Rutte vs. Wilders
En de winnaar is... niet te voorspellen
Drie weken was hij nergens te bespeuren. Debat ten, inter views en verkiezingsmeetings: Geert Wilders zei ze allemaal af. De gevolgen van die politiek van de lege stoel lieten zich stilaan voelen: in de peilingen begon zijn partij te zakk en.
Met nog drie dagen te gaan was het dus de hoogste ti jd dat de grote uitdager van premier M ark R utte zich aan heel Nederland liet horen en zien. Gisteravond kreeg hi j daar de uitgelezen kans toe. Hij mocht het in een debat – op prime time uitgezonden op tv – opnemen tegen de premier.
Voor Rutte stond er zowaar nog meer op het spel. Hij moet deze verkiezingen winnen. Als hij daar niet in slaagt, zou he t zomaar gedaan kunnen zijn met zijn politieke carrière. Om de zege veilig te stellen, moet hij in deze laatste dagen vooral kiezers proberen af te snoepen van het CDA en D66. Uit onderzoek van de universiteit van Tilburg bli jkt immers dat de VVD voornamelijk daar stemmen kan weghalen. ‘ Het was dan ook niet verwonderlijk dat Buma (CD A) en Pechtold (D66) nie t blij waren toen ze te horen kregen dat Rutte in debat zou gaan me t Wilders’, zeg t onderzoeker Marc van de W ardt. Nepbeloftes
Het debat was opgebouwd rond zorg, economie en integratie – voor Rutte best lastige thema’s. De Nederlandse economie draait dan wel weer op volle toeren, veel N ederlanders voelen dat niet in hun portemonnee. Zij hebben vier jaar hard moeten besparen, en vooral in de zorg doet dat pijn.
Wilders sloeg de premier dan ook om de oren me t harde besparingscijfers. ‘Ik ben beschaamd dat ik in een land woon waar in ziekenhuizen, verpleeg en verzorgingshuizen een
‘Er is een groot verschil tussen het land besturen en vanop de bank twitteren’ MARK RUTTE ‘Er zijn maar een paar helden in Europa. Premier Orban van Hongarije is er een van’ GEERT WILDERS
op de vijf personen ondervoed is’, zei hij. ‘ Dit is een bescha ving on waardig.’ Rutte bleef erbij dat Nederland een fantastische zorg heeft – de beste van Europa – maar dat geloof t geen enkele Nederlander meer.
Wilders wierp R utte ook voor de voeten met welke partij hij een coalitie zou vormen, als hi j de P VV uitsluit. ‘ M et GroenLinks en D66? Straks hebben we J esse K laver als minister van Immigratie. Dat wil niemand.’
Maar de premier – die duideli jk vertrouwen had ge tankt me t zi jn kordate optreden tegen de T urkse ministers – scoorde punten door Wilders te wijzen op het feit dat besturen nu eenmaal niet makkelijk is en dat er soms gehakt moe t worden. ‘Het land besturen is iets anders dan twitteren vanop de bank.’ Rutte zette Wilders klem door hem te vragen hoe hij al zijn beloftes in de praktijk zou brengen. ‘ Hij wil deur na deur korans gaan weghalen. Ik ben heel benieuwd hoe hij dat zal doen. U maakt zelfs nepbeloftes.’ Op de vraag of hij Wilders recht in het gezicht durfde te zeggen dat hi j niet met hem in een regering wil stappen, ant woordde Rutte zonder verpink en. ‘M et zo ’n partij zal ik nie t samenwerken, ook niet als gedoogpar tner? N u nie t, nooit niet.’ ‘Schijnvertoning’
Uiteindelijk was he t debat redelijk voorspelbaar en leverde het geen echte winnaar op. Rutte deed wat hij moest doen: zich presenteren als een staatsman, de echte leider van he t land. ‘ We hebben de vluchtelingenstroom met 95 procent laten dalen. Dat is wat je moe t doen als je bestuurt: problemen oplossen.’
Maar is dat genoeg om kiezers die overwegen voor CDA en D66 te stemmen, te over tuigen? In de peilingen blijven die t wee par tijen he t opvallend goed doen. Sybrand Buma is bezig aan een sterk e campagne. H ij heeft de christendemocraten gered van de irrele vantie. Ook Ale xander Pechtold blijft een ernstige outsider. D66 zou zelfs de P VV kunnen voorbijsteken. Buma en P echtold waren in elk geval niet onder de indruk van het debat. ‘ Ik zag t wee mannen die allebei een probleem hebben me t hun geloofwaardigheid’, aldus Pechtold. Buma vond het een ‘ schijnvertoning’. Omdat beiden de voorbije vier jaar in de oppositie hebben gezeten, kunnen zi j alvast nie t afgerek end worden op nietnagekomen beloftes. Want ook dat deed Wilders gisteren. Hij herinnerde R utte nogmaals aan de 1.000 euro die hij vier jaar geleden elke N ederlander had beloofd. ‘ Dat geld is naar de Griek en en de asielzoekers gegaan.’
Zeker is dat de stri jd spannend blijft. Er zijn ook nog veel stemmen te winnen. V olgens he t onderzoek van de universiteit van Tilburg weet amper 37 % van de kiezers al zeker op welke par tij hi j of zi j zal stemmen. Vandaag krijgen de lijsttrekkers van de veer tien grootste par tijen een laatste kans om met elkaar in debat te treden. Maar een debat met veertien, hoe kun je je daarin profileren?
‘Ik ben bezorgd over het beeld dat de rest van de wereld over Nederland zal hebben als Wilders de grootste wordt’ MARK RUTTE ‘Nexit is het beste wat ons kan overkomen. Bangmakerij daarover is onzin’ GEERT WILDERS