Dan toch de rijkswacht?
Om over een doorbraak te spreken, is het te vroeg. Maar zo concreet is een spoor naar de doders van de Bende van Nijvel nog nooit geweest.
‘Het zal toch geen van ons zijn?’ Dat zei rijkswachtkolonel Arsène Pint, medeoprichter van de Groep Diane, vlak na de bloedige overval op de Delhaize in Aalst op 9 november 1985. De Groep Diane was het elitekorps van de rijkswacht, opgericht in 1972 en de voorloper van de huidige speciale eenheden. Aan de parlementaire commissie die de Bendemisdaden eind jaren 80 onderzocht, gaf Pint achteraf een verklaring voor zijn woorden. ‘Ik had het onbehaaglijke gevoel dat de Bendeleden zich geïnspireerd hadden op de technieken die wij bij Diane gebruikten.’
De Bende van Nijvel maakte begin jaren 80 28 doden bij een reeks bloedige overvallen, vooral op warenhuizen. De hoofdverdachte van vandaag, Chris(tiaan) B. uit Dendermonde , alias Bonno, was een van de eerste leden van de Groep Diane. En als zijn broer het bij het rechte eind heeft, dan was hij ook een lid van de Bende van Nijvel.
‘Chris was op het einde van zijn leven alcoholverslaafd. De laatste twee jaar van zijn leven heb ik hem verzorgd in zijn huis in Aalst. Om de twee dagen ging ik bij hem langs. Hij lag daar in zijn zetel te wachten op zijn dood. Twee weken voor zijn dood keek hij me aan vanuit zijn zetel en zei: “Broer, ik moet u iets zeggen, ik was bij de Bende van Nijvel.”’ Volgens de broer leed de exrijkswachter niet aan waanbeelden en was hij nog altijd helder.
Geen alibi
Op 14 mei 2015 stierf Chris B., hij was toen 61 jaar oud. ‘Ik heb de kans niet gekregen om hem nog meer te vragen. Maar de manier waarop hij het zei, was voor mij genoeg om er zeker van te zijn dat hij de waarheid heeft gesproken, besefte ik achteraf. Er vielen ook enkele puzzelstukken samen. Ik herinnerde mij dat hij thuis ooit voor de tv commentaar had gegeven bij een zoveelste zoektocht naar wapens en auto’s van de Bende. Ze gaan die wapens en die Golf GTI’s nooit vinden, zei hij toen. Alsof hij het wist.’
In januari van dit jaar kreeg de broer van Chris B. de speurders naar de Bende van Nijvel over de vloer. ‘Ze legden een oude foto van mijn broer bij de Groep Diane naast de beruchte robotfoto van De Reus. Pas toen zag ik het: mijn broer was De Reus.’
Het is niet de eerste keer dat de naam van Chris B. opduikt in het onderzoek naar de Bende van Nijvel. In 1999 – kort na het verschijnen van de robotfoto’s – stapte een jeugdvriend van hem al met een foto van Chris B. naar de Bendespeurders. Waarom die onderzoekspiste toen werd geklasseerd, is onduidelijk. Vandaag hechten de speurders wel geloof aan het spoor.
‘Speurders legden een oude foto van mijn broer bij de Groep Diane naast de beruchte robotfoto van De Reus. Pas toen zag ik het’
Tijdens het onderzoek dreven enkele intrigerende details boven die erop zouden kunnen wijzen dat de piste Chris B. geen dwaalspoor is. Zo bleek dat hij niet aan het werk was als rijkswachter op het moment dat de bloedigste overvallen plaatsvonden. Hij heeft dus geen alibi. Bovendien beschreven getuigen van een van de overvallen hoe ‘De Reus’ hinkte. Net op dat moment zou Chris B. een voetblessure hebben gehad, blijkt uit zijn medisch dossier bij de rijkswacht.
Als hij inderdaad betrokken was bij de overvallen van de Bende van Nijvel, blijft het de vraag in wiens opdracht hij handelde en wat het motief was. Of er links zijn tussen hem en andere exrijkswachters die ooit in het dossier genoemd werden, zoals Madani Bouhouche en Robert Beijer, is onbekend. Overigens heeft B. volgens zijn familie nooit extreemrechtse sympathieën gehad.
