Leuven wil tweede zit in juni
De nieuwe Leuvense rector Luc Sels maakt werk van een herindeling van het academiejaar. Hij hoopt dat de andere hogeronderwijsinstellingen volgen.
LEUVEN I Het academiejaar begint vroeger, de eerste zittijd vindt voor de kerstvakantie plaats, het tweede semester start vroeger met kort daarna de examens, en de herexamens zijn nog in juni gepland. Alle studenten hebben de kerstvakantie en de zomer vrij.
Op die manier wil de rector van de KU Leuven, Luc Sels, het academiejaar hervormen. Een werkgroep heeft na een jaar onderzoek en overleg zeven scenario’s op tafel gelegd die allemaal uitgaan van bovenstaande principes. De scenario’s ver schillen van elkaar naargelang van de startdatum en de duur van het semester.
Voor de invoering mikt Sels op het academiejaar 20222023. Maar voor het zover is, moet hij hierover eerst de discussie voeren in de Academische Raad en de Onderwijsraad. Hij wil een draagvlak creëren.
Pedagogisch project
De nieuw verkozen rector ontvouwt zijn ambitieuze plannen vandaag bij de opening van het academiejaar.
Volgens hem is de herindeling van het academiejaar veel meer dan ver regaande verschuivingen in de agenda.
‘Dit is een breder pedagogisch project. Een soort van hefboom voor de vele andere doelstellingen die we willen realiseren.’ Zo wil hij meer de nadruk leggen op permanente evaluaties en het grote aanbod aan vakken – zo’n twaalfduizend – rationaliseren.
De discussie over de herindeling van het academiejaar heeft de voorbije jaren al meerdere malen de kop opgestoken in het Vlaamse hoger onderwijs. En stierf al even vaak een stille dood. Door een concreet plan op tafel te leggen zet Sels nu een gro te stap vooruit. Hij hoopt zijn collegarectoren en ook de hogescholen te enthousiasmeren.
Rik Van de Walle, de gedoodverfde nieuwe rector van de UGent, liet eerder in deze krant al verstaan voorstander te zijn van examens voor de kerstvakantie. De UAntwerpen, de VUB en de UHasselt stelden zich in het verleden voorzichtiger op. Al groeit op veel plaatsen wel het besef dat het huidige systeem wat gedateerd is en wordt er al geëxperimenteerd met kortere lesperiodes onmiddellijk gevolgd door examens.
Alle studenten zouden de kerstvakantie en de zomer vrij hebben
LEUVEN I De barokke schilderijen aan de muur zijn al vervangen door hedendaagse fotografie. De gedateerde meubels moeten nog ingewisseld worden voor een meer eigentijds design. ‘Ik vind dat mijn bureau gerust mag uitdragen dat er een nieuwe stijl van besturen is’, zegt de nieuwe rector van de KU Leuven Luc Sels met een knipoog. Boven de deur hangt er wel nog een kruisbeeld.
De opening van het academiejaar vandaag gebruikt hij om zijn plannen voor de toekomst van de universiteit te ontvouwen. Die zijn al verrassend concreet en verregaand. Controversieel mogelijk ook. Sels beseft dat hij zijn nek uitsteekt. ‘Maar zo zit ik in elkaar. Ik wil niet te veel tijd verspillen. Mouwen opstropen en aan de slag. Het is er mij nooit te doen geweest om dat mandaat als rector, wel om iets te realiseren dat een mandaat overschrijdt.’
Er was discussie aan de UGent over de herin deling van het academiejaar. Wat met de KU Leuven?
‘Ook wij zijn ervan overtuigd dat er een herindeling moet komen. Met dank aan de werkgroep die hier een jaar lang in de luwte over heeft nagedacht. Zeven scenario’s zullen binnenkort voorgelegd worden, maar al die scenario’s delen dezelfde uitgangspunten: het academiejaar start vroeger, de eerste examenperiode valt voor de kerstvakantie, ook het tweede semester start vroeger en wie herexamens heeft zou die al in juni afleggen. Voor de implementatie mikken we op het academiejaar 20222023, met voorafgaand een korte overgangsperiode zodat de herexamens en de start van het academiejaar niet overlappen.’
‘Cruciaal om te weten: dit is geen kalenderkwestie, maar een breder pedagogisch project. We willen onder meer weg van een te eenzijdige focus op examens. Zeker in het eerste semester, dat ver verwijderd is van die derde zittijd, zou er veel meer permanente evaluatie kunnen gebeuren. Momenteel bieden we als universiteit ook twaalfduizend vakken aan, waarvan ongeveer vierduizend zonder studenten en drieduizend met minder dan tien studenten per jaar. Die willen we natuurlijk niet allemaal schrappen, maar we moeten wel bekijken of we bepaalde vakken niet tot grotere gehelen kunnen bundelen.’
Waarin verschillen die zeven scenario’s?
‘In welke week de lessen starten en of de twee semesters even lang zullen duren. Dat is voer voor overleg. Ik wil dat veel ogen mee zoeken naar de juiste oplossing, al heb ik natuurlijk wel een voorkeur. Ik geloof trouwens dat alle Vlaamse rectoren daarover in overleg moeten gaan. Laat het debat hier starten, met de hogescholen erbij – al is natuurlijk niemand verplicht om een helemaal identieke opbouw van een semester in te richten. Mijn grote droom is zelfs dat we daar op Europees niveau beter over overeenkomen. Het zou onder meer studentenuitwisselingen vergemakkelijken.’
September is een populaire periode om vakantiewerk te doen. Ontneemt u dat de studenten niet?
