Koerden krijgen steun van Rusland en VS dankzij Islamitische Staat
In het kluwen van Noord-Syrië heeft nu ook Rusland een militair steunpunt in Koerdisch gebied opgezet. Dat de Koerden zo veel steun zouden krijgen, stond niet in de sterren geschreven. Maar ondanks fel debat zien velen de Koerden als dé troef tegen IS.
De situatie van de Koerden is onherk enbaar veranderd sinds in 2011 de Syrische revolte begon. I n he t veer tigjarige rijk van de presidenten Assad, vader Hafez en zoon Bashar, waren de Koerden vaak de meest onderdrukte minderheid. Zelfs de officiele naam van he t land, de ‘Syrische Arabische Republiek’, sluit de nietArabische Koerden uit.
Zes jaar later controleren de ‘Volksbeschermingseenheden’ (YPG), de belangri jkste SyrischKoerdische militie, een groot deel van NoordSyrië. Zondag kondigde die YPG aan dat ook R usland een militaire basis opze t in he t westelijke kanton Afrin, om daar Koerdische eenheden te trainen. Moskou ontk ende he t bericht slechts een bee tje: er zou alleen een ‘ verzoeningscentrum’ komen in Afrin.
In de t wee oosteli jke kantons van ‘ Syrisch Koerdistan’ – de drie kantons worden fysiek gescheiden door over wegend Arabisch gebied waarin Turkije Syrische rebellen steunt – staan Amerikaanse soldaten dan weer de K oerdische YPG militair bij. Dat gebeurde tot voor kort zo discreet mogelijk, maar sinds vorige week wappert daar ook openli jk de Amerikaanse vlag.
Steeds meer risico’s
Nu Turkse, Russische en Amerikaanse troepen haast oog in oog staan in N oordSyrië, moe t he t wederzijdse vlagver toon voork omen dat er een ‘incident’ gebeurt tussen de drie buitenlandse legers en hun respec tievelijke lokale partners. Zo groot is niet alleen de inzet van he t conflic t ge worden, maar ook de risico’s ervan zijn explosief gegroeid.
‘De Koerden zijn in het conflict vooral hun eigen gang gegaan ’, zegt J ihad Y azigi, een Syrische analist die een rappor t schreef over decentralisering in Syrië voor de European Council on F oreign Relations. ‘Z e be wezen dat ze kunnen vechten, hebben zelf hun c ulturele rechten en hun Koerdische taal ontplooid en ze hebben redelijk succesvol een autonome regio opgeze t.’
Met he t regimeA ssad li jkt de afspraak vooral te zijn dat de twee elkaar goeddeels me t rust laten, zolang dat in hun beider kraam past. N ochtans be vestigt president Bashar alAssad geregeld dat een federaal Syrië geen optie is en zeker nie t zolang he t regime en zijn Russische en Iraanse bondgenoten niet eerst heel Syrië hebben ‘bevrijd van terroristen’.
Salih Muslim, covoorzitter van de K oerdische par tij P YD, reageerde daarop in december me t de uitspraak dat de K oerden een ‘democratisch, federaal, gedecentraliseerd Syrië’ eisen. Als dat niet gebeurt, ‘zal Syrië worden gesplitst’.
Met de Syrische rebellen, zowel de islamistische als de meer gematigde die nog overblijven, is de relatie nog comple xer. Die rebellen beschuldigen de YPG ervan hen in De Koerden en het regimeAssad laten elkaar goeddeels met rust zolang dat in hun beider kraam past In de ogen van de VS hebben alleen de Koerden de militaire kracht om IS uit Raqqa te verdrijven de rug te hebben aangevallen om grotere stukken van he t noorden te bemachtigen en daarbi j zich schuldig gemaakt te hebben etnische zuiveringen te hebben begaan.
Raqqa
Maar vooral de V S, tot wanhoop van T urkije, rekenen op de YPG en kleinere SyrischArabische bondgenoten om I slamitische Staat (IS) uit zi jn OostSyrische bolwerk Raqqa te verdrijven. In de ogen van de V S hebben alleen de Koerden daartoe de militaire kracht – en ze bieden tenminste geen islamistisch alternatief.
In het strategische schaakspel dat Rusland in Syrië speelt, vormen de Koerden evenmin een tegenstander. Over de vraag hoe het verder moet met Raqqa, géén e tnischKoerdische stad, als de YPG voor de poor ten staat, wordt wel fel gedebat teerd. ‘ H et wantrouwen tussen Syrische K oerden en Arabieren zit diep, en ook de YPG is in dat conflic t nie t alleen een slachtoffer’, zeg t analist Y azigi. Voor wie IS snel uit Raqqa wil, jzni er evenwel weinig betere alternatieven.