Altijd dierenarts op slachtvloer, amper dierenwelzijn
Angst en frustratie bij de dierenartsen en een kluwen van Vlaamse en federale bevoegdheden verlammen de controle in de slachthuizen.
Werknemers die met een stok in de aars van runderen poken om ze door de drijfgang te leiden. Een zwaar metalen tussenschot dat op de rug van dieren knalt. Koeien die loeien van de pijn bij de verdoving. De filmopnames die de dierenrechtenorganisatie Animal Rights undercover heeft gemaakt in een slachthuis zijn gruwelijk. Ze komen uit slachthuis Verbist in het WestVlaamse Izegem.
Het is al de derde keer in zes maanden tijd dat Animal Rights beelden verspreidt van wantoestanden in Vlaamse slachthuizen. Eerder stuurde de organisatie videobeelden van dierenmishandeling de wereld in van het varkensslachthuis Debra Group (DS 23 maart) en een kuikenbroederij (DS 15 juni), beide in Tielt. Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (NVA) heeft gisteren beslist om het slachthuis in Izegem te sluiten.
Net als destijds in Tielt waren ook nu weer weerzinwekkende beelden van een dierenrechtenorganisatie nodig, voor de minister de harde maatregel nam. Nochtans zijn in alle slachthuizen dierenartsen aanwezig die door de overheid worden betaald en die mishandelingen horen te melden. Van federaal naar Vlaams
Waar loopt het fout bij het toezicht? Het antwoord blijkt een mix van angst en frustratie bij de dierenartsen te zijn én een ingewikkeld kluwen van bevoegdheden tussen het Vlaamse en het federale niveau. Zelfs de bevoegde diensten – het kabinetWeyts en het Federaal Voedselagentschap (FAVV) – wijzen elkaar op de verdeling van de bevoegdheden. De voorbije jaren is op dat vlak veel veranderd. In 2015 is Dierenwelzijn
overgeheveldnaar vloer wetenrond Voor het heeft dierenwelzijnniet de Vlaamseof dierenartsendat het van veelzin het niveau.heeftte veranderd.federale rapporteren’,op problemende slacht FAVV‘We getuigtmet dige opdracht’die een op zogenoemdeeen anoniem, slachtvloereen ‘dierenarts zelfstan werkt. ‘Onzehet FAVV hoofdtaakde voedselveiligheidis in opdracht te van bewaken (dat nog steeds een federale be
voegdheid is, red.). Daarnaast moeten we ook checklists invullen voor Dierenwelzijn. Maar als we iets melden, hebben we geen idee wat er met de klachten gebeurt en of er wel gevolg aan wordt gegeven. Omdat we geen feedback krijgen, hebben we de indruk dat er niets gebeurt.’ De dierenarts heeft weet van collega’s die daarom niet meer gemotiveerd zijn om dierenmishandeling te melden.
In de nasleep van de problemen in het varkensslachthuis in Tielt wees de beroepsvereniging van dierenartsen in de voedselketen er ook op dat de dierenartsen het niet altijd aandurven problemen in ‘hun’ slachthuis te melden uit vrees voor fysieke en verbale agressie (DS 7 april). Toen zei de secretaris van de beroepsvereniging, Ludo Muls, dat wie te lang op een blijvend pijnpunt wees, overgeplaatst zou worden of geen opdrachten meer zou krijgen. Dat laatste heeft het FAVV steeds ontkend.
De melding van de ‘dierenartsen met opdracht’ bij de Vlaamse overheid zijn cruciaal om dierenmishandeling op te merken. Daarop kunnen inspecteurs van de Vlaamse overheid uitgestuurd worden. Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (NVA) haalde gisteren hard uit naar het voedselagentschap. ‘Het loopt duidelijk ergens fout’, klinkt het op zijn kabinet. ‘Als die wantoestanden niet worden opgemerkt of doorgegeven, moeten we het hele systeem doorlichten.’
Het FAVV beet meteen van zich af en herinnerde de minister eraan dat dierenwelzijn Weyts’ bevoegdheid is. ‘Wij stellen de dierenartsen met opdracht ter beschikking aan de dienst Dierenwelzijn’, zegt woordvoerster Katrien Beullens. ‘De dienst moet zelf de nodige richtlijnen opstellen, zodat duidelijk is wat van de dierenartsen wordt verwacht tijdens de controles. De informatie over vastgestelde inbreuken op het dierenwelzijn moeten dus rechtstreeks aan de dienst Dierenwelzijn worden gecommuniceerd.’ Minder duidelijk
Volgens de dierenarts die tegenover De Standaard getuigt, is de opdracht sinds de overheveling naar het Vlaams niveau een pak minder duidelijk. Dat het systeem wél goed leek te werken toen de dierenartsen alleen aan het FAVV moesten rapporteren, moet ook blijken uit een audit van de Europese Commissie uit 2014. Daarbij werd het dierenwelzijn bij slachtingen onder de loep genomen. De inspecteurs concludeerden dat het systeem met de bevoegde instanties FAVV en federale overheidsdienst Volksgezondheid op een ‘doeltreffende manier’ maakte dat bedrijven bij de slachting de voorschriften naleven. Specifieke problemen en nietnaleving zouden geïdentificeerd en opgevolgd worden.
Minister Weyts dreigde er gisteren mee de hele controle naar zich toe te trekken, maar zei ook dat hij met het FAVV wilde overleggen hoe de controles beter kunnen verlopen.
Vandaag begint overigens op zijn vraag een grotere doorlichting van de Vlaamse slachthuizen onder leiding van Jos Van Thielen, onderzoeker van de werkgroep Dier&Welzijn aan de Thomas More Hogeschool.