Hij doet geen enkele moeite om het probleem te ontkennen. Ja, de sociaaldemocratie hangt in de touwen, zegt Louis Tobback. Hij spaart de eigen kerk niet. ‘Telkens als er iemand over Europa wilde beginnen, moest Tony Blair naar het toilet. En Jeroen Dijsse

RUUD GOOSSENS FOTO’S GERT VERBELEN Iets meer dan 6 procent van de kiezers wist de Parti Socialiste van Frankrijk zondag nog te overtuigen tijdens de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Het is nog net iets meer dan de Nederlandse Partij van de Arbeid in maart. En volgende maand staat de volgende slachtpartij op het programma. Dan moet duidelijk worden hoe diep Labour na twee jaar ruziemaken onder Jeremy Corbyn is weggezakt. Bij ons is de SP.A in de peilingen ondertussen ingehaald door de groenen. Dat wordt maandag een vrolijk Feest van de Arbeid.

Het zou Louis Tobback, ondertussen bijna 79, worst kunnen wezen. Hij is bijna begonnen aan zijn laatste jaar als Leuvens burgemeester. Maar ‘den ouwe’, zoals zijn zoon Bruno hem pleegt te noemen, zal allicht nooit ontwapenen. Frankrijk ligt hem, als romanist, na aan het hart. ‘Maar tussen die elf kandidaten uit de eerste ronde zat er geen enkele die mij aansprak’, zegt hij. ‘In de tweede ronde zou ik vooral tégen Marine Le Pen kiezen. Niet vóór Macron. Net zoals ik in Amerika tégen Trump was gaan stemmen. Niet vóór Clinton. Misschien moeten we dat probleem eens overpeinzen: dat je tegenwoordig vooral tégen iets stemt.’

U bent geen fan van Macron?

‘Ik ben nog niet honderd procent zeker, maar hij lijkt mij een heruitgave van Tony Blair. Op sociaaleconomisch vlak hangt hij een liberalisme aan dat men sociaal noemt, maar dat de vrije markt ondertussen wel heilig verklaart. Dat trekt mij niet aan.

(denkt na) Ik weet eigenlijk niet veel over Macron, en dat ligt niet aan mij. Het draait me bij hem iets te veel om perceptie. Het is ook de reden waarom ik nooit voor Jesse Klaver (de leider van de Nederlandse groenen, red.) zou stemmen.’

Van JeanLuc Mélenchon, de radicaal linkse kandidaat die 19 procent haalde, kan u niet zeggen dat hij onduidelijk is.

‘Hij heeft in tegenstelling tot Macron een ideologie. Maar zijn ideeën zijn praktisch onhaalbaar. Ik zou ook nooit voor een kandidaat kiezen die tegen Europa is. Mélenchon denkt dat je een sociaal Frankrijk tot stand kan brengen op nationaal niveau. Dat slaat nergens op. Toen François Mitterrand in 1981 aan de macht kwam, heeft hij dat ook geprobeerd. Hij begon zelfs bedrijven te nationaliseren. Binnen de kortste keren hebben de Duitsers, en de rest van Europa, hem duidelijk gemaakt dat het zo niet werkte. Als je in eigen land zomaar je zin begint te doen, dwingt men je op de knieën. De Franse frank was na twee jaar niets meer waard. Mitterrand was verplicht om zijn programma op te geven.’

‘Mélenchon zou dus moeten weten dat zijn ideeën alleen uitvoerbaar zijn op Europees niveau, in samenspraak met de Duitsers. Die conclusie heeft Mitterrand ook getrokken in 1983. Volgens mij ligt in de gebeurtenissen van toen de basis voor zijn latere akkoord met Helmut Kohl over de euro. “Le socialisme sera européen, ou il ne sera pas”, zei Mitterrand.’

En dat is links vergeten?

‘Kijk naar de Partij van de Arbeid in Nederland. Frans Timmermans zegt: we moeten een sociaal Europa maken. Oké, goed, zeker. Maar meteen voegt hij eraan toe: Brussel doet nu al genoeg. Wel, dat is onzin. Met de bevoegdheden die Europa heeft, kan je gewoon geen sociaal beleid voeren. Het beste bewijs is onze vriendin.’

Onze vriendin?

‘Marianne Thyssen. Ze zit daar in het Berlaymontgebouw. En wat doet ze? Elke dag bidden voor een sociaal Europa. Met overtuiging ongetwijfeld, maar wat kan ze doen? Helemaal niets. Herinnert u zich die fameuze speech nog die Margaret Thatcher in 1988 gaf in Brugge? Ik wil geen politiek Europa, zei ze. Ik heb de socialisten niet buitengegooid in Londen om ze vervolgens via Brussel weer binnen te laten. Zij had wél begrepen dat de kansen voor links op Europees niveau lagen. Alle linksen zouden die tekst van Thatcher boven hun bed moeten hangen.’

‘Het is geen toeval dat zij ook een groot voorstander van de uitbreiding van Europa was. Thatcher wist dat politieke eensgezindheid daardoor altijd maar moeilijker werd. Ze had goed door dat Europa zónder die politieke eenheid nooit de linkse kant op zou gaan. De enigen die dat niet begrijpen, zijn wij godverdomme.’