hadden zich tussen de duizenden boze Hazara’s gemengd die demonstreerden tegen de regering van president Ashraf Ghani. Er vielen 81 doden en ruim 200 gewonden. De Hazara’s zijn overwegend sjiitisch en daarmee ketters in de ogen van IS. De Hazara’s vormen een hechte bevolkingsgroep van zo’n drie miljoen – Afghanistan telt 34 miljoen inwoners. Didari – een Hazara van 28 jaar – was op veilige afstand toen de aanslag plaatsvond. Via een Facebookchat – zoals vrijwel altijd na een aanslag in Kaboel was het tele- foonnetwerk overbezet, maar werkte het internet nog – meldt hij dat de aanslag geen teken van de kracht is van IS. De aanslag vond plaats buiten het streng beveiligde centrum van Kaboel, in de wijk Deh Mazang, waar het volgens hem ‘niet al te moeilijk’ is om strijders met bomgordels te positioneren. Het zou iets anders zijn als ze net als de taliban met een vrachtwagen vol explosieven in het centrum hadden toegeslagen, vindt hij.
Emiraat en kalifaat
Heel veel is niet geweten over Islamitische Staat in Afghanistan. Maar twee jaar na de eerste geruchten over IS-strijders in het land, hebben lokale journalisten en internationale onderzoekers gegevens bijeengesprokkeld die leiden tot een redelijk betrouwbaar beeld. IS heeft waarschijnlijk tussen de 7.000 en 8.500 leden in Afghanistan, en 2.000 tot 3.000 in Pakistan. Dat zijn niet alleen strijders, maar ook ‘ondersteunende elementen’, vol- gens Antonio Giustozzi, een Italiaanse analist die eerder grondig onderzoek deed naar de taliban. Volgens sommige analisten zouden vanuit het IS-hoofdkwartier Raqqa zo’n zeventig strijders zijn gestuurd die de kern vormen van de IS-eenheden in Afghanistan. De beweging is in bloedige gevechten verwikkeld met de taliban, die hun eigen emiraat hebben opgericht en het kalifaat van IS niet erkennen. Ook wijzen ze de aanvallen op sjiieten af – de sektarische haat is in Afghanistan nauwelijks ontwikkeld en het is de vraag of die kan worden aangewakkerd met aanvallen op de Hazara. ‘De taliban willen ons niet als vijand’, zegt Didari vanuit Kaboel. De Hazara’s staan bekend als onverschrokken strijders die zich laten voorstaan op hun afstamming van de wrede veroveraar Djengis Khan. Al hééft IS de Hazara’s al tegen. Volgens Iraanse bronnen zouden zo’n 20.000 Hazara’s in Syrië in Iraanse eenheden aan de zijde van Bashir al-Assad vechten. Vorige maand berichtte The Guardian dat de Iraanse Revolutionaire Garde actief Hazara-strijders in Afghanistan ronselt. Ook dat kan een reden zijn geweest voor de ISaanslag. De taliban hebben de IS-strijders
weten terug te dringen tot enkele districten in de provincie Nangarhar, die grenst aan de moeilijk doordringbare Tirah Vallei in Pakistan, een bron van jihadstrijders. In het westen en het zuiden lijken speciale eenheden van de taliban, die beter bewapend en getraind zijn dan de gewone strijders, de beweging echter zo goed als vernietigd te hebben.
Khorasan
IS mag dan onder vuur liggen in Afghanistan, volgens Giustozzi is de aanwezigheid van groepen strijders die de IS-vlag voeren niet alleen een grote zorg voor Afghaanse en westerse autoriteiten, ‘maar ook voor China, Pakistan, Iran en andere landen in Centraal-Azië’. Dat heeft te maken met het begrip ‘Khorasan’, een gebied dat voorkomt in de Koran, en dat belangrijk is voor het kalifaat. Het beslaat Afghanistan en delen van Pakistan, Iran en Tadzjikistan. Ondanks herhaalde drone-aanvallen is IS-Khorasan-leider Hafiz Saeed Khan nog altijd in leven. Hij speelt onder meer in op de huidige onrust bij goed opgeleide, gefrustreerde jongeren in het door India bestuurde deel van Kashmir. Sommige waarnemers vrezen dat ISKhorasan daar een nieuwe rekruteringsbron kan vinden.
IS heeft waarschijnlijk tussen de 7.000 en 8.500 leden in Afghanistan
IS speelt op dit moment in op de onrust bij goed opgeleide, gefrustreerde jongeren in het door India bestuurde deel van Kashmir