‘Verraad is tot kunst verheven’
PAUL MAGNETTE (PS) NA DE SCHANDALEN EN DE COUP VAN CDH ‘EEN LEVEN BUITEN DE POLITIEK? WAAROM NIET?’
De schappen zijn leeg, de schilderijen zijn van muur gehaald en de dozen ingepakt. Paul Magnette (PS) is klaar om de deur van het Elysette achter zich dicht te trekken. De laatste ministerraad duurde am per een halfuur. Alleen is er dat kleine detail dat de Waalse rege ring nog niet echt gevallen is. Hij kán nog niet weg.
‘Het is nu de derde keer dat ik de val van een regering meemaak, maar dit is toch heel anders. De aanval van Herman Van Rompuy (CD&V) op Yves Leterme (CD&V) in 2008, dat was in de beste Romeinse traditie van de CVP. Maar zij gingen toen ook wel weg. Twee jaar later trok Alexander De Croo (Open VLD) de stekker uit de federale regering – ik was het totaal oneens met hem, maar dat had een zekere, tja, panache. Zij lieten de regering vallen en stapten daarna ook echt op. Maar nu blijft de partij die de regering laat vallen gewoon zitten.’
Er komen ook geen verkiezingen.
‘Nee. En daar hebben ze bij CDH natuurlijk rekening mee gehouden. Dit is een nieuwe situatie, maar het systeem beschermt degenen die verraad gepleegd hebben. Als het CDH morgen naar de kiezer zou moeten, bonne chance. Het idee dat zij de helden zouden zijn van het goed bestuur, dat is de grootste mop van de zomer.’
U spreekt van verraad, maar het lijkt wel of de PS de pest heeft. Zelfs de SP.A laat u vallen. U staat helemaal alleen.
‘Ik heb niet het gevoel geïsoleerd te zijn.’
Komaan, de SP.A wil niets meer met u te maken hebben.
‘Dat is niet wat John Crombez gezegd heeft. Ik heb trouwens geregeld contact met hem.’
In Brusselstad zijn ze uit de meerderheid gestapt.
‘Ze zitten nog altijd in de Brusselse regering. Pascal Smet is toch nog altijd minister in de regering met de PS? Donc, voilà. Ik begrijp dat ze het moeilijk hebben, maar ik heb nog altijd een goed contact met John en heel wat vrienden bij de SP.A.’
Mooie vrienden. Vlaams fractieleider Joris Vandenbroucke riep Elio Di Rupo op om te vertrekken.
‘Het is niet aan de SP.A, niet aan mij en niet aan journalisten om te zeggen wat Elio Di Rupo moet doen. De enige die dat kan beslissen, is hijzelf. En eventueel de militanten.’
En die geven u niet te kennen dat hij moet stoppen?
‘Ik heb nog geen massale tegenstemmen gehoord, neen.’
U zou hen kunnen vragen om zo’n signaal te geven. ‘Ik ben geen putschist.’ Dus u doet niets?
‘Ik wil geen moeilijkheden boven op de moeilijkheden stapelen. Ja, er zijn fouten gemaakt. Ja, we hadden sommige mensen sneller moeten uitsluiten. Maar met Publifin hebben we wel snel opgetreden. Al snel nadat de feiten bekend waren geraakt, hebben we een heel arsenaal maatregelen voorgesteld, de teksten hebben al een eerste keer op de regeringstafel gelegen en zijn klaar om naar het parlement te gaan. Maar het klopt dat die dingen allemaal samen tot een desastreus imago geleid hebben. Met Samusocial als coup de grâce. Daar raken we aan het hart van de socialistische boodschap, het beschermen van de zwaksten.’
Mevrouw Onkelinx bepleitte in het Samusocialdossier dat elke steen omgedraaid moest worden, en haar man, advocaat Marc Uyttendaele, wil net alle pottenkijkers weg houden. Vindt u dat koosjer?
‘Ik begrijp wat u probeert te doen, maar ik doe niet mee. Meester Uyttendaele verdedigt hier in Wallonië ook onze parlementsleden tegen de aanvallen van Nethys (Publifindochter,
red.). Een advocaat moet iedereen kunnen verdedigen.’
Voor het imago ...
‘Pffft, de specialisten van ima go, dat zijn jullie. Ik ben maar een simpele politicus. (lacht) Kijk, ik heb al genoeg problemen in Wallonië, ik ga me niet moeien met Brussel.’
Betekende de ministerraad van amper een halfuur, donderdagochtend, de definitieve breuk?
