‘Turkije zonder de EU is een derdewereldland’

Turkije zal bij het Europees Hof voor de M ensenrechten een klacht indienen tegen N ederland. P resident Erdogan wil dat he t Hof zich buig t over de manier waarop N ederland de T urkse ministers heeft behandeld. Afgelopen week einde heeft de Nederlandse politie de Turkse minister van Familiezaken, Fatma Betül Sayan Kaya, uit het land gezet omdat ze hier campagne kwam voeren voor he t referendum.

De klacht maakt weinig kans bij het Europees Hof. Specialisten denken dat het een loos dreigement is, temeer omdat er geruchten gaan dat de T urkse premier binnenkort met de Nederlandse premier gaat praten over he t diplomatieke conflic t. De harde woorden van premier Erdogan zi jn niet veel meer dan spierballengerol. Ze zijn vooral voor he t thuisfront bestemd. De Turkse regering weet goed genoeg dat haar land Europa nodig heef t.

Andersom heeft ook de EU T urkije nodig. Sinds 18 maar t vorig jaar houdt de Turkse regering de Europese landen in een houdgreep met de vluchtelingendeal die ze onderling sloten. Daarin hebben Turkije en de EU afgesproken dat alle illegale vluchtelingen die Griek enland bereikten, zouden worden teruggestuurd naar Turkije. In ruil daarvoor zou de EU de Turken 3 miljard euro geven om de vluchtelingen ter plekke humaan op te vangen.

Bovendien zou de EU voor elke naar Turkije terug gestuurde vluchteling zelf een vluchteling vanuit Turkije in de EU hervestigen. Er was afgesprok en dat maximum 54.000 vluchtelingen voor die hervestiging in aanmerking zouden k omen. Dat gaf de Europese regeringsleiders wat ademruimte, want de komst van zoveel illegalen voedde het populistische sentiment in de Europese landen en knabbelde aan de populariteit van de zit tende regeringen.

Een jaar na de onder tekening van he t vluchtelingenakkoord zi jn er nog maar 2.217 Syriërs vanuit T urkije in de EU her vestigd. In Turkije verblijven nu 3 miljoen vluchtelingen, waardoor het land het grootste aantal vluchtelingen ter wereld opvangt.

Toen de financiële tegemoetkoming die de EU aan Turkije had beloofd maar mondjesmaat arriveerde, dreigde T urkije ermee om zijn grenzen weer open te zetten, zodat de vluchtelingen toch naar de EU kunnen doorreizen. Maar tot nu toe heef t Turkije zijn dreigementen nooit hardgemaakt.

Ook toen de visumliberalisering voor de Turken in de EU uitbleef (die ook beloofd was in ruil voor de vluchtelingendeal), dreigde Erdogan ermee om de vluchtelingenafspraken met de EU op te zegen. Maar het bleken, eens te meer, loze woorden. Niet meer dan dat. Turkije heeft de EU namelijk broodnodig.

De Europese U nie is de belangri jkste handelspartner van Turkije, zowel qua import als export. Bijna 40 procent van alle import in T urkije k omt uit de Europese lidstaten, bijna 45 procent van de T urkse export gaat naar Europa. De Europese Unie behoort bij de grootste buitenlandse investeerders in Turkije. Europese bedrijven nemen 70 tot 75 procent van de investeringen in infrastruc tuur en gezondheidszorg voor hun rek ening (de tail: in 2014 was Nederland de grootste investeerder in Turkije).

Geen wonder dat T urkse sec uliere zakenmannen bli jven pushen om de band met Europa te behouden. Zij voelen ondertussen de impact van de verslechterde relaties. Zi j merk en hoe de T urkse lira aan waarde verliest ten opzichte van de euro. ‘Een Turkije dat afstand neemt van de EU, is een derdewereldland’, zei een van hen onlangs aan de T urkse minister van Economie.