‘Slechts een fractie kiest de foute oplossing’
De Syrische vluchteling die zich in Ansbach opblies, had al twee zelfmoordpogingen achter de rug. Kan een onverwerkt trauma tot zijn daad hebben bijgedragen?
BRUSSEL | Behalve financiële en sociale kwetsbaarheid is ook mentale kwetsbaarheid een risico bij vluchtelingen, die in het slechtste geval heil zoeken in radicale gedachten en perspectieven. ‘De link tussen oorlogstrauma’s en radicalisering is niet zo duidelijk’, zegt Lotte Lenaers, klinisch psychologe bij Solentra, dat binnen de jeugdpsychiatrische afdeling van het UZ Brussel ondersteuning geeft aan vluchtelingen, migrantenkinderen, en hun families. ‘Vaak draait het bij radicalisering niet zozeer rond de trauma’s die ze hebben ervaren maar rond het totale traject dat ze in hun leven doorlopen hebben. En vooral: het gebrek aan houvast in hun dagelijkse leven en het niet voorbereid zijn op de nieuwe samenleving waarin ze terechtgekomen zijn.’ Tijs De Geyndt van Solentra wijst op het verschil tussen trauma en stress. ‘ Stress, onzekerheid en de gevolgen daarvan vallen niet per se samen met een trauma. De mensen die geen zekerheid hebben over hun toekomst of lang moeten wachten op de behandeling van hun asielaanvraag, leven al die tijd in onzekerheid. De beste hulp en dus de beste manier om te vermijden dat ze een radicaal perspectief aangeboden krijgen, is hen stabiliteit geven in hun dagelijkse leven. In een aantal gevallen is er nood aan traumabegeleiding en dan moet je gepast doorverwijzen.’ Lenaers benadrukt dat ze in de praktijk zelf nog niet in contact kwam met geradicaliseerde vluchtelingen of jongeren. ‘Indien wel, hebben we een beroepsgeheim. Maar als het echt een dreiging wordt, gaat dat voor op het beroepsgeheim.’ ‘België doet het best goed’, zegt De Geyndt. ‘We geven vorming aan sociaal werkers en ook aan de mensen die de intake-interviews doen op het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen, zodat ze de geestelijke gezondheid van de mensen die voor hen zitten, beter kunnen inschatten. Ook bij de Koning Boudewijnstichting heeft men recent middelen vrijgemaakt om aan deskundigheidsbevordering te doen voor geestelijke gezondheid bij oorlogsvluchtelingen. We verspreiden die kennis onder sociaal assistenten, psychiatrische instellingen...
‘De link tussen oorlogstrauma’s en radicalisering is niet zo duidelijk’
Want ondersteuning is welkom om oorlogstrauma’s juist te kunnen benaderen.’ Via Fedasil kunnen vluchtelingen doorverwezen worden voor psychiatrische hulp en komen ze zo dus bij een psycholoog terecht. ‘Maar psychologische hulp blijft erg persoonlijk’, benadrukt De Geyndt. ‘Het gaat in totaal over honderdduizenden vluchtelingen en het is een fractie die de foute oplossing kiest. Het zijn zonderlingen die een aanslag plegen.’