Breekt een lans voor onderzoekers die met proefdieren werken. Alleen zo kunnen ze aandoeningen zoals alzheimer en parkinson bestrijden.

vraagt wat de normale taak van het eiwit tau bij gezonde mensen is, dan weet ik dat niet. Niemand weet dat. Laat staan dat we weten wat er bij ingewikkelde neurodegeneratieve ziekten gebeurt. Dit gebrek aan kennis is een – dodelijke – schande, maar we werken eraan.

Hersenen zijn nu eenmaal enorm complexe structuren. Om te weten hoe ze functioneren, kun je niet anders dan met hersenen zelf werken. Gekweekte zenuwcellen schieten hier voorlopig echt tekort. Dit soort cellen legt in onnatuurlijke omstandigheden enkele verbindingen met hun buren, maar de complexiteit van hersenen wordt hiermee absoluut niet nagebootst. Je kan daar natuurlijk veel uit leren, bijvoorbeeld hoe een individuele hersencel werkt. Maar het leert ons weinig over de werking van onze hersenen als geheel, hoe miljarden verbindingen en miljoenen zenuwbanen met elkaar praten, of waar het fout loopt tijdens ziektes.

Het grootste deel van het onderzoek in mijn lab gebeurt met fruitvliegen. Zij hebben slechts een paar honderdduizend hersencellen, een fractie van het aantal bij de mens, maar toch zijn er belangrijke gelijkenissen tussen onze hersenen en die van de fruitvlieg. We weten zo weinig over zelfs de basaalste processen in onze hersenen, dat ook een relatief simpel dier als de vlieg ons enorm veel inzicht kan bieden. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat een geneesmiddel dat bij fruitvliegen werkt, ook bij mensen zal werken, maar het zet ons onderzoek alvast op weg. Vervolgens hebben we ook kennis nodig van dieren die meer op de mens lijken, om wat bij de fruitvlieg werkt dichter bij de realiteit van de mens te brengen. Dat kan gewoon niet anders.

Wat is het alternatief? Alzheimer, ALS, parkinson of epilepsie dan maar laten bestaan? Een tussenweg is er niet, ook al verwachten we veel van andere nieuwe technologieën. Zolang we de werking van onze hersenen niet tot in het kleinste detail begrijpen, kunnen we ze niet artificieel nabootsen en blijven dierlijke modellen nodig.