‘Er stonden honderd punten op de agenda, CDH heeft er der tig geblokkeerd. Niet uitstellen, hé, blokkeren. Dat zijn er in één keer meer dan in drie jaar samen regeren. Er was natuurlijk het kijk en luistergeld, waarover ze binnenkort pas willen beslissen, in hun nieuwe coalitie met MR, maar ook twee subsidies aan ondernemingen. Die hebben ze ook tegengehouden,
du jamais vu. Een ervan is een bvba die werkzoekenden helpt. Het CDH kiest vrijwillig voor een volledige verlamming. Als de politiek van de verschroeide aarde wordt toegepast, heeft dat automatisch zware gevolgen voor de Waalse economie en de burgers.’
U hebt hen wel onder druk gezet door het kijk en luistergeld op de agenda te brengen.
‘Maar dat wisten ze, dat was aangekondigd. Toen zij gekozen hebben voor de multiplication des ministres (waarbij Joëlle Milquet bij haar ontslag vervangen werd door twee CDHminis
ters, red.) gingen ze buiten het regeerakkoord en hebben wij dit op tafel gelegd. Dat maakte deel uit van een heel pakket, met op mijn verzoek ook de afschaffing van het kijk en luistergeld. Zij waren akkoord. Op een volgende vergadering, op 8 juni, mét Elio Di Rupo (PS) en Benoît Lutgen (CDH), zijn alle details en de financiering voorgelegd. Dat ze me het document tonen waarin wij zogezegd hogere belastingen voorstellen. Christophe Lacroix (PS) heeft daarover gesproken, ja. Maar hij is minister van Financiën! Als die al geen voor
stellen meer mag doen. Maar het heeft nooit op tafel gelegen.’
Op hervorming van de kinderbijslag heeft CDH, met viceministerpresident Maxime Prévot, zwaar gewogen. Gaan jullie dat op jullie beurt tegenhouden?
‘Wij gaan niets blokkeren. Dat dossier is gewoon nog niet klaar. Prévot zegt dat hij tegen de 20ste klaar zal zijn, wel, dan komt het die dag op de regeringsagenda. On verra. Wat ik wil, is dat we in deze oceaan van onzekerheden zo veel mogelijk de sereniteit kunnen bewaren en de Waalse belangen dienen. Als de kinderbijslag technisch rond is, met een budget en een advies van de inspectie van Financiën, dan komt het op de regeringsagenda. We zijn akkoord gegaan met dat model, ik ga niet op mijn woord terugkomen. Zij doen dat, wij niet.’
Wat zijn volgens u de echte motieven van CDHvoorzitter Benoît Lutgen?
‘De vrees dat zijn partij onder de 10 procent zou gaan en zelfs onder de kiesdrempel in Brussel. Als ze daar verdwijnen, en daar zijn ze niet ver van af, dan zullen hun kaders naar andere partijen uitzwermen en wordt hun situatie in Wallonië bijna onhoudbaar. Ik begrijp dus zijn existentiële angst. Hij heeft op verscheidene manieren geprobeerd om de partij te verbreden, zonder al te veel succes. Daarom is hij beginnen te pokeren.’
‘Het is zo’n onvoorstelbare verspilling. We werken al drie jaar samen, in een ingewikkelde legislatuur, door de zesde staatshervorming. In al die nieuwe competenties zijn duizenden uren werk gekropen. We hebben als gekken gewerkt rond de woonbonus en de kinderbijslag. Er waren nonstop budgettaire besprekingen, telkens om een evenwicht te vinden tussen de nodige inspanningen en het vermijden van austerité. Het Mar shallplan werkt, er is niet één dag gestaakt tegen de Waalse regering!’
CDH zegt dat jullie alleen nog met het indijken van de schandalen bezig waren en dat de regering vierkant draaide.
‘Onzin. Er zijn uiteraard meningsverschillen in een regering. Wij zijn links, zij zijn centrumrechts. Dat is niet makkelijk, maar we vonden altijd een compromis. Benoît Lutgen is plots bang geworden dat zijn partij zou verdwijnen. En als er een probleem was rond Publifin, daar zaten zij toch ook in? Dominique Drion (CDH, exvoorzitter van het remuneratiecomité
bij Publifindochter Nethys) was even goed op de hoogte als Georges Pire (MR, exondervoorzitter Nethys) en André Gilles (de uit de PS gezette exvoorzitter van Publifin).’
Samuscocial was voor CDH de druppel.
‘Maar dat is in Brussel! Waar
‘Politiek met schandalen, conservatisme, leugens en verraad, op een bepaald moment heb je daar de buik van vol. Zo wil ik niet aan politiek doen’ ‘Ik begrijp dat ze het moeilijk hebben, maar ik heb nog altijd een goed contact met John en heb heel wat vrienden bij de SP.A’
om laten ze dan hier de regering vallen? Naar wat voor chaos zijn we onderweg? Een Waal se regeringCDHMR met één zetel op overschot? En in Brussel het status quo? In het parlement van de Franse Gemeenschap krijg je dan mensen die in Wallonië in de regering zitten en in Brussel in de oppositie. Dat is totaal onverantwoord.’
