Eén jaar na 22 maart
Is de staat intussen paraat voor zoveel Kwaad?
Ons land is niet meer hetzelfde als vóór de aanslagen in Brussel en Za ventem. Het voorbije jaar heeft zich een indrukwekkende verandering voltrokk en. Terreur is een aparte (en belangrijke) uitgavenpost, veiligheidsprioriteit én mindse t geworden.
‘Regel 1: think terrorist’, zo vatte Patrick Dewael (Open VLD), voorzitter van de commissie 22/3, de boodschap voor hulpverleners samen. Maar niet alleen hulpverleners denken voortaan vrijwel meteen aan terrorisme als ergens een serieuze ontplof fing, schiet of steekpartij plaatsvindt. De men taliteit van élk e Belg is veranderd. V elen van ons scannen de massa, check en de nooduitgangen en signaleren de minste verdachte beweging. Sommigen van ons zi jn ook bang . Of die angst al dan niet gevoed wordt door het arsenaal aan (soms draconische) veiligheidsmaatregelen en nieuwe antiterreurwetten, is een interessant – maar wel een ander – debat.
Angst of nie t, we gaan er van uit dat er nog aanslagen volgen. V olgens Alain Winants, het vorige hoofd van de Staatsveiligheid, is Brussel een uitgelezen doelwit omdat onze hoofdstad he t har t van Europa vormt en voor de buiten wereld gelijkstaat met ‘Europa’. Eurojusttopvrouw M ichèle Coninsx raadt iedereen aan om te aanvaarden dat er een ‘nieuw normaal’ is – of nog: kaki is he t nieuwe blauw.
Ook fysiek zi jn we be ter voorbereid op terreur. Sinds 22/3 is geïn vesteerd in drie domeinen.
1. Meer intense strijd tegen radicalisering
Veel steden en gemeenten hadden al een deradicaliseringsambtenaar, dat aantal is alleen maar toegenomen. De lokale taskforces (LTF’s) spelen de hoofdrol in de bottomup aanpak.
De eerste resultaten van het Kanaalplan van minister van Binnenlandse Zak en en zijn collega van J ustitie, J an J ambon (NVA) en Koen Geens (CD&V), zijn er niet naast. In zeven Brusselse gemeenten en Vilvoorde zijn het voorbije jaar 72 terreurverdachten geïdentificeerd en 167 mensen gerechtelijk aangehouden in he t kader van het Kanaalplan. 51 vzw ’s worden verdacht van banden met terreur en van 1. 113 mensen werd de domicilie geschrapt.
Toch bli jft he t vaak vechten tegen de bierkaai. Zo is er nog alti jd veel te weinig overleg en bli jven sommige moslimgemeenschappen erg gesloten. V an de 350 moskeeën in ons land zijn er slechts 81 erkend. Dat aantal opkrikken is niet gelukt.
De commissie 22/3 beëindigt op dit moment het derde en laatste luik ‘radicalisme’, waarin gezocht wordt naar de voedingsbodem en de oplossingen. De rode draad? Radicaliseren gaat razendsnel, deradicaliseren is in de praktijk bijna onmogelijk. Onderwijzers, imams, hulpverleners, gevangenisdirecteurs: niemand heef t he t ant woord. W el is iedereen he t eens over de kwalijke invloed vanuit SaudiArabië en de nood aan meer kennis van de moskeeën en meer integratie van de moslimgemeenschap. Rolmodellen moeten daarbij helpen. Intussen is de problematiek van de fo
reign terrorist fighters (FTF’ers) verveld tot een probleem van homegrown terr orist
fighters (HTF’ers). Die vormen een groter gevaar, stelt het Coördinatieorgaan voor de Dreigingsanalyse (Ocad). Zi jn we voorbereid op een aan val van zo ’n HTF ’er? Een nulrisico bestaat nie t, maar de diensten zijn heel alert. Misschien zelfs té alert. In de