REKEN JE RIJK

De federale regering heeft sinds haar oprichting al twee begrotingen opgesteld en twee keer begrotingscontroles gehouden. Bij die vier gelegenheden nam ze voor 9 miljard euro maatregelen. Toch ging het begrotingstekort maar met 600 miljoen omlaag. Waar is de rest van het geld gebleven? Het lijkt de voor de hand liggende vraag. Maar De Standaard stelde vast dat in dit koninkrijk niemand het antwoord kent of durft te geven. Daarom gingen we zelf naar het antwoord op zoek.

Het ingestudeerde antwoord dat de regering zelf geeft, is dat de asielproblematiek en de aanslagen onverwachte extra uitgaven hebben veroorzaakt. Dat klopt, maar het verklaart maar 1,1 miljard van de negen. Een andere bewering is dat de regering via de taxshift en andere lastenverlagingen de economie heeft aangezwengeld. Dat is juist, maar dat betreft ruim gerekend niet meer dan 3 miljard euro. Bovendien was daarover het regeringsstandpunt dat de kostprijs ervan volledig was gecompenseerd door andere maatregelen. Niet dus.

De bottomline is dat, zelfs zonder rekening te houden met de kostprijs van de taxshift, de helft van het geld, 4,5 miljard, weglekte doordat de voorgenomen ingrepen niet of niet volledig werden doorgevoerd, doordat maatregelen werden dubbel geteld of doordat de regering onvoldoende rekening hield met de gevolgen van haar eigen beleid. Gedragsveranderingen van de bevolking deden inkomsten krimpen en/of uitgaven aanzwellen. Was dat niet te voorspellen?

Een begroting is natuurlijk altijd een raming en niemand kan een jaar vooraf precies voorrekenen hoe ze zal uitdraaien. Maar dat de post ‘ reken je rijk’ de helft van de oefening opsoupeert, is een onthutsende vaststelling. Als we ons afvragen waar de burgerzin heen is, kan de overheid haar verantwoordelijkheid niet ontwijken.

De uitdaging die de centrumrechtse regering bij haar aantreden is aangegaan, was de belastingen te verlagen, de begroting te doen sluiten en de concurrentiekracht te verhogen. Ze stelt noodgedwongen vast dat het niet mogelijk is meer dan twee van die drie doelstellingen tegelijk te realiseren. Dat is geen oneer, maar het noopt wel tot meer bescheidenheid. Het begrotingsbeleid van deze ploeg verschilt niet fundamenteel van die van haar voorgangers. Het is pappen en nathouden. Nog steeds.

Er loopt een dunne lijn tussen voluntarisme en leugenachtigheid. Als ze niet miraculeus door aantrekkende groei wordt gered, valt deze regering bij de afrekening in 2019 aan de verkeerde kant ervan.

Er loopt een dunne lijn tussen voluntarisme en leugenachtigheid