Hoe zit het met de existentiële angst bij de PS? Jullie worden op 16 procent gepeild, met de PTB als grootste partij.
‘Ik ben zeer ongerust. Politiek is dynamisch, maar als dit de verkiezingsuitslag wordt, dan is Wallonië onbestuurbaar. De PTB wil de komende jaren niet besturen, en dat is logisch, want de partij is niet klaar. Als ik de PTB’ers in het parlement vraag wat ze in mijn plaats zouden doen, krijg ik alleen een lange stilte. Wat denken zij van het Marshallplan? Lange stilte. Er is geen programma voor Wallonië, en ze hebben geen mensen. Ze willen pas in een regering stappen als we uit de Europese verdragen stappen. Sorry hé, dat is zoals zeggen dat je pas in de ring stapt, als de tegenstander al KO op de grond ligt. Zo werkt het niet.’
Uw partij zou ook kunnen verdwijnen. Kijk naar Frankrijk en Nederland.
‘Daar ben ik me van bewust. Ik waarschuw al maanden dat dit niet zo kan doorgaan. De existentiële vragen zijn er zeker. Niet alleen omdat we intern met een serieuze crisis zitten, maar ook omdat de sociale democratie in heel Europa in het slop zit. Waardoor slaat de manier waarop wij links zijn niet aan? Links is niet dood. Als je de per centages van PS, PTB, Ecolo en pakweg een derde van CDH optelt, komt je aan een grote linkse meerderheid. Maar veel linkse kiezers voelen zich verweesd. En de PTB vangt alle ontgoochelden op. Dat is niet hun verantwoordelijkheid, die ligt bij ons. Omdat wij niet het verhaal kunnen brengen waar de mensen nood aan hebben.’
Er is een ander links nodig? Magnette En Marche?
‘Ik ben al en marche, daarvoor heb ik geen mouvement nodig. (lacht) Ik blijf mijn rol spelen in de partij. Ik steun de
chantiers des idées en heb me ingespannen voor de totale decumul. In verschillende afdelingen was daar een meerderheid voor, niet overal, maar het leeft. We hebben een andere, complexe beslissing genomen, wat ik betreur. Het is een goede stap, maar niet eenvoudig. Eén politicus, één mandaat is dat wel. De eerste die daar trouwens voor heeft gekozen, is Willy Demeyer (PS), de burgemeester van Luik. En Philippe Close (PS) van Brussel is gevolgd.’
Hoe ziet u uw eigen toekomst?
‘Ik klamp me niet vast aan de macht. Ik ben sereen. Ik kan opnieuw parlementslid worden, of burgemeester …’
Of professor aan de ULB?
‘Dat kan ook, ik heb nog altijd politiek verlof.’
Is dat echt een optie, uit de politiek stappen?
‘Bwa, soms moet je daar toch over nadenken. Als je in de politiek zit, moet je iets kunnen doen. Maar een politiek met schandalen, met conservatisme, met leugens, met verraad en slagen onder de gordel, daar heb je op een bepaald moment de buik van vol. Zo wil ik niet aan politiek doen. Boeken schrijven en conferenties houden, is ook aan politiek doen.’
Wel met minder impact.
‘Het is belangrijk om la ten
tation de Venise te behouden, zoals Alain Juppé dat zegt. Het idee dat je iets totaal anders zou kunnen gaan doen. Anders hou je vast aan de macht zonder uiteindelijk nog te weten waarom je er zit.’
U lijkt er niet veel zin meer in te hebben.
‘Toch wel. Maar mijn politieke rolmodellen zijn mensen als Jean Jaurès, die soms ook een beetje recul genomen hebben. Waarom niet? Soms is dat het beste.’
Bestaat trouw nog in de politiek?
‘Verraad heeft er in ieder geval altijd deel van uitgemaakt. Machiavelli, Shakespeare, Brutus ... Dat hoort er helaas bij. Maar op dit moment zijn we het wel tot een kunst aan het verheffen.’
En uw steun aan Di Rupo, is die nog altijd even sterk?
‘Het gaat veel meer om de inhoud dan om de personen. Ik ga Di Rupo niet in alle omstandigheden verdedigen, maar ik zal ook nooit zeggen dat hij hét probleem is. Integendeel, hij heeft troeven. Maar de inhoud moet ook juist zitten. Onkelinx heeft gelijk als ze zegt dat het congres rond de Chantiers des
idées de grote test wordt. Kan de PS dan een tweede adem vinden? Daar gaat het om. Maar nogmaals, ik ben geen putschist.’
‘Als ik de PTB’ers in het parlement vraag wat ze in mijn plaats zouden doen, krijg ik alleen een lange stilte’ ‘CDH heeft op één ministerraad meer punten geblokkeerd dan in drie jaar samen regeren’