‘Wie geen vlekkeloos studieparcours aflegt en dus moet herkansen, krijgt met dit systeem de zekerheid twee maanden vakantie te hebben. En moet dus niet al in de derde week van juli beginnen te blokken. Wie wel op alles geslaagd is, krijgt in plaats van een vrije maand september een vrije maand juni. Eerst centen verdienen en dan naar Rock Werchter, wat kan er mooier zijn? Voor onderzoekers geeft dit ook de zekerheid dat zij zich twee aaneengesloten maanden aan hun onderzoek kunnen wijden.’
‘Die maand juni creëert ook interessante mogelijkheden om bijvoorbeeld Honoursprogramma’s in te richten voor excellente studenten. En ik wil ook met het middelbaar onderwijs praten om de examens in het zesde middelbaar te vervroegen richting eind mei, begin juni. Die ruimte is er, ouders klagen nu al dat hun kinderen te vroeg thuiszitten. Die maand juni zou gebruikt kunnen worden voor oriëntaties, juniorcolleges om te proeven van het hoger onderwijs of bijlessen waar nodig.’
Is het wel wijs om als net verkozen rector een dergelijke ingrijpende verandering op de agenda te zetten?
‘Je moet durven aan te geven waar je voor staat. Ik besef dat deze aankondiging een risico is. Wie zijn nek uitsteekt, zal zich altijd blootstellen aan kritiek. Maar ik wil de discussie met de Academische Raad en de Onderwijsraad voeren. Belangrijke hervormingen moeten draagvlak hebben om te slagen en dat vraagt tijd voor overleg.’
Fysica én filosofie studeren
‘Geduldig maar vastberaden.’ Zo typeert Sels zijn bestuursstijl. Een instelling die wortelt in een traditie van bijna zeshonderd jaar – de KU Leuven is gesticht in 1425 – laat zich niet zomaar veranderen. Toch zegt de nieuwe rector ambitieus te zijn, en kondigt hij forse investeringen aan in iets als educatieve technologie.
‘Wie geslaagd is, krijgt een vrije maand juni. Eerst centen verdienen en dan naar Rock Werchter, wat kan er mooier zijn?’ ‘Als ik kijk naar onze studentenpopulatie, dan zijn we nog geen echte internationale universiteit’
Educatieve technologie durft vaak een aanschakeling te zijn van losse ideeën en projecten.
‘Niet in onze visie. We willen er zowel studenten als docenten mee helpen. In bijvoorbeeld MOOC’s (Massive Open Online Colleges – colleges die online bekeken kun
nen worden door een groot publiek, red.) lopen we nog achterop. We denken bijvoorbeeld aan een systeem waar voor een aantal eenjarige masters drie of vier vakken vooraf online gevolgd kunnen worden overal ter wereld. Wie zich daarna inschrijft aan de KU Leuven, zou dan een vrijstelling voor die vakken krijgen. Zo krijgen we internationale renommee.’
‘Dichter bij huis zie ik ook veel in de collaboratieve leerruimte. De KU Leuven kent vele campussen. Met technologie kunnen we bijvoorbeeld een docent virtueel gelijktijdig les laten geven in Leuven en Antwerpen, met een begeleider in ieder klaslokaal. Technologie kan ook interessant zijn om te helpen met het beoordelen van papers of ter ondersteuning van docenten.’
Zowel bij de herindeling van het academiejaar als bij de technologie hamert u op die internationale dimensie. Bent u daarin ambitieuzer dan uw voorganger?
‘Ik ga niets slecht zeggen over de vorige bestuursploegen. Ik pluk nu mee de vruchten van hun werk. Na de toch wel spannende verkiezingscampagne moeten we nu de rangen sluiten en vooruit.’
Begrepen. Maar de internationalisering?
‘Die staat hoog op de prioriteitenlijst. We hebben ons internationaal marketingbudget intussen verzesvoudigd. Dat was helemaal niet zo veel hoor. We horen bij de beste zeven universiteiten van Europa. Door de Brexit is er nu ook veel aandacht van over de plas. Maar als ik kijk naar onze studentenpopulatie, dan zijn we nog geen echte internationale universiteit. We moeten daarin nog stappen zetten.’
‘Op bachelorniveau zitten we aan het maximale aantal anderstalige programma’s dat we mogen organiseren. Terwijl ik graag voor de ruim gedefinieerde disciplines, bijvoorbeeld bij de sociale wetenschappen of de ingenieurswetenschappen, een volledige bachelor en master in een andere taal zou willen aanbieden. Dat kan interessant zijn voor een grote groep die we soms vergeten: de zonen en dochters van diplomaten, van Europese ambtenaren, noem maar op. Ik wil het gesprek met de overheid hierover aangaan.’
Wat zal u er u nog van het hart moeten tijdens de academische opening?
‘We denken en werken al zeshonderd jaar in die mal van afzonderlijke disciplines. Begrijpelijk ook, maar ik wil de samenwerking over disciplines heen versterken en meer zichtbaar maken. Als meerdere faculteiten ergens in investeren, zit er potentieel iets bijzonder moois in. Met het onderzoeksfonds zijn we nu aan het kijken welke vraagstukken we interdisciplinair kunnen benaderen, concreet is dat nog niet maar ik denk bijvoorbeeld aan ongelijkheid of klimaat.’
‘In dat opzicht wil ik ook werk maken van double degrees, of gecombineerde trajecten. Goede studenten zouden bijvoorbeeld in zes jaar tijd voor handelsingenieur en industrieel ingenieur kunnen studeren. Of filosofie en fysica combineren. Van die interne rijkdom van de KU Leuven maken we nog te weinig gebruik.’