Kalifaat zonder hoofdstad
Met de val van Raqqa komt een einde aan de ‘staat’ in Islamitische Staat. De terreurgroep is nog niet weg, maar wordt steeds meer teruggedreven naar de woestijn.
BEIROET I De Syrische Democratische Krachten (SDF), een coalitie van Syrisch-Arabische rebellen en de Koerdische ‘Volksbeschermingseenheden’ (YPG), zijn er gisteren in geslaagd de laatste bastions van IS in Raqqa in te nemen: het ziekenhuis dat door de terreurbeweging ook als commandopost werd gebruikt, het Naimplein waar de jihadi’s tal van onthoofdingen hebben uitgevoerd, en het sportstadion waar enkele tientallen strijders gisterochtend het laatste verzet boden.
Daarmee komt een einde aan de status van Raqqa als ‘hoofdstad van het terrorisme’. De omgeving van Raqqa is de plek waar journalisten en hulpverleners werden onthoofd door de inmiddels gedode ‘Jihadi John’, waar de Jordaanse piloot Muath alKasasbeh levend werd verbrand, homo’s van gebouwen werden gegooid, vanwaar IS zijn grootsprakerige propaganda verspreidde en waar buitenlandse strijders aanslagen in Europa planden.
Hoge prijs
Na het eerdere verlies van het Iraakse Mosul, deze zomer, komt daarmee een einde aan de ‘staat’ in Islamitische Staat. De terreurgroep is nog niet weg – ze blijft voorlopig nog overeind in het grensgebied van Syrië en Irak – maar wordt steeds definitiever teruggedrongen van stedelijke centra naar de woestijn. De belegering van Raqqa, dat begin 2014 door IS werd veroverd op Syrische rebellengroepen, kwam dit weekeinde in een stroomversnelling toen de SDF een akkoord sloten om naar verluidt een honderdtal Syrische ISstrijders te laten vertrekken. De VS, die de SDF bijstaan met gevechtsvliegtuigen en special forces, waren daar niet erg gelukkig mee. Wel werd toegejuicht dat buitenlandse ISstrijders niet weg mochten: zij stierven gisteren als laatsten.
Voor IS is het verlies van Raqqa onbetwistbaar een zware klap. Maar de verovering kwam er tegen een hoge prijs. Hoeveel burgers zijn gedood bij bombardementen van de internationale coalitie – waar ook België aan deelneemt met vier F16’s – en de huisaanhuisgevechten in de stad, is onduidelijk. ‘Tachtig procent van Raqqa is verwoest’, zegt activist Mohamed Khodr aan De Standaard. Zijn ‘Sound & Picturenetwerk’ is een van de burgergroepen die via activisten ter plaatse ondergronds bleven rapporteren vanuit ISgebied, op gevaar van eigen leven. ‘Ziekenhuizen en scholen zijn verwoest, stromend water is er al sinds drie maanden niet meer. Tienduizenden burgers zitten in vluchtelingenkampen, onze eigen informanten nu ook.’
‘De situatie in de kampen is miserabel en families hebben niet genoeg voedsel, water of medicijnen’, zei Sonia Khush van de ngo Save the Children gisteren. ‘Het is onveilig voor hen om terug te keren en de huizen van velen liggen in puin.’ Dat Raqqa, een overwegend soennitischArabische stad, moest worden ingenomen door grondtroepen waarin Koerden een centrale rol speelden ver van SyrischKoerdisch gebied, geeft de vroegere inwoners nog minder vertrouwen in een spoedige terugkeer. Een nieuwe lokale stadsraad en politiemacht, opgeleid door de VS, moeten daarop een antwoord bieden. Maar de kans dat Raqqa snel herleeft, blijft gering. IS laat een spookstad achter.
‘Tachtig procent van Raqqa is verwoest, ook onze informanten zitten nu in vluchtelingenkampen’ MOHAMED KHODR Burgeractivist