MOGEN KRAKERS ZOMAAR UW HUIS BINNEN TIJDENS UW VAKANTIE?
Je gaat (korte) tijd van huis en wanneer je terugkomt, blijkt er een krak er in je bad te lig gen. Je moet niet naar verborgen camera’s zoeken. Theoretisch kan he t iedereen overkomen, zoals blijkt uit wat er in de Gentse Holstraat gebeurde (DS 11 maart) . Uiteindelijk zal de kraker wel aan he t kortste eind trekken, maar he t kan veel tijd en moeite vergen.
1. Kan iedereen straffeloos een huis kraken?
Een huis kraken is op dit ogenblik geen misdrijf. Wie in een onbewoond huis gaat wonen, kan daarvoor niet voor de strafrechter vervolgd worden. Maar uit de kraakpraktijk zelf kunnen wel misdrijven voortvloeien. Het belangrijkste is huisvredebreuk. Een kraker kan strafrechteli jk vervolgd worden omdat hi j een huis binnendringt, ook al is er op dat moment niemand aan wezig. Anderzijds kan die krak er wettelijk gezien nie t onmiddellijk uit dat huis worden geze t.
Zodra de kraker het huis be woont, kan hij immers zelf van de onschendbaarheid van de woning gebruikmaken om te vermijden dat de politie of de eigenaar zomaar ‘zijn’ huis kan binnenvallen. Als de politie dat doet zonder huiszoekingsbe vel of de eigenaar zonder toestemming van de be woner, plegen ze zelf huisvredebreuk.
2. Vanwaar komt het recht om een huis te bezetten?
De kraker kan zich beroepen op het recht op menseli jke waardigheid en daarbij hoort het recht op een behoorli jke huisvesting. Zo staat he t in ar tikel 23 van de Grondwe t. Maar een paar artikelen eerder staat ook dat ‘niemand van zi jn eigendom kan ontzet worden dan ten algemenen nutte’.
Het zijn twee grondrechten die botsten, maar waarbi j het eigendomsrecht de bovenhand haalt. Het recht waarop de krakers zich beroepen, is een zogenaamd sociaal grondrecht, dat niet afdwingbaar is. H et houdt eigenlijk in dat de overheid een behoorlijke huisvesting moe t garanderen, bijvoorbeeld via sociale woningbouw.
Het betekent dat de eigenaar bijna altijd het pleit wint. ‘I n de overgrote meerderheid van de gevallen oordelen de rechtbanken dat he t eigendomsrecht de bovenhand haalt op he t woonrecht’, zegt professor Vincent Sagaert (KU L euven). ‘Onlangs hebben krakers in enk ele gevallen wel he t pleit ge wonnen, toen het ging om overheidsgebouwen die al jaren leegstonden en waaraan geen specifieke bestemming was gege ven.’
3. Hoe krijgt de eigenaar de kraker weer uit zijn huis?
De eigenaar kan de ontruiming vragen aan de vrederechter op basis van zijn eigendomsrecht. Die heeft de be voegdheid ‘ tot uitzetting uit plaatsen zonder recht betrokken’. Maar zo’n procedure kost tijd en geld, zek er wanneer de kraker in beroep gaat.
Bij hoogdringendheid of als de kraker onbekend is, kan de eigenaar bij de rechtbank van eerste aanleg een ontruimingsbevel vragen. Dan kan he t heel snel gaan. Daarom kiezen krakers er soms voor om hun identiteit bekend te maken om die snelle procedure tegen te gaan.
In ‘ krakersland’ Nederland is kraken sinds 2010 een straf baar feit. Open VLD en NV A pleiten ook in ons land voor een regeling om kraken strafbaar te maken, zodat krakers gemakkelij ker kunnen worden uitgeze t, op kosten van de overheid (DS 13 maart). Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) belooft tegen Pasen een strengere we tgeving. Hij wil een ge trapt systeem waarbij de vrederechter meer wapens krijgt en de burgerlijke procedure ge volgd kan worden door een strafsanc tie.
4. Moeten we nu bang zijn om op vakantie te gaan?
Neen. De kans dat je huis bi j langere afwezigheid wordt ge kraakt, is klein. Al is he t aantal kraakpanden in G ent de voorbije jaren wel gestegen van 98 in 2013 naar 159 eind 20 16, blijkt uit ci jfers die he t Gentse NVAraadslid Isabelle De C lercq opvroeg bij het stadsbestuur. Daarbij zitten wel ac tivistische krakers die leegstand willen aankaarten. Terwijl het Gentse gezin slachtoffer is van een bende die geld verdient door gekraakte huizen door te ‘verhuren’. Als puntje bi j paaltje komt, krijgt de eigenaar veelal geli jk.
Geens wil tegen Pasen een getrapt systeem waarbij
de vrederechter meer wapens krijgt en de burgerlijke procedure gevolgd kan worden door
een strafsanctie