‘School en gevangenis: ik zie veel gelijkenissen’
Ann Daelemans, tot vijf maanden geleden gevangenisdirecteur, leidt nu mee een middelbare school.
Van stelende illegalen tot overvallers en moordenaars: zeventien jaar lang zag Ann Daelemans ze passeren in de gevangenis van Mechelen. Een halfjaar geleden maakte ze de switch naar het onderwijs.
BRUSSEL | Een paar maanden gelden werd er t wee keer ingebroken in het SintTheresiacollege (STK), een grote ASOschool in KapelleopdenBos. Dat hadden ze daar nog maar zelden meegemaakt, en direc trice Ann Daelemans (46) heef t het mogen horen. ‘“Je hebt je gangster vriendjes uit de gevangenis meegenomen zeker? ”, grapten ze hier ’, zegt Daelemans. ’Maar daar kan ik wel mee om. ’
Daelemans had ze ventien jaar in de gevangenis van Mechelen gewerkt voor ze vijf maanden geleden k oos voor een grote carrièreswitch. ‘Er waren harde besparingen in de ge vangenissen, er waren de talloze, langdurige cipiersstakingen. Ik kreeg mi jn job steeds moeilijker verzoend me t mijn principes en waarden. Iemand tipte mij dat he t STK een “direc teur schoolorganisatie” zocht. En zo ben ik erin gerold. ’
En ja, ze zie t gelijkenissen. ‘Het vraagt engagement om in een school te werken, of in een ge vangenis. Een goede cipier voelt de problemen aan bij de gede tineerden, ziet welk gedrag hij moet bijsturen. Die vult nie t gewoon zijn uren als hi j het goed wil doen. Dat is ook zo bi j leraars. Ook daar zie ik enorm veel engagement – al is er ook een kleine groep waar voor het glas alti jd halfleeg is en die vak er klagen en zagen. Een goede leraar zie t wat er me t zijn leerlingen aan de hand is, die stopt ook nie t om vier uur ’s middags.’
Geen regelnicht
Maar van een strak gereglementeerde gevangenis naar een bruisende middelbare school, dat moe t dag en nacht verschil zijn. ‘Eigenlijk niet’, zegt ze. ‘Meer nog: ik ben verbaasd over sommige regeltjes op school. Gasten uit het zesde middelbaar die in een ri j naar de klas moe ten stappen, bijvoorbeeld. Laat zulke gasten toch ge woon in groep gaan, denk ik dan. Dat zi jn bijna volwassen mannen en vrouwen, het zijn vaak de scoutsleiders van je kinderen (lacht). Of ons grasveld op school, daar mag je pas op vanaf P asen. Alleen om te spor ten, niet om te wandelen of relaxen. Om he t gras te sparen. Dat vind ik echt gek. ’
‘Dus nee, ik ben geen regelnicht of ijzervreter’, zegt ze. ‘In een ge vangenis, én in een school, heb je een se t regels en richtlijnen. Die zijn soms nie t duidelijk voor iedereen. En dan kan ik begrijpen dat een leerling he t gevoel krijgt dat hi j in een ge vangenis zit. Dan is he t je taak om te zeg gen waarom die regel er is, waarom we sommige dingen van hen vragen. ’
Op het rechte pad blijven
In de ge vangenis waar ze werkte, had slechts één op de vi jf gedetineerden een diploma sec undair onderwijs. ‘Die zijn dus onder weg ergens van he t rechte pad af geraakt ’, zegt ze. ‘Daarom vind ik he t zo belangrijk dat de school aandacht heeft en in vesteert in wie uit de boot dreigt te vallen. Door hen nie t alleen onderwijs aan te bieden, maar hen ook conflic ten te leren oplossen, en hen respec tvol met elkaar te leren omgaan.’
‘We hadden hier laatst een vri j groot incident rond se xting. De daders én de slachtoffers zaten bi j ons op school. Dat hebben we kunnen oplossen door te praten en de daders te laten nadenken: wat is mi jn aandeel, wat zijn de ge volgen voor he t slachtoffer, hoe komen we hier samen uit. Ik ben blij dat we dat zonder uitsluiting hebben kunnen oplossen. Dat we aan niemand hebben moeten zeggen: “Jij bent hier nie t meer welkom”.’