Maar is Trump klaar voor het Witte Huis?
DE WERELD IS ‘KLAAR’ VOOR TRUMP
BRUSSEL | Terwijl in Washington alles in gereedheid werd gebracht voor de eedaflegging van president Donald Trump vandaag om 18 uur on
ze tijd, werden de voorbije dagen in de Senaat zijn toekomstige ministers en topmedewerkers op de rooster gelegd. Met soms verbijsterende resultaten.
Trumps toekomstige ministers en andere medewerkers blijken er erg vaak meningen op na te houden die sterk afwijken van de beleidslijnen die hij verkondigt. Toekomstig CIA-directeur Mike Pompeo zei bijvoorbeeld dat hij in geen geval terrorismeverdachten zou onderwerpen aan waterboarding of ‘ schijnverdrinking’. Zelfs niet als de president hem daartoe het bevel zou geven, want de ‘verhoor’techniek is inmiddels wettelijk verboden. Donald Trump heeft zich tijdens de campagne altijd een voorstander getoond van de herinvoering van waterboarden.
De conclusie van de Amerikaanse inlichtingendiensten dat Rusland ge- probeerd heeft de Amerikaanse verkiezingen te bëinvloeden, lijkt Pompeo ‘gezond’. Hij vindt dat Moskou een bedreiging vormt voor de VS.
Dat laatste zei ook toekomstig minister van Defensie James Mattis. De Navo, die Trump ‘overbodig’ vindt, noemde Mattis ‘waarschijnlijk het meest succesvolle militaire bondgenootschap uit de moderne wereldgeschiedenis’.
Contradicties
Toekomstig minister van Justitie Jeff Sessions is het dan weer oneens met Trumps (mogelijke) plan om moslims, als religieuze groep, de toegang tot de VS te ontzeggen. En Rex Tillerson, straks buitenlandminister, vindt de klimaatopwarming helemaal geen hoax, zoals Trump verkondigde.
Tillerson zei ook dat de VS hun engagementen tegenover de Navo niet mogen verbreken. En hij is niet tegen TPP, het vrijhandelsverdrag in het Stille Oceaangebied, dat Trump naar eigen zeggen op de eerste dag van zijn presidentschap gaat opzeggen.
Het Team Trump lacht voorlopig de contradicties weg. ‘We zoeken geen klonen van de president’, luidde het de voorbije dagen. ‘Maar zodra de president in functie is en beslissingen neemt, zal blijken dat alle kabinetsleden Trumps visie en programma steunen.’
De vraag is dan natuurlijk ook: wélk programma en wélke visie? Want Donald Trump is zelf niet te beroerd om, wanneer het hem beter uitkomt, plots een andere mening te verkondigen dan de dag tevoren. De verkozen president is de voorbije maanden zo onberekenbaar gebleken, dat niemand een duidelijk zicht heeft op wat hij juist gaat doen.
En wie gaat uiteindelijk het beleid bepalen? De vakministers? Of de topmedewerkers van Trump die niet op de rooster gelegd zijn in de Senaat, onder wie zijn schoonzoon Jared Kushner en zijn hoofdstrateeg Steve Bannon? Voor conflicten liggen de kaarten goed.
Dat de toekomstige president en zijn kabinet elkaar zo sterk tegenspre-
ken, is heel ongebruikelijk. Meestal waakt het transitieteam erover dat de president en zijn ministers netjes op dezelfde lijn zitten.
Mogelijk komt het doordat Trump een aantal nochtans cruciale thema’s niet behoorlijk heeft doorgepraat met zijn nominees, merkte The Washing
ton Post op. Rex Tillerson (Buitenlandse Zaken) had het met de toekomstige president alleen in algemene termen over de grote principes die het buitenlands beleid zouden bepalen, vertelde hij tijdens de hoorzitting. Rusland was daarbij niet ter sprake gekomen, zei hij.
Grizzly’s
Niet alle ministers komen bovendien even beslagen op het ijs. In sommige gevallen werd de hoorzitting een echte afgang. Absoluut dieptepunt was de ondervraging van de toekomstige minister van Onderwijs, de miljardaire Betsy DeVos. Op de vraag wat ze vond van wapens op school, haalde ze het voorbeeld aan van een school in Wyoming waar vuurwapens allicht nodig waren ‘om zich te beschermen tegen grizzly’s’. De Amerikaanse kranten zullen zich nog wel even afvragen of ze de bedoeling van de vraag écht niet goed begreep, of dat ze gewoon niet wilde antwoorden. Al bij al liet ze de indruk dat ze nauwelijks op de hoogte was van de hete hangijzers in het Amerikaanse schoolwezen.
Sommige aspirant-ministers dreigden ook door de mand te vallen vanwege ethisch netelige kwesties. Gisteren geraakte bekend dat Steven Mnuchin, de ex-bankier die minister van Financiën hoopt te worden, eerder bijna 100 miljoen dollar aan vastgoedbezittingen niet had bekendgemaakt aan de bevoegde Senaatscommissie. Hij was ook vergeten dat hij bestuurder was van een investeringsfonds op de Kaaiman Eilanden, een fiscaal paradijs. Hij had de vragenlijst verkeerd begrepen, luidde zijn excuus.
