U ziet uw loon niet stijgen? De schuld van de Duitsers
Er is krapte op de arbeidsmarkt en toch stijgen de lonen nauwelijks. Jan Van Hove, hoofdeconoom van KBC, wijst naar de Duitsers. En hij ziet het niet meteen goedkomen.
Uw loon stijgt dit jaar met 2,1 procent, als u een gemiddelde werknemer bent. Maar de prijzen stijgen met 2,2 procent, voorspelt de Nationale Bank. Uw reële loon daalt dus met 0,1 procent. Dat is al beter dan vorig jaar, toen de reële lonen met 0,9 procent daalden. Maar het is geen reden om een feestje te bouwen. ‘In een normale situatie is de loongroei gelijk aan de inflatie plus de productiviteitsgroei’, zegt Jan Van Hove. ‘Maar dat gebeurt nergens in Europa.’
De hoofdeconoom van KBC ziet niet snel een kentering. ‘In de Europese Unie blijft de loongroei heel gematigd’, aldus Van Hove. ‘Duitsland heeft hierin een groot gewicht en een grote impact.’ Want heel wat landen stemmen hun loonbeleid af op de Duitsers. België beperkt de loongroei om niet aan concurrentiekracht in te boeten. ‘En nu wil ook de Franse president Emmanuel Macron hetzelfde doen en het Duitse voorbeeld volgen.’
Als de lonen niet stijgen in Berlijn, dan dus ook niet in Parijs en Brussel. Erg waarschijnlijk is een forse loonstijging in Duitsland niet. De Duitsers hebben een heilige schrik om concurrentiekracht te verliezen. Vijftien jaar geleden was Duitsland de zieke man van Europa. Ingrijpende arbeidsmarkthervormingen – de zogenaamde Hartzhervormingen – maakten daarmee komaf. ‘Maar Duitsers zijn bang om opnieuw de zieke man van Europa te worden. Dat is een nationaal trauma.’
Bovendien is de positie van de vakbonden veranderd. ‘De loononderhandelingen waren lang gecentraliseerd, maar gebeuren nu steeds meer op bedrijfsniveau’, zegt Van Hove. ‘Daarenboven is er nu een sterkere focus op jobzekerheid dan op lonen. Precies omdat door de hervormingen het sociaal vangnet weggevallen is.’
De werkloosheid in Duitsland is historisch laag, maar toch doet dat de lonen niet stijgen. Werkgevers laten de vacature nog eerder vallen dan dat ze een hoger loon aanbieden. ‘Dat zie ik ook in België gebeuren. Ondernemers zeggen: “Ik wil wel een nieuwe machine kopen, maar dan heb ik nog eens honderd werknemers nodig, en die vind ik niet.” En dus zien ze af van de investering. Dat remt de groei’, zegt Van Hove.
Door die Duitse houding heeft ook ECBvoorzitter Mario Draghi een probleem. ‘De inflatie blijft laag, dus heeft hij geen argumenten om het soepele monetaire beleid af te bouwen. Ook al voelt hij de noodzaak om het beleid te normaliseren.’