De catch 22 van de (te) dure tvrechten
Passeren Belgische voetbalclubs voor het laatst langs de kassa? De dalende kijkcijfers bij sportbetaalzenders beloven niet veel goeds, oordeelt DAAM VAN REETH.
Binnenkort raakt bek end tegen welke pri js de t vrechten voor he t Belgische profvoe tbal voor de k omende drie seizoenen zijn verkocht. Rechtenhouder MP & Silva hoopt op een hoger bedrag dan de 80 miljoen euro die hij de Pro League, de vereniging van Belgische professionele voetbalclubs, garandeer t. Als dat lukt, mag dat een succes genoemd worden. H et zal waarschi jnlijk de laatste keer zijn dat de voetbalclubs zo gretig kunnen incasseren, omdat het betalende kijkmodel voor sportuitzendingen onder steeds grotere druk staat.
Vanuit de Verenigde Staten waaien er zelfs alarmerende berichten over. De grootste aanbieder van sport op kabeltv verliest er maandelijks 300.000 kijkers. Terwijl ESPN in 2012 ruim 100 miljoen abonnees telde, zullen dat er in 2020 naar ver wachting nog slechts 75 miljoen zijn. Rampzalig voor de zender die jaarlijks 6 miljard dollar aan uitzendrechten betaalt. Minder kijkers hebben impliceer t zowel dalende ont vangsten uit abonnementen als lagere reclameink omsten. Om de dure tvcontracten te kunnen bli jven financieren, moe t de abonnementsprijs omhoog, wat leidt tot een verdere daling van de abonnementen, en dus van de reclameink omsten.
De spreidstand tussen duurdere tvcontracten en dalende inkomsten wordt stilaan onhoudbaar . V olgens insiders is he t een k westie van ti jd voor er een stevige prijscorrectie zal optreden voor de uitzendrechten van zelfs de meest waarde volle spor tcompetities.
Het kijkpubliek verdampt
Betalende spor tzenders k ennen niet alleen een probleem van pri jszetting. Een fundamentelere e volutie bedreigt de essentie van hun businessmodel: he t aantal mensen die nog willen be talen voor spor t op tv, neemt schrikbarend snel af. De oudere generaties, die gewoon zijn lineair tv te ki jken en daar via een kabelabonnement voor be talen, ster ven uit. Ze worden nie t vervangen door de cable nevers, jongeren die weigeren te be talen voor tele visie, omdat hun totale leefwereld en informatieverzameling zich afspelen via de gratis sociale media. T egelijkertijd groeit in de tussengeneratie de groep
cable cutters, sportfans die hun dure kabelabonnement opzeg gen, omdat ze de (spor t)actualiteit ondertussen grotendeels via socialemediakanalen volgen.
Net zoals de muziekindustrie veel te laat begreep dat he t internet het traditionele verkoopmodel in elkaar deed klappen, heef t de spor tindustrie he t dreigende faillie t van het huidige businessmodel voor sportuitzendingen op tele visie amper in de gaten.
Toch zijn er ook in Europa onrustwekkende signalen. De eerst volgende Olympische Spelen zullen niet op de Duitse openbare omroep te bekijken zi jn, omdat er geen akk oord kwam met de nieuwe rechtenhouder Discovery Channel. Het aantal Duitse kijkers voor de Spelen dreigt daardoor gedecimeerd te worden. In Engeland daalde he t aantal Britse ki jkers voor de Champions League met liefst 80 procent, toen de t vrechten verhuisden van he t openbare IT V naar be taalzender BT Spor t. V orig jaar gaf de Europese voe tbalbond (Uefa) schoorvoetend toe dat de deal met BT Spor t misschien een vergissing was en werd beslist de finale van de C hampions L eague in he t V erenigd Koninkrijk gratis via YouTube te streamen. T och weerhield dat de Uefa er niet van onlangs het contract met BT Sport te hernieuwen voor een nog hoger bedrag .
Ook voetballand Spanje kent een schrijnend voorbeeld. V oor he t EK voetbal in 2016 verwierf de publieke Spaanse omroep de rechten over een basispakket van 23 belangrijke mat chen. Maar voor de overige 28 wedstrijden werd geen enkele zender bereid gevonden om voldoende geld op tafel te leg gen. Uit wanhoop werd daarom beslist die wedstri jden in Spanje gratis op YouTube te dumpen. Hoelang zullen de grote sponsors van de Olympische Spelen, de Champions League of he t EK voe tbal die verdamping van het kijkpubliek blijven aanvaarden?
Langetermijnperspectief
Ook V laanderen ontsnapt nie t aan die e volutie. I n een moeili jke besparingscontext beschikt de VRT niet langer over de financiële middelen om ruim dertig veldritten per seizoen uit te zenden. Telenet en Proximus sprongen in de bres. Maar zelfs op een open kanaal is de kijkinteres se voor die wedstrijden minimaal in vergelijking met die voor de VRTuitzendingen. T elenet en P roximus communiceren niet over ki jkcijfers, maar de gegevens uit het buitenland spreken boekdelen. I n N ederland, geen marginaal veldritland, kijken er gemiddeld 10.000 mensen naar veldrijden op de sportzender Ziggosport, terwijl de zeldzame veldritten op de publieke omroep goed zi jn voor 300.000 kijkers.
Die voorbeelden illustreren dat sportbonden en wedstri jdorganisatoren zich dringend over de toekomst van hun spor t moeten bezinnen met als dilemma: ‘meer geld’ of ‘groter bereik’? Het is daarbij zeer de vraag of vanuit een langetermijnperspectief het snelle geldgewin de betere keuze is. Het huidige betaalmodel voor sport op tv zal de komende jaren onder steeds zwaardere druk komen te staan. Spor torganisaties doen er goed aan te overwegen of ze niet niet zelf de controle over de content moten be waren en die via eigen HD multimediakanalen wereldwijd aanbieden via een abonnementsvorm of via payperview. Kleine sporten als curling en ultimate fighting hebben daar al stappen in geze t. W anneer volgen de grotere spor ten?
Toen in Engeland de Champions League naar betaalzender BT Sport verhuisde, daalde het aantal Britse kijkers met 80 procent