Mick Mulvaney, die moet gaan waken over de begroting, had dan weer verzuimd 15.000 euro belastingen te betalen voor een huishoudhulp.
Net als bij Trump zelf loert bij sommige ministers het gevaar van belangenvermenging om de hoek. Zo heeft Tom Price (Volksgezondheid) een aantal beleggingen in bedrijven die actief zijn in de gezondheidssector.
Kan hem gevraagd worden die te verkopen, als ook de president weigert alle banden met zijn persoonlijke imperium te verbreken? En wie valt er over 15.000 dollar belastingen als de president weigert zijn eigen belastingaangifte bekend te maken, zoals nochtans gebruikelijk is?
| Vandaag legt de New Yorkse zakenman en miljardair Donald J. Trump de eed af als de 45ste president van de Verenigde Staten. Dat heeft als gevolg dat Washington hermetisch is afgesloten, en dat Martha Joynt Kumar in de Amerikaanse hoofdstad van de ene naar de volgende interviewafspraak holt.
Kumar leidt het ‘ White House Transition Project’. Die niet-partijgebonden organisatie staat het nieuwe personeel in de administratie van het Witte Huis al sinds 1999 bij met informatie en advies. ‘ Jullie waren een grote hulp bij de transitie. Bedankt om de tijd te nemen om die expertise met ons te delen’, liet George W. Bush na zijn presidentschap als boodschap na. Duizenden nieuwe werknemers kunnen bij u terecht voor informatie en advies over hun baan. Hoeveel mensen mag Donald Trump benoemen? ‘In totaal benoemt de president zo’n 4.000 man. Zijn inner circle is natuurlijk veel kleiner. Hij mag 25 assistenten benoemen, met elk een vice-assistent, en 80 stafleden, die “speciale assistenten” worden genoemd.’ Mag de president zomaar familieleden opnemen in die ‘inner circle’? ‘De president mag helemaal zelf kiezen wie hij als naaste medewerkers wil. Anders dan de leden van de regering, hoeft de Senaat die benoemingen niet te bekrachtigen na een speciale hoorzitting. Donald Trump zal zijn schoonzoon Jared Kushner als naaste adviseur benoemen. Los van hoe dat bij sommigen kan overkomen, vormt dat geen enkel probleem. Sterker, Kushner kent zijn schoonvader erg goed. Hij kan hem erop wijzen dat hij bepaalde dingen niet kan doen. Het is belangrijk dat de president zich omringt met mensen die hem níét altijd zomaar gelijk geven.’ Wat maakt deze transitie ongewoon? ‘Het opvallendst is toch dat Amerika voor het eerst een president heeft gekozen zonder enige politieke ervaring. Trump zal snel gefrustreerd raken. Voor veel van zijn aangekondigde plannen heeft hij de steun nodig van het Congres. Al te beginnen met de begroting, waarvan in februari al een eerste ontwerp op tafel moet liggen. Daar komt bij dat hij moet wachten op de bekrachtiging door de Senaat van wie hij benoemd heeft als minister. Het zal frustrerend zijn voor hem dat hij zijn beloftes niet zomaar in zijn eentje kan uitvoeren. Hij zal vaak rekening moeten houden met beide kamers van het Congres, en het compro- mis moeten zoeken.’ Is Trump compromisbereid? ‘Trump heeft als zakenman niets anders moeten doen dan compromissen sluiten. Daarom hebben zo veel Amerikanen voor hem gestemd. Maar in het Witte Huis heeft hij minder controle over alle elementen van een “deal” dan als topman van zijn zakenimperium.’ De nieuwe president verkoopt zijn bedrijven niet. Dat zet toch de deur open voor belangenconflicten? Knappen zijn kiezers daar niet op af? ‘Het huurcontract met de overheid voor zijn hotel in het oude postkantoor van Washington, moet worden uitgeklaard (een lid van de regering mag geen profijt halen uit een lease van een overheidsgebouw, red.). En er zijn zeker nog enkele andere kwesties. Een wet uit 1978 regelt ethiek in de regering, maar die wet is niet perfect en moet worden aangescherpt. Trump zal die kwesties moeten uitklaren met de commissie ethiek. Of zijn kiezers daarop afknappen, weet ik nog niet zo zeker. Tijdens de campagne had Trumps fortuin net aantrekkingskracht op zijn kiezers: “Trump is al zeer rijk, hij zal zich als president dus niet verder verrijken”.’ Kan Trump als president zo impulsief blijven twitteren? ‘Hij moet dat bespreken met zijn personeel. Twitter is handig om aankondigingen te doen, maar je beleid toelichten in 140 tekens valt niet mee. Maar vergeet niet waarom Trump zo dol is op Twitter en de sociale media: ze hielpen hem verkozen te geraken. Hij nam het op tegen 16 Republikeinse kandidaten, en hij alleen bleef overeind.’ Trump won inderdaad, maar er wordt hem verweten verdeeldheid te hebben gezaaid. Kan hij het land herenigen? ‘Dat is het allerbelangrijkste deel van elke transitie: de winnaar moet tonen dat hij de president van álle Amerikanen kan zijn. Een eerste moment om te tonen of hij dat kan, volgt straks als Trump bij de eedaflegging het volk toespreekt.’
‘Het is belangrijk dat de president zich omringt met mensen die hem niet altijd zomaar gelijk geven’‘