De parabel van de vis en de terrorist
Er is ie ts me t terroristen dat me aan een kogelvis doet denken. Een kogelvis is een tropische vis die zich bi j ge vaar opblaast door water op te zuigen. Hij wordt bolrond en vele malen groter dan normaal, net een gestippelde ballon met vinnen. Voor terroristen is perceptie ne t zo belangrijk. H et gaat er nie t om hoe ge vaarlijk je bent, maar hoe ge vaarlijk je lijkt. Net als een kogelvis blazen terroristen de dreiging die van hen uitgaat op. Maar willen ze echt succesvol zijn hebben ze media, commentatoren en politici nodig die hun publiek e gevaar mee helpen uitvergroten. Dat lukt helaas al te makkelijk. Sociale media en overdre ven aandacht zijn de massa vernietigingswapens van terroristen. V ooral politici kunnen moeilijk de verleiding weerstaan om in oorlogstermen te praten.
De recente aanslag in L onden waarbij een ‘soldaat’ van de terreurgroep Islamitische Staat – een 52jarige Brit met een ste vig strafblad – met zijn wagen inreed op voetgangers en een agent doodstak, illustreert dit opnieuw. Als je de reac ties van wereldleiders leest, is het alsof het Westen in oorlog is me t de radicale islam. Alsof een binnenvallend leger van e xtremisten de westerse democratie bedreigt. De Australische premier M alcolm Turnbull had het over een ‘ aanslag tegen de parlementen, de vrijheid en de democratie’. ‘ Maar’, zo beklemtoonde hi j, ‘ we zullen onze le venswijze nooit veranderen’. Het lijkt wel een beschavingsoorlog: het verlichte Westen tegen de duistere krachten van het internationale jihadisme.
Dat politici hun walging uitsprek en over de aanslag en hun sympathie be tuigen aan de slachtoffers is normaal. Maar beweren dat we oog in oog staan metjihadisten? Doen alsof he t voortbestaan van onze democratie wordt bedreigd? Dat is overdreven. Natuurlijk moeten politici en journalisten niet negeren dat het om ter rorisme gaat. Ze moeten uitleggen wat er onale en internationale media voedden het aan de hand is, wie de aanslag heeft opgegerucht en burgemeester De Wever (NVA) eist en wat de band is tussen wie uitvoert gaf – tegen de wens van het federaal parket en wie opeist. Maar het is ook hun taak om – een persconferentie. Wat bleek? Het ging een aanslag tot zijn werkelijke proporties om een vluchtmisdri jf. De gearresteerde terug te brengen. Door te tonen wat de terchauffeur was stomdronken. reuraanslag in L onden werk elijk was: Door mee te gaan in de paniekzaaierij geen aan val op de democratie, wel een en de oorlogsretoriek tonen we ons kwetsgruwelijke en laffe criminele daad. baarder dan we zijn. Een proISmediaka
Soms is er al sprake van terrorisme nog naal toonde na de aanslag in Londen een voor dat zo is. Die overdreven reactie is een amateuristisch gefotoshopte Big Ben die teken van deze tijd, waarbij angst de overin brand staat. Met als tekst: ‘ Onze strijd hand neemt. Neem de ‘verijdelde aanslag’ tegen je land is nog maar begonnen. ’ In in Antwerpen, afgelopen donderdag. Natirealiteit vormt het keukenmesterrorisme van IS, hoe choquerend ook, geen bedreiging voor de westerse samenle ving. Veel kwalijker voor de democratie zijn de manier waarop megabedri jven zoals V olkswagen en Starbucks de wetgeving omzeilen, het populisme à la G eert Wilders en de verple tterende minachting van alledaagse feiten door machtige leiders als de Amerikaanse president Donald T rump.
Hoe kunnen we het best reageren op een aanslag? G ekwetst. Boos. V astberaden. Maar vooral: on verschrokken. L aat terroristen zich klein voelen. Geef ze niet de aandacht die ze willen. De kans dat je stikt in een pinda of omkomt door wurgseks is groter dan dat je ster ft door een aanslag . Zo ontneem je terroristen hun belangri jkste wapen: collec tieve angst. Z onder de alarmerende reacties van politici en journalisten is terrorisme zoals een kogelvis die zich opblaast terwijl niemand er veel aandacht aan schenkt: indrukwekkend op het eerste gezicht, bij nader inzien niets meer dan een blaaskaak.