WAAROM HET SONGFESTIVAL EEN BEETJE OORLOG IS
‘Iwish I had the answers. I wish
I had the cour age to know’ , zingt de 27jarige Julia Samoilova in ‘Flame is burning’. Die melige ballade, tekstueel een niemendalletje, is de R ussische inzending voor het Eurovisiesongfestival van dit jaar . Samoilova en haar nummer werden afgelopen weekend op de Russische staatszender Kanal 1 voorgesteld. Dat ze alti jd met haar ouders naar de liedjeswedstrijd gekeken had en dat dit dus een kinderdroom was die uitkwam, zei ze.
Het is nie t de muzikale kracht die ‘Flame is burning’ een van de opmerkelijkste inzendingen maakt, wél het geopolitieke spel waarin he t nummer een centrale rol speelt. W ant met de voorstelling ervan kwam een einde aan de geruchten dat R usland de liedjeswedstrijd dit jaar zou boycot ten. Die vindt op 11 mei nameli jk plaats in Kie v, de hoofdstad van Oekraïne.
Tussen de buurlanden heerst al meer dan drie jaar een bitsig conflic t, dat al tienduizend mensenle vens eiste. I n 2014 nam Rusland met grof ge weld de Krim in. Sindsdien valt het schiereiland aan de Zwarte Zee de facto onder Russisch gezag. Toch blijven de meeste VNlidstaten het als Oekraïens grondgebied zien. Oekraïne zelf beschouwt de K rim al drie jaar als beze t gebied.
Wellicht had Oekraïne gehoopt dat de geruchten werk elijkheid zouden worden en dat Rusland dit jaar zou passen voor he t Eurovisiesongfestival. Want nu heeft Rusland hen een pad in de diplomatieke korf gezet.
Al gaat Oekraïne zelf ook nie t helemaal vri juit. H et won de liedjeswedstrijd vorig jaar met ‘1944’ van zangeres Jamala, een nummer over de massale deportatie van K rimTataren door Stalin tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is ironisch dat R usland nu politiek e stennis wee t te schoppen met een zeemzoeterig en naïef liefdesdeuntje in houterig Engels.
Waarom k oos Rusland voor Samoilova? Overdonderend succesvol kan je haar carrière niet noemen. In 20 13 werd ze tweede in de R ussische versie van The X factor, een jaar later mocht ze optreden op de openingsceremonie van de Winter P aralympics in de Russische stad Sotsji. Daarna, zo stelt The Moscow Times , bleef he t stil rond haar. Die krant is overigens niet de enige die sug gereert dat he t R usland niet om haar zangtalent te doen is, maar wel om haar fysieke beperking – Samoi lova kwam na een misgelopen polioinenting in een rolstoel terecht. Want hoewel de Russische maatschappij redelijk hard is voor mensen met een beperking, past Samoilova’s rolstoel perfect in het politieke machtsspel.
Oekraïne is nameli jk streng voor sympathisanten van de R ussische bezetting. In november vaardigde het land nog een lijst uit van 140 Russische culturele figuren die Oekraïne nie t meer in mogen ‘ omdat hun daden of uitspraken de veiligheid van de staat in he t gedrang brengen ’. Hoewel de kans klein is dat hi j zichzelf een bomgordel zal omgespen, is zelfs Gérard Depardieu sindsdien persona non grata in Oekraïne: hij had zich positief uitgelaten over de annexering van de Krim door Rusland.
Een dag na Samoilova’s voorstelling op Kanal 1 raakte in de Russische media bekend dat ze via sociale media haar steun uitsprak voor de bezetting van de Krim. Bovendien heef t de zangeres in 2015, ná de Russische bezetting dus, nog op de Krim opgetreden. Dat is tegen de wet in Oekraïne.
Zo brengt Samoilova Oekraïne in een lastig parket. Het land kan de zangeres de toegang weigeren. Of he t kan haar toch laten deelnemen. Het probleem is dat eenmaal Samoilova in het land is, de overheid haar eigenli jk moe t arresteren. Het is voor waarnemers kristalhelder hoe Rusland zo’n zet zou interpreteren: als een vorm van onvergeeflijke discriminatie tegenover een meisje me t een beperking.
Dmitri Peskov, de woordvoerder van de Russische president Vladimir Poetin, waste deze week in The Guardian zijn handen in onschuld. ‘ H et Kremlin wil alle politisering van het Eurovisiesongfestival vermijden. We zien hier dan ook geen provocatie in.’ De organisatie van het Songfestival moest eerder al afrekenen me t organisatorische akk efietjes, zoals he t collec tieve ver trek van 21 werknemers. Het houdt zich buiten het conflict. ‘ We hebben de garantie dat iedereen die deelneemt aan de wedstrijd en die geen bedreiging vormt voor de veiligheid, dat in alle vrijheid mag doen. Hun veiligheid is gegarandeerd.’
Intussen onderzoekt Oekraïne Samoilova’s deelname. Zelf laat de zangeres het allemaal niet aan haar hart komen: ‘I wanna feel the power’, zingt ze.
‘I wanna go to places I don’t know.’ Dit liedje is in elk ge val nog niet uitgezongen.
Het is ironisch dat Rusland nu politieke stennis weet te schoppen met een zeemzoeterig en naïef liefdesdeuntje in houterig Engels