Zeg niet te gauw: de antiquair is geen vrouw
De Brusselse kunst- en antiekbeurs Brafa zet in een advertentie de Belgische antiquair in de kijker. Bij de vijftien antiekhandelaars zit geen enkele vrouw. Tiens, moet je dan een man zijn om het in die wereld te maken?
In een commerciële bijlage bij deze krant maakte de kunstbeurs Brafa (Brussels Antiques & Fine Arts Fair), die dit weekend van start gaat, reclame met een twee pagina’s brede foto van vijftien Belgische antiquairs – vijftien manne
lijke antiquairs, de enige vrouw op de foto is een kunstwerk. Onder hen: Boris Vervoordt (zoon van Axel) en Jos Jamar, de galerist van onder meer Panamarenko. De titel ‘Brafa men at work’ onderstreept nog eens de suggestie dat je maar beter een man bent als je ambities hebt in die wereld.
‘Het is nochtans puur toeval dat alleen maar mannelijke antiquairs te zien zijn’, zegt Bruno Nélis, hoofd communicatie bij Brafa. ‘Mijn oorspronkelijke idee was om een familieportret te maken, en daarvoor had ik een uitnodiging gestuurd naar alle exposanten van Vlaanderen. Ook dus naar de vrouwelijke antiquairs. Maar niemand van de vrouwen heeft onze oproep beantwoord. Omdat alleen maar mannen wilden meewerken, heb ik het concept bijgestuurd, naar “Men at work”.’
Maar zo geeft Brafa natuurlijk nog meer het signaal dat de handel in antiek en kunst een exclusief mannenclubje is. Nélis: ‘Ik vind het jammer dat we het beroep zo’n mannelijk imago geven, want dat is zeker niet de bedoeling. In onze commerciële bijlage van vorig jaar stond op de centrale pagina’s een foto van de “Brafa first ladies”: onze directrice Beatrix Bourdon en Anne-Sophie Delen, de pr-directrice van onze sponsor.’
Mannenbastion
Mia Roggeman, eigenaar van een antiekzaak gespecialiseerd in oosterse kunst en voorzitter van de Koninklijke Gilde van Vlaamse Antiquairs, begrijpt niet dat Brafa alleen maar mannen naar voren schuift. ‘De foto bevestigt alleen maar het idee dat het een mannenbastion is. Terwijl vrouwen het nu al zo moeilijk hebben om aanvaard te worden als antiquair.’
De Gilde van Vlaamse Anti- quairs telt een dertigtal leden, onder wie vier vrouwen. ‘Vrouwen die, zoals ik, in hun eentje hun eigen antiekzaak runnen, zijn zeldzaam. Ik zie daar helaas niet snel verandering in komen.’
Roggeman schopte het natuurlijk wel tot voorzitter, in een voorts volledige mannelijke raad van bestuur. ‘Ik was de consensusfiguur waarin iedereen zich kon vinden op het moment dat onze beroepsvereniging een minicrisis doormaakte. Dat ik een vrouw was, heeft niet in mijn voor- of nadeel gespeeld’, vertelt ze. ‘Maar ik ben ervan overtuigd dat ik als antiquair meer kansen gekregen zou hebben als ik een man was geweest. Ik heb vergaderingen mee-
gemaakt waar mijn “vrouwenmening” meteen werd weggezet als “naïef ”. Je moet je als vrouwelijke antiquair twee keer zo hard bewijzen.’
Toch zijn wel degelijk heel wat vrouwen actief in antiquairszaken. ‘Dikwijls is een antiquairszaak een familiebedrijf, dat gerund wordt door een koppel of doorgegeven wordt van vader op zoon’, zegt Patrick Derom, antiquair en erevoorzitter van de Koninklijke Kamer van de Antiquairs en Kunsthandelaars van België. ‘Bij koppels stel je dan dikwijls vast dat de man meer op de voorgrond treedt, omdat de vrouw ook het huishouden voor haar rekening neemt.’
Ook Mia Roggeman ziet die stereotiepe taakverdeling wel vaker gebeuren. ‘Mannen zijn het uithangbord en schuiven mee aan de onderhandelingstafel, terwijl vrouwen achter de schermen de boel draaiende houden. De foto van Brafa weerspiegelt die realiteit.’ Minder wantrouwen
‘Vrouwen zijn in onze sector soms té discreet’, meent Derom. Maar van seksisme is volgens hem geen sprake. ‘Integendeel, kopers staan meestal minder wantrouwig tegen een vrouw dan tegenover een man.’
Een van die sterke vrouwen achter de schermen, is An Volc- Vrouwen hebben het nu al zo moeilijk om aanvaard te worden als antiquair’ MIA ROGGEMAN Koninklijke Gilde van Vlaamse Antiquairs kaert, kunsthistorica en duizendpoot bij Manufactuur De Wit. Yvan Maes, de eigenaar van Manufactuur De Wit, is te zien op de Brafa-advertentie met een van de historische wandtapijten die ze restaureren en verhandelen. ‘Ik vind het een heel mooie foto, maar ik had het toch graag anders gezien, met meer evenwicht tussen de geslachten’, zegt Volckaert. ‘Misschien moet Brafa volgend jaar een “Women at work” brengen. In de wereld van restauratie, waarin wij actief zijn, loopt het alvast vol met vrouwen.’
Brafa loopt van 21 tot en met 29 januari in Tour & Taxis in Brussel.
‘Het is puur toe val dat er alleen maar mannelijke antiquairs te zien zijn’ BRUNO NÉLIS Hoofd communicatie Brafa