MACRON IS DE BAAS EN DIE DULDT GEEN TEGENSPRAAK
Een keiharde confrontatie tussen de Franse opperbevelhebber en de Franse president is beslecht in het voordeel van die laatste. Dat belooft.
Een fikse ruzie over bezuinigingen op de Franse defensie heeft geleid tot het ontslag van legerleider Pierre de Villiers. Zijn strijdkrachten moeten dit jaar 850 miljoen inleveren en de generaal vindt dat onaanvaardbaar.
Frankrijk neemt deel aan militaire missies in onder meer Syrië en Mali. In eigen land geldt de noodtoestand en is er de terreurdreiging. In zo’n situatie zo fors bezuinigen is onverantwoord, vindt generaal De Villiers, die onder meer diende in Kosovo en Afghanistan.
Afgelopen week informeerde hij de president over zijn bezwaren. Hij sprak ook, achter gesloten deuren, het parlement toe. ‘Ik laat me niet naaien’, zou hij daar hebben gezegd. Die woorden lekten uit. Dat schoot bij president Emmanuel Macron in het verkeerde keelgat. In een openbare toespraak tot de militairen zei hij: ‘Ik ben jullie baas en ik duld geen commentaar.’ Daarop reageerde de generaal weer op zijn Facebookaccount. ‘Vertrouwen moet je winnen, elke dag weer. Anders is er geen gehoorzaamheid.’
De president stapte daarop naar de pers. ‘Als de president en generaal het oneens zijn, wordt de generaal vervangen’, zei Macron zondag bijtend in een interview. En dat is wat er gisteren gebeurde.
Snoeiharde botsing
Het is voor het eerst in de recente Franse geschiedenis dat de opperbevelhebber van de strijdkrachten zijn ontslag indient – of beter: moet indienen – uit onvrede met het beleid van de president. De nieuwe legerleider wordt generaal Francois Lecointre, die diende in Rwanda, Mali en voormalig Joegoslavië. Hij was tot nu toe werkzaam als militair adviseur voor drie achtereenvolgende premiers, onder wie de huidige, Edouard Philippe.
Het vertrek gisteren van De Villiers is de pijnlijke bezegeling van een snoeiharde botsing tussen twee mannen met grote ego’s en uitgesproken karakters. De Villiers, gepokt en gemazeld op het militaire slagveld, geldt als de man van de ‘oude stempel’. Hij zat vlak voor zijn pensioen. Macron, oudbankier in smetteloze pakken, geldt als de nieuweling op het pluche. Hij is de jongste Franse president ooit.
Macron móést als jongeling wel op zijn strepen staan om zijn autoriteit te bevestigen. Hij kon zich, twee maanden na zijn verkiezingsoverwinning, niet publiekelijk later vernederen. Maar dat was, vreemd genoeg, ook een teken van zwakte. ‘Als een leider zich verplicht voelt om hardop te zeggen dat hij de baas is, betekent dat blijkbaar dat hij niet automatisch als leider wordt gezien’, stelt Hamid Bouchikhi, managementspecialist aan de businessschool Essec.
Macron wordt nu verweten autoritair te zijn opgetreden. Hij zou een president zijn die geen concessies wil doen en alle touwtjes in handen wil houden. Illustratief is dat hij een deel van zijn ambtenarenstaf deelt met zijn premier Edouard Philippe. Alsof Macron bang is voor solistisch optreden van zijn premier.
De vraag is of zijn ‘crisismanagement’ rond de legerleiding typerend voor zijn regeerstijl zal zijn. Over twee maanden staan de eerste landelijke protesten op de agenda tegen zijn plannen om de arbeidsmarkt te liberaliseren. Die hervormingen wilde hij ‘in goed overleg’ doorvoeren. Of wordt het straks toch ‘ik ben de baas en ik duld geen commentaar’?
Politiek commentator Hubert Huertas trok de lijn zelfs door naar het bedrijfsleven. Daar zullen, als het aan Macron ligt, werknemers en werkgevers straks zelf overleggen over hun wensen en eisen – net als De Villiers en Macron deden. ‘Waarom zou het bij salarisonderhandelingen in ondernemingen anders gaan en zou de ceo in het bedrijf daar ook niet zeggen: “Ik ben de baas”? Het conflict tussen Macron en De Villiers was slechts het voorproefje van wat komen gaat’, waarschuwt Huertas.
‘Als een leider zich verplicht voelt om hardop te zeggen dat hij de baas is, betekent dat blijkbaar dat hij niet automatisch als leider wordt gezien’