CATALONIË IS EEN EUROPESE ZAAK GEWORDEN
In Barcelona is gisteravond wel degelijk geschiedenis geschreven
Meer nog dan anderhalve week geleden, op de dag van het referendum, hield de Catalaanse leider Carles Puigdemont gisteren Catalonië, Spanje en Europa urenlang op het puntje van de stoel. Ook na zijn toespraak in het regionale parlement, die met een uur was uitgesteld, bleef er mist hangen over zijn strategie. Enerzijds erkende en aanvaardde hij de ‘uitspraak van het volk’ en stelde hij het recht van Catalonië vast om onafhankelijk te zijn. Anderzijds riep hij het parlement op om gedurende ‘enkele weken’ de gevolgen van die vaststelling op te schorten. We zijn onafhankelijk, maar we doen er voorlopig niets mee, daar kwam het op neer.
Voordien had hij tot kalmte en begrip tussen voor en tegenstanders van de secessie opgeroepen en zijn bereidheid tot dialoog beklemtoond. De komende uren en dagen zal moeten blijken of hij er met zijn politieke evenwichtsoefening in geslaagd is zijn independentistische parlementaire meerderheid bijeen te houden zonder de rode lijn te overschrijden die Madrid ertoe kan aanzetten de Catalaanse autonomie op te schorten en/of de Catalaanse leiders gevangen te zetten. Uit de uiterst linkse hoek van zijn bonte coalitie kwamen gisteren kritische stemmen over ‘verraad’. Vóór het referendum had Puigdemont immers aangekondigd dat hij binnen de 48 uur na de uitslag de onafhankelijkheid zou uitroepen.
Tot dusver heeft de centrale Spaanse regering systematisch elke kans geweigerd om tot een redelijke oplossing te komen. De kans dat ze dat opnieuw doet, is dus groot. Het uitstel dat Puigdemont aankondigde, is een teken van zwakte dat de haviken van de regeringRajoy kunnen aangrijpen om deze kwestie voor eens en voor altijd te beslechten. Als die de hamer met volle kracht op de Catalaanse nationalisten laat neerkomen, is de schade niet te overzien.
Om die reden kan de Europese Unie niet langer volhouden dat het om een interne aangelegenheid gaat. Vrome oproepen tot dialoog zijn onvoldoende. Als Spanjaarden en Catalanen niet tot een gesprek kunnen komen, dan moet de EU een manier vinden om dat proces te bevorderen. Op één punt had Puigdemont het gisteren zeker bij het rechte eind: Catalonië is een Europese zaak geworden.
Er is gisteravond in Barcelona wel degelijk geschiedenis geschreven. Voor het eerst sinds het ontstaan van de Unie heeft een deel van een lidstaat plechtig zijn onafhankelijkheid afgekondigd. Afwachten en de toestand onderschatten heeft tot dat resultaat geleid. Het is tijd voor iets anders.