‘We hebben hier een klein dorp uit de grond gestampt’

In de voormalige lobby van een hotel slapen nu uitgeprocedeerde asielzoekers op matrassen op de grond. ‘We hebben één doel: papieren.’

BRUSSEL I ‘Wie wij zijn? Sanspapiers. Wat we hier doen? Wonen. Waarom we dat doen? Omdat hier plaats is en wij nergens anders heen kunnen. Wat wij willen? Papieren, zoals iedereen.’

Hotel Astrid aan het Brouckèreplein in hartje Brussel was ooit een luxueus driesterrenhotel, waar je voor een kamer al snel 250 euro per nacht mocht neertellen. In wat toen de ontbijtzaal was, liggen vandaag tientallen matrassen en staan zakken vol kleren en huisraad. Aan de voormalige receptie worden yoghurtjes, wafels en flessen water uitgedeeld.

Ruim tachtig mensen van het collectief La Voix des SansPapiers zijn eergisterenavond op enkele minuten tijd neergestreken in het gebouw, dat leegstond sinds het faillissement van het hotel drie jaar geleden. De meeste bewoners zijn uitgeprocedeerde asielzoekers. Hun roots liggen in Afrika – onder meer Gambia, Ghana en Mauritanië – maar de meesten leven al meer dan tien jaar in België. Ze komen uit Ternat, Antwerpen en Brugge.

‘Maar nu zijn wij één grote familie’, zegt Modou Ndiaye (35). ‘We hebben allemaal hetzelfde doel: papieren. Daarom zijn we in 2014 allemaal naar Brussel gekomen. Om onze krachten te bundelen. Samen sterk! Dat is toch hoe jullie dat in Vlaanderen zeggen?’

Geen transitmigranten

Op de achtergrond weerklinkt Afrikaanse muziek. Terwijl de ene zingt en danst, liggen anderen uitgeteld op hun matras. Wanneer de gemoederen even oplaaien en iemand een potje yoghurt tegen de grond gooit, komen twee anderen meteen aanlopen met een dweil. Even verderop is een man al de hele ochtend in de weer met een borstel.

‘We hebben hier een klein dorp uit de grond gestampt’, zegt Ndiaye. ‘Er zijn hier jonge mannen, alleenstaand, maar ook gezinnen, ouderen en zieken. En ook veel kinderen. Zij zijn nu allemaal naar school. Ieder een doet zijn ding. Wij houden de boel bezet en organiseren activiteiten. Eten krijgen we van vrijwilligers, die ons ook helpen met koken.’

Op een boogscheut van hotel Astrid ligt het Maximiliaanpark, waar nog steeds transitmigranten overnachten in de hoop ooit in GrootBrittannië te raken. Zij hebben met de bezetting van het hotel niets te maken, zegt Ndiaye. ‘Wij begrijpen dat zij een slaapplaats zoeken, maar we kunnen niet iedereen binnenlaten. Onze groep zal niet uitbreiden. We hebben eerder eens geprobeerd om andere mensen tot onze groep toe te laten, maar dat liep mis. Zij spraken onze taal niet en respecteerden onze regels niet.’

Toestemming eigenaar

Tot voor gisterenavond logeerde de groep in een rusthuis in Etterbeek, dat in afwachting van een renovatie leegstond. Met de burgemeester hadden ze de afspraak dat ze er tot gisteren konden blijven. De migranten hopen dat ze met de burgemeester van Brussel een gelijkaardige afspraak kunnen maken, om toch zeker tijdens de wintermaanden een onderkomen te hebben. Maar eerst willen ze de hoteleigenaar bereiken. ‘We hopen dat hij hier geen probleem mee heeft. We willen hem betalen’, zegt Ndiaye

Om de mogelijke toekomstige kostprijs te drukken, hebben de bewoners zich alvast beperkt tot de eerste drie verdiepingen van het gebouw. ‘De rest hebben we niet nodig met onze kleine groep.’ De lift is afgeplakt, de lichten zijn overal gedoofd, waardoor het voormalige sterrenhotel er nogal donker en grauw bij ligt. ‘Maar we willen geen onnodige elektriciteit verbruiken.’

Hoe lang ze hier willen blijven? ‘Tot we papieren hebben’, zegt Aminata (43). Ze slaapt alleen op een kamer op de eerste verdieping – tussen alle gezinnen met kinderen. ‘We kunnen niet anders’, zegt ze. ‘Leven zonder identiteitskaart is geen pretje. Ik ben altijd bang als ik de politie tegenkom. Maar ik ben ziek. Twee keer per week moet ik naar het ziekenhuis. Astma, maar ook reuma. Ik kan nog amper lopen. In Mauritanië kunnen ze mij niet helpen. Daar gaan mensen in mijn situatie gewoon dood.’

Francken niet overtuigd

Burgemeester Philippe Close (PS) zal de situatie voorlopig niet aanvechten. ‘De eigenaar moet ons op de hoogte brengen van de bezetting. Dat is nog niet gebeurd’, zegt zijn woordvoerster.

Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (NVA) is niet van plan om de bezetters papieren te geven. ‘Geen sprake van! Zulke acties maken absoluut geen indruk op mij. We bekijken met de politiediensten hoe snel we dit pand leeg kunnen krijgen.’

‘We zijn naar Brussel gekomen om onze krachten te bundelen. Samen sterk! Dat is toch hoe jullie dat in Vlaanderen zeggen?’ MODOU NDIAYE La Voix des SansPapiers