Grijs Nederland valt voor de grijze muis
Buma als premier? H et zou zomaar kunnen Vooral ouderen voelen veel voor CD Aleider Stevige taal over islam en droge humor slaan aan
‘Was hij een katholiek geweest, dan had hij nu al aan de leiding gestaan in de peilingen’ JOSSE DE VOOGD Politiek geograaf
VOORBURG | ‘De afgelopen vier jaar hebben veel mensen geroepen: waar zijn ze bij het CDA mee bezig? Maar op 15 maart zullen ze zeggen: hé, waar k omt die Buma opeens vandaan?’
Het citaat k omt van Sybrand Buma zelf, de leider van de christendemocraten. H et t ypeert zi jn gevoel voor droge humor , maar ook zijn aanvoelen van het verkiezingsklimaat. Het is in elk ge val een opvallende trend in de opiniepeilingen: het CDA is aan het stijgen. De partij zou tussen de 18 en 20 zetels halen en daarmee – na de VVD van premier M ark Rutte en de P VV van G eert Wilders – de derde par tij van N ederland worden. Voor een traditiepartij is dat nog altijd weinig, maar na het debacle van 2012 – dertien zetels was een historisch dieptepunt – is ze wel uit de doden opgestaan.
Dat heeft het CDA in grote mate te dank en aan Sybrand Buma. Die was in de aanloop naar die desastreuze verkiezingen de li jsttrekker van de partij geworden en hij kreeg me teen de rekening gepresenteerd voor he t feit dat de partij had toegestaan dat Wilders de eerste regeringRutte – met het CDA – gedoogsteun gaf . Het had de partij – en haar achterban – tot op het bot verdeeld. Het was een wonder dat ze niet helemaal uit elkaar spatte.
Joods bloed
Weinigen geloofden dat ‘gri jze muis’ Buma – hij liet zich toen nog met zi jn volledige naam ‘ Van Haersma Buma’ aanspreken – ooit in staat zou zijn het CDA weer op de kaar t te ze tten. Maar om een bekende Nederlandse schrijver te citeren: het kan verkeren.
‘Ik ben zelf een beetje verbaasd dat de partij het goed zou kunnen doen’, zegt Aart Paardekooper. Dat klinkt dan weer een beetje verbazend uit de mond van een CDA’er. Paardekooper zit voor de christendemocraten in de gemeenteraad van V oorburg, een def tig stadje dat helemaal aan Den H aag is vastgegroeid.
Voorburg is de thuisbasis van Buma. Niet dat hi j er geboren is. Hij komt uit een protestants Fries patriciërsgeslacht. Zi jn vader en grootvader waren burgemeester in F riese stadjes als Sta voren, Workum en Sneek. L angs grootmoederskant stroomt er ook joods bloed door de aderen van Buma.
Maar Buma woont al meer dan twintig jaar in Voorburg. Niet dat hij het CDA daar naar grote hoogtes heeft kunnen stuwen. De partij zit er in de oppositie. In de hoofdstraat zijn nergens Bumaposters te bespeuren. Er wappert wel een grote groene vlag van D66. ‘Voorburg is altijd een liberaal nest geweest’, zegt Paardekooper.
Helemaal niet verbaasd dat Buma het goed doe t, is T hijs Broer, de journalist van Vrij Nederland, die het begincitaat optekende. Hij schreef vorig jaar al dat Buma wel eens de grootste uitdager van Rutte zou kunnen worden. ‘H et CDA is de afgelopen jaren door commentatoren veel te haastig afgeschreven’, zegt hij.
In de grote steden mag er voor het CDA dan wel niet veel meer te rapen zijn, op het platteland is de situatie anders. Broer: ‘Daar wonen de ouderen en die zijn met al maar meer , want N ederland wordt in razendsnel tempo gri js. Al die ouderen zijn van nature al meer behoudend en zij voelen zich aangesproken door de degeli jke burgemeesterszoon die ste vige taal uitslaat over de islam en he t behoud van de joodschristeli jke cultuur, nie t veel op heef t me t windmolens en andere groene fratsen, en wer vende verhalen houdt over he t herstel van normen en waarden. CDAkiezers liepen bij de verkiezingen van 20 12 vanwege de stabiliteit over naar Ruttes VVD , maar ze li jken nu deels terug te k eren op he t oude honk.’
‘Was hij een katholiek geweest, dan had hi j nu al aan de leiding gestaan in de peilingen’, voegt Josse de Voogd eraan toe. Hij is politiek geograaf en kijkt met een wetenschappelijke bril naar he t Nederlandse elec toraat. De V oogd wijst erop dat de echte strijd mor gen geleverd zal worden onder de grote rivieren in het zuiden. Daar gaan de mensen ook nie t meer naar de kerk, maar ze hechten wel nog aan katholieke wortels.’
Wilhelmus in de klas
Paardekooper, die in het dagelijkse leven ‘ reputatiespecialist’ is, heeft nog andere verklaringen voor de stijgende populariteit van Buma. ‘ Hij mag dan wel een grijze muis zijn, hij heeft ook een goed gevoel voor droge humor. Hij staat ontzettend relaxed in deze verkiezingen, waardoor zi jn humor e xtra goed werkt.’
‘Je mag ook nie t verge ten dat hij vier jaar lang keihard oppositie heeft ge voerd. H et CD A is alti jd een beleidspartij geweest. Zelfs in de oppositie wilde ze constructief zijn. Daar is Buma van afgestapt. En daar li jkt hij voor beloond te worden.’
Opvallend is ook dat hi j de voorbije weken erg op de nationalistische nagel klopte. H ij wil zowaar dat in de klas opnieuw he t Wilhelmus wordt gezongen. Paardekooper lacht. H ij neemt he t voorstel niet al te serieus. ‘ H et is maar een illustratie van wat hij eigenlijk wil aankaar ten: he t c ultuurrelativisme. En daarmee raakt hi j een ge voelige snaar in Nederland.’
Broer: ‘ De par tijtop ontk ent trouwens dat hi j een ruk naar