Athene mag migranten terugsturen naar Turkije
Turkije is een veilig land voor afgewezen asielzoekers, zegt een Griekse rechtbank. Mensenrechtenorganisaties reageren verontwaardigd.
Op de Griekse eilanden zitten nog altijd bijna 10.000 mensen vast. In augustus kwamen er 3.695 migranten toe
BRUSSEL I Mensenrechtenorganisaties, zoals Human Rights Watch en Amnesty International, reageren verontwaardigd op een arrest van de hoogste administratieve rechtbank in Griekenland. De rechters verwierpen vrijdag het verzet van twee Syrische mannen tegen hun terugkeer naar Turkije, nadat hun asielaanvraag op het eiland Lesbos was afgewezen. Ze waren er in juli 2016 toegekomen. Volgens de rechtbank lopen afgewezen asielzoekers in Turkije geen risico op foltering, bestraffing of een onmenselijke behandeling.
Het arrest is van cruciaal belang voor de verklaring die de Europese Unie en Turkije in maart 2016 ondertekenden om de migratiestroom via de Egeïsche Zee onder controle te krijgen. Migranten die na 20 maart 2016 de Egeïsche Zee zijn overgestoken, mochten niet meer doorreizen naar het Griekse vasteland. Na een snelle, individuele afhandeling van hun aanvraag op de ei landen, zou het merendeel van zowel economische migranten als Syrische vluchtelingen naar Turkije teruggestuurd worden. Voor elke teruggestuurde Syriër zou een Syriër uit een Turks vluchtelingenkamp naar de EU worden overgevlogen, via het one for onemechanisme.
Zwaard van Damocles
Maar dat systeem stokte. Ondanks Europese assistentie bleek de Griekse overheid niet klaar voor een snelle afhandeling van duizenden aanvragen – vooral de beroepsprocedures slepen lang aan. Daarna hing de zaak die de twee Syriërs hadden aangespannen voor de administratieve rechtbank als een ‘zwaard van Damocles’ boven het akkoord met Turkije en vonden er geen terugvoeringen van afgewezen asielzoekers plaats. Alleen migranten die hun asielaanvraag lieten vallen of niet in beroep gingen tegen een afwijzing, werden op boten gezet naar Turkije.
Dat leidde tot onmenselijke en gespan nen toestanden in de open centra voor migranten op eilanden als Lesbos, Leros, Kos, Chios en Samos. Daar zitten nog altijd naar schatting bijna 10.000 mensen vast. In augustus kwamen er toch weer 3.695 migranten toe over zee – vooral Syriërs en Irakezen. Om de druk op de eilanden te verlichten, mochten de meest kwetsbaren toch doorreizen naar het Griekse vasteland. Sommige migranten slaagden er alsnog in om door te reizen naar andere Griekse eilanden waar de controles minder streng zijn en zo verder te trekken naar Piraeus, vlak bij Athene.
Licht op groen
In principe zet het arrest van de hoogste administratieve rechtbank nu het licht op groen voor een intensere uitvoering van het akkoord dat de EU en Turkije anderhalf jaar geleden sloten. Voor Griekenland zou dit betekenen dat de druk op de eilanden eindelijk wordt verlicht. Veel zal afhangen van de vraag of ook de beroepsprocedures sneller gaan verlopen nu Turkije als een veilig land is bestempeld.
Maar Eva Cossé van Human Rights Watch klaagt aan dat ‘de rechtbank de rechten van asielzoekers niet beschermde’. NietEuropeanen die op de vlucht zijn voor vervolging, genieten volgens haar niet de volle rechten als vluchteling. ‘En Syriërs en andere asielzoekers hebben het in Turkije moeilijk om onderwijs en andere basisvoorzieningen te krijgen.’ De woordvoerster van de Europese Commissie wilde vrijdag geen commentaar geven.