‘Make Berlin geil again’
Het gaat de Belg Chris Dercon niet voor de wind. Nu het protest tegen zijn aanstelling als directeur bij de Volksbühne leek te luwen, proberen boze Berlijners het symbolische stadstheater te heroveren.
Na een wekenlange geheime voorbereiding namen honderden activisten de Volksbühne over. Geen gewelddadige bestorming, wel ‘ein Liebevolle attacke’, een vredevolle bezetting. De manifestanten hielden het hele weekend debatten in het bekendste Berlijnse theater, koken en slapen ter plekke en organiseren er feestjes. Ze willen de Volksbühne opnieuw eigendom maken van het volk, en niet langer van de elite.
Ziel aan de duivel
Het mikpunt van hun woede is niet zozeer de figuur Chris Dercon, de Vlaming die sinds het begin van dit seizoen de touwtjes in handen heeft bij de Volksbühne. ‘Onze kwaadheid is gericht tegen de doorgedreven liberalisering en gentrificatie van Berlijn, waar de nieuwe Volksbühne symbool voor staat’, klinkt het bij de bezetters. Onder de vorige intendant Frank Castorf werd er 25 jaar lang stevig antikapitalistisch theater gemaakt. Volgens Dercon, die eerder bij Tate Modern heel wat commerciële deals sloot, moet de Volksbühne wat minder hard roepen, haar ideologische basis laten varen en internationaler durven te denken. Zijn critici vrezen dat de Volksbühne daarmee haar ziel verkoopt aan de duivel van het grote geld en alleen nog geglobaliseerde eenheidsworst zal brengen.
De bezetting, die door de acti visten een ‘transmediale theateropvoering’ genoemd wordt, moet drie maanden duren. De komende dagen maken ze hun programma bekend dat van de Volksbühne (opnieuw) een prototype van stedelijke solidariteit moet maken. Acties als een parlement der daklozen en een antigegentrificeerde zone staan alvast gepland. Zo verwijst een slogan als ‘Make Berlin geil again’ naar de exuberant gestegen woningprijzen in Berlijn.
En Dercon? Volgens sommige protestanten moet hij de laan uit, volgens andere mag hij blijven voortdoen op Tempelhof. Op die verlaten luchthaven in hartje Berlijn bouwde de Belg een tweede platform waar de vernieuwde Volksbühne zich begin september aan het publiek presenteerde. Maar in november wil Dercon ook de iconische schouwburg aan de RosaLuxemburg Platz heropenen met nieuwe premières van Susanne Kennedy en Tino Sehgal.
Onverantwoord
Die repetities komen in het gedrang als de manifestanten blijven, reageert Dercon. ‘We kunnen de veiligheid niet garanderen als de bezetters evenementen organi seren en nachtelijke feestjes geven. In geen geval veroordelen wij hun terechte stedelijke, politieke en sociale wensen, maar wel de onverantwoorde wijze waarmee ze ons theater innamen en hun arrogante houding tegenover de voorstellingen die wij willen produceren. Deze bezetting is dan ook inacceptabel. Wij eisen dat de politiek in actie komt.’
De Berlijnse cultuursenator Klaus Lederer (Die Linke) voerde dit weekend tot in het holst van de nacht gesprekken met Dercon en de protestanten. ‘De Volksbühne is een openbaar theater, waarvan de directie democratisch benoemd is. Je kan die keuze bekritiseren, wat ik zelf gedaan heb, maar het is niet progressief om hen te verhinderen hun werk te doen. Kunstfreiheit is er ook voor zij die anders denken!’