WAAR WIJ EN DE UNIVERSITEITEN IN FALEN

Veel van wat in 2030 gaat veranderen (pensioen op 67, CO2uitstoot met 40 procent verminderen, de helft elektrische auto’s) gebeurt omdat wij het willen. We moeten transformeren, in energie, mobiliteit en vergrijzing, omdat we anders vastlopen. Maar voor de ingrijpendste maatschappelijke verandering die nu plaatsvindt, een gevolg van demografie, laten we na om er een groot maatschappelijk project van te maken. Van alle Antwerpenaren die nu in de kleuterklas zitten, hebben drie op de vier een migratieachtergrond. Zo rond 2030 hebben ze de leeftijd om aan de universiteit te gaan studeren. Zullen we dat enorme potentieel aanboren of houden we de segregatie in stand? Hun toegang tot de universiteit staat natuurlijk voor iets veel breders. Een diploma bepaalt sterk tot welke sociale klasse je gaat behoren. Het bepaalt de levensstandaard. Het verhoogt met twee decennia het aantal gezonde levensjaren. Voor de maatschappij betekent het dat de bastions van de kennismaatschappij eindelijk kleur krijgen: het management in bedrijven, creatieve functies, onderzoek, onderwijs, de administratie, advocatuur, geneeskunde, de journalistiek, ngo’s, de sturende laag in de maatschappij die haast eenzijdig wit is gebleven.

Universiteiten falen in het aantrekken van studenten met een migratieachtergrond. Zoals de nieuwe rector aan de KU Leuven Luc Sels het formuleert: ‘Het is akelig dat we geen afspiegeling zijn van de maatschappij.’ Even is de witte universiteit een thema geweest in de campagnes van de rectorverkiezingen, maar ook in Gent waren de interne besognes spannender. Ongetwijfeld speelt het gevoel mee dat dit de kracht van de universiteiten zelf te boven gaat. Al drie decennia stokt hun motor van democratisering. Jongeren uit lagere klassen raken er niet door. Met een migratieachtergrond erbij worden de handicaps intimiderend zwaar. Zoals een onderzoek aan de UAntwerpen aantoont, functioneert de unief als een citadel van blanke middenklasse intelligentsia. Dat begint onder de studenten zelf. En het toont zich meteen in de studieresultaten. Te midden van steden zonder meerderheid is die segregatie onverdraaglijk.

Er zijn wel wat ideetjes, rolmodellen aanstellen, taalbijlessen en persoonlijke begeleiding geven, halalmaaltijden serveren. Maar actie op een heel andere schaal is nodig. Wij moeten de toegang tot de universiteit echt willen opengooien, wij als kennismaatschappij. We moeten een collectief plan opstellen. Niet uit paternalistische welwillendheid, neen, zoals bij CO2 of de pensioenen, louter uit rea

liteitszin.

De unief werkt als een citadel van blanke middenklasse intelligentsia