Heeft Zara zero inspiratie?
Jonge Belgische ontwerpster beschuldigt kledinggigant van plagiaat
Een grote naam is de Belgische ont werpster Toos Franken nog niet. Ze studeerde af aan de Modeacademie van Antwerpen, tekent sinds 2014 haar eigen kledinglijn en heeft sinds vorig jaar een eigen winkel in Balen. Maar Zara zag wel genoeg brood in haar trui met ritsen op de mouwen om die zonder haar toestemming te kopiëren.
De trui komt uit Frankens wintercollectie 17/18 Micro manifesto, een ‘klein modemanifest tegen de klimaatopwarming’. ‘ Van die collectie had ik voor de winter een “precollectie” gemaakt – een single als voorbode van he t album, zeg maar. Daarin zat die trui al in he t wit en in he t muntgroen. Eind januari hebben we een zwarte versie geshowd ti jdens de Amsterdam Fashion Week.’
Die trui hang t, nog geen t wee maanden later , bi j Zara. H et Spaanse fast fashion merk is een beruchte copycat. Zi jn collec ties lijken vaak zo goed op die van Céline, dat de k eten in de modebranche (groen) lachend ‘Zéline ’ wordt genoemd. M aar ook Zara’ s ‘Streetwise collec tion’ van vorig jaar leek goed op een andere: de grote sweatshir ts me t dubbele mouwen in aardekleuren waren amper te onderscheiden van Kanye Wests modelijn Yeezy. Zelfs de modellen poseerden op krek dezelfde manier. G een nieuws voor het Londense designertrio Sibling: zij maakten in 20 14 een top me t ronde hals en lange mouwen me t een opvallende print van rozen en bollen – Zara ook.
Zara is nie t de enige k eten die geen geld uitgeeft aan creativiteit. Vorig jaar ontdekte Murielle Scherre van L a Fille d ’O dat H&M een goedkope kopie verkocht van ‘Fast girls’, haar meest iconische (en best verkopende) bh (DS, 15/9). De witte hoodie van F orever 21, verschilde maar op één punt van die van he t kleine merk Spor ty & Rich: hun merknaam was vervangen door het opschrift ‘Smart & Pretty’.
Franken ze tte gisteren een berichtje op haar I nstagramaccount: ‘Hey @zara – nie t cool? Dit is een schaamteloze kopie van onze oversized trui met ritsen’. ‘Zij maken zich geen zorgen om een kleine vis als ik, maar deze trui is hét sleutelstuk van deze collec tie. Niet alleen is ze het best verkopende stuk, twee truien en drie jassen zijn op dat ont werp geïnspireerd. Op een totaal van veer tig stuks is dat dus meer dan tien procent van mijn campagne die nu me t Zara wordt geassocieerd.’
Made in Flanders
Dat is niet fijn, want wat Zara voor dertig euro verkoopt, kost bij Franken 230 euro. Om te beginnen worden haar naaisters be ter betaald dan hun collega’s in Bangladesh of China. Franken garandeert dat al haar kleren in België worden gemaakt. ‘ Als ik minder dan t wintig stuks van een ont werp uitbreng , dan maak ik ze zelf. Grotere oplagen worden gemaakt bij Flanders Fashion Makers in Alk en.’
Aan ont wikkeling heef t Zara ook al geen geld uitgegeven: dat heeft Franken gedaan. ‘Ik heb die trui een k eer of vi jftien gemaakt tot he t protot ype helemaal goed zat: eerst een paar k eer zonder rits, daarna me t centime ters en millimeters aangepast: rits nog een half centime tertje lager, achterkant een bee tje hoger, tot he t kledingstuk helemaal juist paste en mooi viel.’
Omdat er zoveel ti jd en handwerk in protot ypes kruipt, is dit vaak he t k ostelijkste aspec t van het ont werpproces. M urielle Scherre testte meer dan twee jaar verschillende materialen en modellen uit voor de speciale beugel van haar ‘Fast girls’bh – die hoefde H&M maar in de 3D kopieermachine te stoppen. Z olang er geen pe troleum wordt ge vonden in België, blijft onze industrie af hankelijk van innovatie en creativiteit. Die k omt vaak van kleine bedrijven die niet het budget hebben om juridisch in de clinch te
‘ Dit zijn gemakkelijke zaken om te winnen als het tot een procedure zou komen, omdat er eigenlijk geen discussie mogelijk is’
STIJN DEBAENE Advocaat
gaan met multinationals. ‘Ik weet niet of de overheid oog heeft voor de creatie ve sec tor’, zegt Franken. De V laamse overheid pakt inderdaad graag uit met de creativiteit van onze modeontwerpers, kunstenaars of muzikanten, maar heeft tot nu toe nog geen stelling genomen in zak en van plagiaat. Franken weet nog niet goed wat ze zal doen. ‘Dat zoveel mensen vinden dat he t duidelijk plagiaat is, is me wel een hart onder de riem’, zegt ze. ‘Deze ochtend stond ik op me t het idee dat ik misschien de enige was die dat vond. Maar ik ben ook een een vrouwsbedrijf: hoe kan ik opboksen tegen een megabedrijf als Zara?’
Gemakkelijke zaak
‘Kleine bedri jven ki jken inderdaad op tegen dit soor t zaken’, zegt Stijn Debaene van het advocatenbureau Fieldfisher. ‘ Z e denk en dat ze gerechtelijke procedures moe ten voeren om hun geli jk te halen, dat die moeili jk te winnen zi jn en erg duur. Maar dat hoeft allemaal niet zo te zijn. Het gaat immers dikwijls om makkelijke zaken, zoals hier: de trui van Zara li jkt me een duideli jke inbreuk op het auteursrecht van Franken. Haar ontwerp is immers erg origineel en die originaliteit is klakk eloos gek opieerd. Een schoolvoorbeeld van een auteursrechtelijke inbreuk eigenlijk.’
‘Dit zi jn dus gemakk elijke zak en om te winnen als het tot een procedure zou komen, omdat er eigenlijk geen discussie mogelijk is. Die grote bedrijven weten dat ook, die ge ven er dus vaak de voorkeur aan om de zaak in der minne te regelen in plaats van tegen een veroordeling aan te lopen. Dat kan engagement zi jn om in de toekomst niet meer te kopiëren, maar ook de betaling van een substantiële schadevergoeding inhouden. M aar om zover te komen moet je wel eerst je tanden laten zien, natuurlijk. Dus is niet juridisch reageren eigenlijk geen optie. Want dan houdt dit soort kopieergedrag nooit op.’
Bij Zara was gisterena vond niemand bereikbaar voor commentaar.