Laatste kans voor Saudi’s
‘Dit is het soort project dat Antwerpen nodig heeft. Ik kan dat alleen maar toejuichen. ’ Burgemeester Bar t De W ever (NVA) was in zijn nopjes toen het Saudische Energ y Recover y Systems (ERS) in mei 20 15 aankondigde dat het 3,7 miljard euro wilde investeren in de Antwerpse haven. Binnen de t wee jaar zou de eerste spade in de grond steken en tegen 2020 zou de fabriek beginnen met de verwerking van plastic afval tot ‘groene’ ammoniak en de kunstmeststof ureum. V laanderen rek ende zich ri jk: minstens 900 banen stonden op stapel.
Bijna twee jaar later is er nog geen molshoop gegra ven. M eer nog, de Saudi’ s slaagden er zelfs niet in een Belgische vennootschap uit de grond te stampen. Nochtans had he t Antwerpse havenbestuur ERS uiterlijk tot januari dit jaar de tijd gegeven om een nv op te richten. H et mocht nie t baten: ERS haalt de deadline niet, meldde De Ti jd vandaag . J uridisch gezien kan he t ha venbestuur nu het hele project afblazen, maar niemand wil dat oficieel gezegd hebben.
‘Een groot industrieel projec t als dit binnenhalen, is nie t vanzelfsprekend’, reageer t Ant werps havenschepen M arc V an P eel (CD&V). ‘ Nergens in Europa trouwens. De fabriek van ERS past goed in de petrochemische cluster in Ant werpen en kan bi jdragen aan de circ ulaire economie.’
ERS wijt de vertraging aan het feit dat het in deze tijden niet simpel is grote sommen geld over te brengen van he t M iddenOosten naar Europa. ‘ Daarom willen we ERS nog een kans geven’, zegt Van Peel. De Saudi’s krijgen nog twee maanden, tot 8 mei, om hun dossier af te werk en.
Klinkt dat u bekend in de oren? Dit is dan ook geen herkansing , maar een twééde herkansing voor ERS. V orig jaar veranderde he t havenbestuur al van tac tiek. Nadat het eerst het Delwaidedok had gereserveerd voor he t Saudische megaproject, werd voor he t dok een nieuwe rondvraag gelanceerd. Daardoor moest ERS een nieuwe kandidatuur indienen voor de oude Opelsite, die herdoopt werd tot de Churchill Industriële zone.
ERS kon de t wijfels rond zi jn miljardenproject ook nooit van zich afschudden. Al enkele dagen na de aank ondiging werden vragen gesteld bi j de financiering . Toen behalve de Saudische familie AlIssa ook de naam van Saleh Kamel in he t ont werpdossier opdook, gingen de poppen aan he t dansen: de familie Kamel werd in verband gebracht me t Al Q aeda. ERS ontk ende alle banden me t Kamel: ‘De enige in vesteerder is AlIssa.’
Maar AlIssa, een steenrijke familie die vooral belangen heeft in de hotel en banksector in SaudiArabië, neemt slechts 20 procent van de in vestering voor zich. De overige 80 procent moe t van e xterne financiers k omen. V olgens ERS zi jn ‘ er princiepsakk oorden’ en ‘is het project springlevend’, aldus het bedrijf in De Tijd.
Niet veel later luidden de Bond Beter Leefmilieu en de oppositiepartij SP.A de alarmbel: de fabriek van ERS zou maar liefst 3, 3 miljoen ton CO2 uitstoten – vergelijkbaar me t onge veer een miljoen personenwagens. ‘Dit zet ons hele klimaatbeleid op de helling’, klonk het. Alarmisme, zei he t V laamse onderzoeksinstituut Vito.
De Antwerpse haventop zocht ondertussen raad bij PwC. Na een diepgaand onderzoek besloot he t advieskantoor dat de bouw van de fabriek perfect past in de chemische cluster in de ha ven. Dat de haven kort daarna ERS doorstuurde naar de C hurchillzone, iwa ‘omdat er andere grote spelers geinteresseerd waren in het Delwai ‘ dedok’, zeg t ha venschepen M arc Van Peel. ‘En die concessies k onden onmiddelli jk worden toegezegd.’
Het liep de voorbije jaren vaak verkeerd met grote investeringen, zoals de 100 beloofde Chinese bedrijven die uiteindelijk nooit naar Willebroek kwamen. Of kijk naar Tesla, dat N ederland verkoos boven België voor zijn nieuwe vestiging. Verliest de Antwerpse haven dan de hoop niet? Als zelfs een juridische struc tuur opze tten een moeilijk te nemen horde is voor een miljardenbedrijf.
‘Daar mag je niet te veel op focussen’, zegt Van Peel. ‘Andere basisstappen heef t ERS wel genomen. Daarom kri jgt he t bedri jf nog een kans. Het heeft tot juli een exclusieve optie op de C hurchillzone. We onderhandelen nog niet met andere bedri jven, maar we lanceren tegelijkertijd een nieuwe rondvraag voor het geval ERS op 8 mei nie t over de brug k omt.’
Momenteel hebben er geen grote industriële spelers zin in de site. Daarom klampt het Antwerpse havenbestuur zich vast aan de Saudische beloftes.