halleluja

Kerkleden worden aangemoedigd een tiende van hun inkomsten aan de kerk af te dragen, naar het bijbelwoord ‘Geeft en u zal gegeven worden’

Nigerianen, Ghanezen, Filipijnen, Brazilianen. Een publiek van nieuwkomers dus, die nog enig klimwerk te doen hebben op de sociale ladder en zelden erg bemiddeld zijn. Het verklaart voor een stuk waarom deze nieuwe vorm van het christendom zoveel wervingskracht heeft. Want de God van de pinkstergemeenschap is een neoliberale God. Bidden voor meer loon of een betere job wordt niet onfatsoenlijk gevonden, en in sommige gebedshuizen kun je miraculeuze genezingen (van kanker, epilepsie of hartproblemen) bestellen – een financiële bijdrage wordt in ruil gewaardeerd.

Vrijheidblijheid

Het past allemaal in de filosofie van het aandeelhouderschap dat nogal wat pinksterkerken hanteren: iedereen mag lid worden, maar daar staat een zeker engagement tegenover. Door het woord te verspreiden onder vrienden en kennissen, bijvoorbeeld. Kerkleden worden ook aangemoedigd een tiende van hun inkomsten aan de kerk af te dragen, naar het bijbelwoord ‘Geeft en u zal gegeven worden’.

Dat wil niet zeggen dat in de pinksterkerk alles om geld draait. ‘Succes is goed, maar dan wel succes dat van God komt’, zegt de Nigeriaanse pastor van de Antwerpse huiskamerkerk, die niet met zijn naam in de krant wil. ‘Kijk naar mij: ik studeerde geologie aan de universiteit van Lagos, toen God mij in een droom opriep om naar het seminarie te gaan. Mijn vroegere studiegenoten zijn rijk geworden in de olieindustrie. Maar kijk: vandaag sta ik hier, voor jullie.’ In het publiek wordt hevig geknikt en ‘amen!’ geroepen.

Dat de pinksterbeweging bottomup werkt, draagt ook bij tot haar succes. Anders dan in de roomskatholieke kerk is er geen hiërarchie. Wie wil, mag zelf een gemeenschap opzetten. Wat begint als een huiskamerkerk, kan bij succes doorgroeien tot een megakerk. Of, bij gebrek aan succes, doodbloeden. In migrantenwijken verdwijnen sommige popuppinksterkerken even snel als ze gekomen zijn. Waarna de voorganger het elders gewoon opnieuw probeert.

Die vrijheidblijheidformule maakt de pinksterbeweging tot een bont allegaartje van kerken, van oerconservatief met een letterlijke lezing van de Bijbel tot vooruitstrevender kerken waar vrouwen de dienst voorgaan. Er zijn groeperingen die opereren op het randje van het sec taire, maar evengoed open, gastvrije kerken met een transparante boekhouding.

Jezus de vluchteling

‘Een constante in de pinksterbeweging is dat zij een conservatieve ethiek hanteert’, zegt Jelle Creemers, docent theologie aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven. Over manvrouwverhoudingen en homoseksualiteit wordt vaak net zo gedacht als onder moslims of conservatieve katholieken. Ook overspel, prostitutie en abortus worden krachtig veroordeeld. ‘Soms wil je een zwangerschap écht niet uitdragen’, bezweert de pastor zijn gehoor dat vandaag in meerderheid uit vrouwen bestaat, ‘maar al doe je al wat je kunt om ze te beëindigen: ze gaat toch door. Niet eens de dokter zal je willen helpen er een eind aan te maken. Bedenk dan dat God een bedoeling heeft met die zwangerschap. Bedenk dat ook de geboorte van Jezus geen ongeluk was. En dat als wij hier vandaag zitten, dat is omdat die ene zaadcel op een miljoen het heeft gehaald tot bij de eicel.’

Maar hoe behoudend ook, de pinksterkerk speelt voor nieuwkomers zonder papieren ook de rol van wegwijzer in de maatschappij, zegt Creemers, vaak los van bestaande gemeentelijke sociale voorzieningen. En ze zet ook aan tot integratie en het leren van de taal – in de Seefhoekkerk wordt het sermoen van een halfuur ter plekke van het Engels naar het Nederlands vertaald. ‘Jezus was ook een vluchteling’, zegt de pastor, doelend op de vlucht naar Egypte die Jozef en Maria na diens geboorte uit schrik voor koning Herodes zouden hebben gemaakt. ‘Waar in de wereld je ook vandaan komt, België is nu je thuis.’

MORGEN:

Waar zijn de vredesbetogers gebleven?