Net als gepensioneerden zien monumenten er almaar jonger uit. Erfgoed en hedendaagse architectuur krijgen dan ook steeds meer met elkaar te maken. Ga dit weekend zelf maar kijken.

e Open Monumentendag en de Dag van de Architectuur hebben dit jaar een date en daar maken ze geen geheim van. Voor het eerst vallen beide evenementen op dezelfde dag: zondag 10 september. De architecten hebben daar zo’n lol in dat ze er meteen een festival van een volle wittebroodsweek van maken.

Verspreid over Vlaanderen zijn er 600 monumenten die de deuren openen. U kunt ook bij 90 hedendaagse bouwsels of architectuurbureaus op bezoek. Van sommige locaties is amper te achterhalen tot welk evenement ze behoren. Een cuvee van gebouwen is door beide organisaties naar voor geschoven.

Het herbestemmen van oudere gebouwen staat al een poos op de radar. Stilaan wordt het evident, soms komen er geëngageerde figuren aan te pas die zich niet laten tegenhouden door een obstakel. Hiernaast brengen we er enkele in beeld.

Het is niet omdat we gebouwen de rug toekeren dat ze niet meer dienstig kunnen zijn. Religieuze panden als begijnhoven en kloosters blijken vaak dicht bij zichzelf te blijven als ze zorgcentra worden. Leegstaande kerken zijn iets moeilijker te converteren. Dat zijn dan ook heilige huisjes.

Veel industrie heeft zich verlegd. Brownfields, pakhuizen en havenbuurten laten zich omturnen tot hippe buurten. Knooppunten van oude mobiliteit zijn toe aan een update. Steden ontdekken dat hun station een achterkant heeft waar mogelijkheden liggen om te ontwikkelen.

Het onderscheid tussen erfgoed en eigentijdse architectuur is aan het vervagen, schrijft het Vlaams Architectuurinstituut in een vlugschrift. Bouwen op maagdelijk nieuw terrein is steeds minder gangbaar. We moeten het meer gaan doen met wat we hebben. Oude gebouwen krijgen renovaties en restauraties, leegstaande gebouwen worden opnieuw ontwikkeld. Architecten proberen in de stad verdichtingen aan te brengen. ‘De toekomst van de stad wordt in toenemende mate bepaald door wat er al is’, klinkt het.

In de jaren 70 moest een gebouw minstens uit 1800 zijn om een monument te kunnen zijn. Ondertussen dateren de jongste monumenten uit de jaren 90. Nu de omloopsnelheid van een bouwsel korter wordt, is de erkenning tot monument een statement tegen de wegwerpmentaliteit. GEERT SELS