‘Niet agressief rijden, maar ook niet als een omaatje’
Wagens moeten nu ook verplicht op de weg getest worden. In België kan dat niet, in Nederland wel. ‘Dit blijft een wedloop tussen de fabrikanten en de test.’
De testwagen van het Nederlandse onderzoeksinsti tuut TNO moet plots stoppen voor een fietser. Even optrekken, maar vijftig meter verder moeten we al weer halt houden voor een rood licht. ‘Niet erg’, zegt Richard Smo kers. ‘Dit is normaal stadsverkeer, en daarmee is allemaal rekening gehouden in de test.’
De test, dat is de RDE, oftewel de Real Driving Emissionstest. Sinds september moeten alle nieuwe automodellen op de markt voor deze test slagen. In een vol gende fase moeten alle nieuwe wagens eraan voldoen. Over de test werd al jaren gepraat, maar na Dieselgate is hij versneld ingevoerd, omdat toen ook voor het grote publiek duidelijk werd dat wagens die in het lab perfect in orde waren, op de weg soms tien keer zo veel schadelijke stoffen uitstootten. Er was nood aan een systeem dat kon evalueren hoeveel schadelijke stikstofoxiden (NOx) een dieselwagen op de weg nu écht uitstoot.
‘Een testrit moet vallen binnen een bandbreedte’, zegt Smokers. Hij is hoofdonderzoeker bij TNO en bestudeert al jaren de werkelijke uitstootwaarden van wagens. ‘Een rit moet tussen de anderhalf en twee uur duren, er moet een mix van stadswegen, gewestwe gen en snelwegen in zitten, en ook de rijstijl van de chauffeur mag niet extreem zijn.’ We komen op een lange, vrije baan. ‘Je moet hier niet extreem agressief optrekken, maar je moet ook niet als een omaatje rijden.’
Na de rit wordt het gemiddelde gemeten van de uitstoot van stik stofoxiden. En de rit zelf wordt door de computer gehaald: oor deelt het programma dat die niet aan de voorwaarden voldoet, dan is de test niet geldig. ‘Sta je bij voorbeeld de hele tijd in de file, dan moet je opnieuw beginnen.’
Hoewel het meetsysteem draagbaar heet te zijn, nemen de buizen, slangen en metalen con structies de hele achterbank en kofferbak in beslag. De hele in stallatie weegt zo’n 170 kilo en kost duizenden euro’s. Op de pas sagierszetel kan een operator op de laptop volgen hoeveel CO2, NOx en andere uitlaatgassen de wagen produceert.
In ons land is er geen enkele in stantie die de juiste meetappara tuur heeft om de RDE uit te voe ren. Pijnlijk, want Vlaanderen en Brussel zijn sterk vervuilde regio’s en het effect van de test zal ook afhangen van grondige controles achteraf. ‘Tja, als de wagens in België niet te zeer verschillen van die in de rest van Europa, dan denk ik dat jullie kunnen meesur fen op wat andere landen doen.’
Gesjoemel
Dieselgate toonde aan dat autobouwers bijzonder creatief te werk gingen om de normen te ha len. En ook bij deze test blijven er nog pijnpunten, die tot nieuwe omzeilingen van de regels kunnen leiden. Zo is het nog steeds de fa brikant zelf, of een ingehuurd testhuis, die de uiteindelijke test uitvoert, met een getuige van de instantie die de wagen goedkeurt erbij. En de autobouwer mag zelf het ritje kiezen, zolang het maar binnen de bandbreedte van de RDE valt. ‘We zullen goed moeten opletten dat we niet plots veel hogere uitstoot zien als een wagen zich net buiten die bandbreedte begeeft. Als hij een caravan trekt bijvoorbeeld. Het blijft een beetje een wapenwedloop tussen de fabrikant en de test.’
Een onafhankelijk testinstituut komt er niet. Daarvoor was geen draagvlak op Europees niveau. TNO hoopt wel dat onderzoeks en consumentenorganisaties achteraf zullen mogen testen om te controleren of de test wel nageleefd wordt. ‘Uiteindelijk is de RDE echt wel een heel goede stap’, zegt Smokers. ‘Bij vrachtwagens heeft de invoering van een dergelijke test geleid tot een enorme vooruitgang gezorgd, zodat ze nu soms schoner zijn dan sommige personenwagens.’
Smokers gelooft ook in technologie die de wagen gewoon zelf laat meten en doorsturen hoeveel hij echt uitstoot. TNO heeft zelf al een veel compacter meetsysteem ontwikkeld dat in elke auto geïnstalleerd kan worden. En nog enkele jaren later, met de verwachte doorbraak van elektrisch rijden, is uitstoot controleren misschien wel helemaal overbodig geworden.
‘Ik geef toe dat ik er niets van begrijp’ Kersvers Nobelprijswinnaar RICHARD THALER snapt niet waarom de beurs optimistisch blijft, ondanks stijgende risico’s. ‘Als de wagens in België niet te zeer verschillen van die in de rest van Europa, dan denk ik dat jullie wel kunnen meesurfen op wat andere landen doen’ RICHARD SMOKERS Hoofdonderzoeker TNO