SAMENLEVING NIET STUREN, MAAR REGISSEREN

Terwijl de kwestie van de geluidshinder rondom de luchthaven van Zaventem wegzinkt in een bestuurlijk en constitutioneel moeras, dient zich in het minstens even netelig geachte dossier van de Antwerpse mobiliteit mogelijk een opening aan. Stadsbestuur, oppositie en actiegroepen groeien toe naar eensgezindheid over een creatieve, gedragen oplossing. Wat kunnen we, al is dat succes nog voorlopig en fragiel, daarvan leren?

Een belangrijk eerste punt is dat het dus helemaal niet onmogelijk is om in onze ingewikkelde, mondige en gejuridiseerde samenleving over moeilijke thema’s eensgezindheid te bereiken. We zijn niet reddeloos aan chaos en onbestuurbaarheid overgeleverd. De blokkeringen zijn van eigen makelij. Standpunten vertrekken wellicht vanuit redelijke verzuchtingen, maar verharden zich om ideologische en emotionele redenen. De impasse maakt van alle belanghebbenden verliezers, die elkaar in stilstand en onleefbaarheid gijzelen. Punt twee lijkt in Antwerpen door iedereen gedeeld te worden: de cruciale taak van de intendant die met kunde, geduld en overreding de kampende partijen dichter bij elkaar heeft gebracht. Is dat dan het model waar we bij gordiaanse politieke problemen heen moeten? Dat alleen een onafhankelijke expert, die nadien weer van het toneel verdwijnt, een oplossing kan brengen, lijkt op een faillietverklaring van de politiek. Die blijft steken in belangenvertegenwoordiging en komt niet, of te weinig, toe aan globale visie en probleemoplossing.

De realiteit is dat zo’n intendant, ongeacht zijn talent en ijver, maar kans op slagen heeft als de partijen elkaar in het aanslepende conflict hebben uitgeput. In een vroegere fase zouden zijn/haar kansen kleiner zijn. De boodschap die politici daaruit kunnen putten, is dat ze hun eigen falen organiseren als ze hun taak vooral blijven zien als het sturen van de samenleving in plaats van het regisseren ervan. Ze moeten het zover niet laten komen dat ze zichzelf buitenspel moeten zetten.

Als verkozen machthebbers zich meer op de regie van het beleid toespitsen en het creëren van draagvlak meer zouden waarderen dan het doordrukken van hun visie, zou het wellicht in één klap ook een stuk beter gaan met de geloofwaardigheid van het politieke bedrijf als geheel. De scorende politicus met roodgloeiende Twitteraccount is niet duurzaam. De cumulerende beheerder van het status-quo valt in ongenade. De politicus die verbindt én realiseert, in plaats van verdeelt en ophitst, is het model van de toekomst. Net zoals vroeger.

Politici hoeven het niet zover te laten komen dat ze zichzelf buitenspel zetten