‘Misschien vinden Saudische vrouwen dit wel een goede zaak’
INTERVIEW I EVA BREMS, hoogleraar mensenrechten Universiteit Gent
‘Je kunt zo’n commissie niet volstouwen met westerse landen die vervolgens de rest van de wereld gaan berispen. Dat werkt niet’ EVA BREMS
Had u ooit al gehoord van de VNvrouwenrechtencommissie? Dat is nochtans de commissie waarover iedereen nu moord en brand schreeuwt omdat België heeft toegestaan dat SaudiArabië er de volgende vier jaar (20182022) lid van wordt.
De commissie werd in 1946 in het leven geroepen en houdt zich sindsdien alleen maar bezig met de ‘promotie van de vrouwenrechten, het documenteren van de realiteit in de hele wereld en het vastleggen van globale standaarden’.
Elk jaar komt de commissie samen en bekijkt ze of er stappen vooruit zijn gezet. Dit jaar is het hoofdthema: de economische veranderingen en hoe die invloed hebben op de vrouwenrechten. Volgend jaar wordt vooral aandacht besteed aan de vrouwen op het platteland en jonge vrouwen.
Praatbarak?
Is dit een praatbarak of kan de commissie ook harde beslissingen doordrukken en landen die in gebreke blijven, bestraffen? Eva Brems, juriste gespecialiseerd in internationale mensenrechten, moet lachen. ‘Ik vrees van niet. Eigenlijk ken ik de werking van de commissie zelfs niet zo goed. Het is vooral een politiek orgaan. Ik houd mij als juriste meer bezig met Cedaw, het VNcomité dat de discriminatie van vrouwen bestrijdt. Dat bestaat uit juridische experts en die buigen zich over concrete klachten.’
Dus de commissie is inderdaad een praatbarak? ‘Euh ... dat is misschien net iets te scherp gesteld’, zegt Brems. ‘Kijk, als ik in het parlement had gezeten, zou ik ook vragen gesteld hebben bij de beslissing van Didier Reynders. Maar als academicus ben ik toch genuanceerder.’
‘Ik begrijp dat in zo’n politiek orgaan alle regio’s van de wereld vertegenwoordigd moeten zijn. Je kan zo’n commissie niet volstouwen met westerse landen die vervolgens de rest van de wereld gaan berispen. Dat werkt niet. De vraag is ook: als je SaudiArabië uitsluit, waar trek je dan de grens? Doe je dan hetzelfde met Iran?’
‘Wat mij als wetenschapper vooral interesseert, is wat de Saudische vrouwen hiervan denken. Misschien vinden zij het wel een goede zaak. Nu er zoveel commotie over gemaakt wordt, verhoogt misschien de druk op de Saudische regering.’
(Trage) verandering
Dat is ook het standpunt van Helen Clark, de voormalige eerste minister van NieuwZeeland en het voormalige hoofd van het VNontwikkelingsprogramma (UNDP). Zij liet weten dat de verkiezing van SaudiArabië te verdedigen is ‘omdat het belangrijk is een land te steunen dat werkt aan de vrouwenrechten. Er is verandering, al gaat ze traag’.
Goed scoren doen de Saudi’s zeker niet. Op de ranglijst van gendergelijkheid van het World Economic Forum staan ze op plaats 134 (op 145). Maar op politiek vlak is er effectief vooruitgang. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2015 mochten vrouwen voor het eerst stemmen en zich kandidaat stellen. Bijna 1.000 vrouwen deden dat en zeker achttien raakten verkozen.
Brems beseft dat het dubbel is: ‘Het zitje kan de Saudi’s natuurlijk ook bevestigen in hun reactionaire politiek. Waarom zouden ze de vrouwen beter behandelen als ze met dit beleid zelfs verkozen raken in een VNraad? Maar daar zou dus onderzoek naar gedaan moeten worden.’