Wikipedia wil meer Belgisch erfgoed zien
WIKI LOVES ART STREEFT DIGITALE ONTSLUITING ERFGOED EN KUNST NA Er mogen best wat meer foto’s in de Wiki-pagina’s over Belgische cultuurmonumenten. Wikipedia geeft zijn vrijwilligers deze zomer zelf een duwtje in de rug met de wedstrijd en workshops van ‘
Voor een land dat zo’n rijk cultureel erfgoed heeft, kan België best nog wat meer Wikipedia-pagina’s vullen. En de pagina’s die wel al bestaan, zijn vaak niet of schaars geïllustreerd. Voor gebouwen of kunstwerken in de publieke ruimte lag dat tot voor kort aan de ‘ panoramavrijheid’. Je moest in België auteursrechten betalen aan de auteur van die werken, of aan zijn erven tot zeventig jaar na zijn dood. Sinds 15 juli is dat afgeschaft. Het verklaart waarom het Atomium niet vaker opdook in reclame, in collages of kunstwerken, en waarom ook het Havenhuis van Zaha Hadid op het Antwerpse Eilandje een Wiki-pagina heeft zonder foto’s. Om zijn fotodatabase Wikimedia Commons wat aan te spekken, heeft Wikipedia deze zomer de handen in elkaar geslagen met een aantal culturele instellingen. Wiki Loves Art is een wedstrijd maar ook een reeks workshops waarin schrijvers en fotografen – zowel amateurs als professionals – tips krijgen over hoe je een goede bijdrage voor Wikipedia schrijft of in musea goed belichte foto’s maakt zonder flits. Alle deelnemende foto’s worden geüpload op Wikimedia Commons.
Perzische Wikipedia
Naar de workshops komen veel mensen die al af en toe bijdragen leveren aan Wikipedia. ‘Afgezien daarvan is het een heel divers publiek’, zegt Sam Donvil van Packed, het Expertisecentrum Digitaal Erfgoed dat Wiki Loves Art steunt. ‘Ik heb een workshop bijgewoond in de Dossinkazerne in Mechelen, daar was een fotografieclub op af gekomen. In het Fomu in Antwerpen was de groep heel gevarieerd. Er zaten een paar expats bij, zoals een doctoraatsstudent die al voor de Perzische Wikipedia schrijft, een paar fotofanaten, en Brusselse kunstliefhebbers, Franstalige en Nederlandstalige. Mannen en vrouwen, alle leeftijden. Het waren wel allemaal mensen die het leuk vinden om hun band met een bepaalde collectie uit te bouwen.’ De curatoren van de deelnemende musea hadden tien minder bekende, maar interessante objecten geselecteerd. ‘Ze vertelden ons het verhaal achter elk voorwerp’, zegt Donvil. ‘In de Dossinkazerne was er een machinegeweer van een Joodse verzetsstrijder die heeft meegeholpen om de haven van Antwerpen te ontzetten, maar ook een collectie postkaarten en correspondentie van een gedeporteerde familie. Het Fomu had een aantal curiosa uit zijn reserves opgediept, spionagecamera’s in een poederdoos of een wandelstok, een camera die zo licht was dat een postduif ermee over vijandelijke linies kon vliegen.’ Packed, het expertisecentrum waarvoor Donvil werkt, helpt cultuurinstellingen bij de digitalisering van hun collecties. ‘Oorspronkelijk gaven we vooral advies aan musea, tegenwoordig helpen we bijvoorbeeld ook instellingen uit de podiumkunsten, die vaak heel grote archieven hebben waar ze weinig mee doen.’
Vrij toegankelijk
Voor hem ligt de synergie met Wikipedia voor de hand. ‘Packed vindt dat erfgoed vrij toegankelijk moet zijn, niet enkel fysiek, op expo’s, maar ook digitaal. Veel musea hebben al databases met beelden van hun collectie, waarvan ze licenties verkopen. Dat is weinig renderend; als je iemand moet aanwerven om dat uit te baten, verlies je er vaak geld aan.’ ‘Wij denken dat het toegankelijk stellen van die beelden meer waarde creëert dan die licenties
‘Erfgoed moet vrij toegankelijk zijn, op expo’s, maar ook digitaal’
en moedigen hen aan die beelden te doneren. Wikimedia Commons is natuurlijk meetbaar: tegen een volgende Wiki Loves Art, hopelijk over twee jaar, kunnen we zwart op wit bewijzen welke gratis foto hoeveel bezoekers naar de site van een museum heeft gelokt. Dat houdt meer steek dan bijvoorbeeld te investeren in een dure app.’ Wiki Loves Art loopt nog tot eind augustus. Wie de wedstrijd mist maar toch geïntrigeerd is, kan in september al meedoen aan Wiki Loves Monuments – dan krijgt het Havenhuis misschien toch nog foto’s op zijn Wiki-pagina.