BRUSSEL I Een lang smal gezicht, een hoornen bril en een snorretje. Decennialang al prijkte de robotfoto van de zogenaamde ‘Reus’ van de Bende van Nijvel op opsporingsaffiches. ‘Honderden keren hebben we die foto bekeken, door de jaren heen. En er niets in gezien. Maar hij lijkt er sprekend op’, zeggen oudcollega’s van Chris(tiaan) B. die hem kennen als ‘den Bonno’.
Vlak voor hij stierf, biechtte de rijkswachter uit Dendermonde aan zijn jongere broer op dat hij lid is geweest van de Bende van Nijvel. ‘De grond zakte weg onder mijn voeten’, vertelt zijn broer in een gesprek met De Standaard in het kantoor van zijn advocaat Geert Lenssens.
Gevechtsporten
De jongens groeiden op in een normaal gezin. Chris B. was lid van de scouts en volgde handel. Op jonge leeftijd trok hij naar de rijkswachtschool. Een toekomst die in de sterren geschreven stond: nagenoeg de helft van de mannelijke familieleden werkte bij de politie of het leger.
B. bekwaamde zich in gevechtssporten. Wie met hem trainde, paste op dat hij niet per ongeluk ontplofte en een mep uitdeelde. B. had bij de Groep Diane de reputatie van durfal, de kerel die elke deur intrapte zonder zich al te veel zorgen te maken over wat erachter zat. Nu nog wordt er bij de speciale eenheden over hem gesproken.
Extreemrechtse sympathieën heeft hij volgens zijn broer nooit gehad. ‘Ik zag hem ook niet als een vechtersbaas’, vertelt zijn broer. ‘Als het nodig was, zou hij hoogstens iemand vastpakken. Hij was zo sterk dat hij met één hand iemand kon optillen en buitenzetten.’
Halfweg de jaren zeventig kwam Chris B. terecht bij de Groep Diane, het eliteteam van de rijkswacht, bemand met goedgetrainde, zwaargewapende manschappen (zie inzet). ‘Dat heeft Chris helemaal veranderd’,
‘Hij was zo sterk dat hij met één hand iemand kon optillen en buitenzetten’ DE BROER VAN CHRIS B.
zegt zijn broer. ‘Hij werd veel harder. Voordien bracht hij vaak bloemen mee voor onze moeder, maar dat deed hij toen niet meer. Hij werd ook teruggetrokkener en introverter. Ik had het gevoel dat hij gemanipuleerd werd.’ Carnavalsvereniging
Begin jaren 80 was B. ondervoorzitter van de Tijlvrienden, een carnavalsvereniging in Dendermonde genoemd naar hun stamkroeg Tijl aan de Grote Markt. ‘De foto waarop Chris B. met zwarte baard en piratenhoed poseert, is in die periode genomen in café Tijl’, zegt Paul Van Damme, die toen de voorzitter van de Tijlvrienden was. Maar volgens B.’s broer dateert de foto van de vroege jaren 70, toen B. nog geen lid was van de Groep Diane.
Op een andere foto uit 1981 staat Chris B. met zijn carnavalsvrienden verkleed als Gilles. Misschien is het toeval, maar de Bende van Nijvel lijkt iets te hebben met carnaval. Tijdens de aanslagen van 1985 droegen de overvallers carnavalsmaskers. ‘Ik heb nooit vermoed dat Chris deel uitmaakte van de Bende’, zegt Van Damme, vandaag nog altijd lid van het carnavalscomité van Dendermonde. ‘Ik herinner me hem als een vriendelijke gast, iemand die je alles mocht vragen.’ Vreemdelingenlegioen
Toen de Tijlvrienden er de brui aan gaven, zocht Chris B. geen aansluiting meer bij een andere vereniging. ‘Hij kon een hele avond alleen aan de toog zitten’, vertelt een kennis. ‘Chris werd ook een stevige drinker die vaak in gedachten verzonken was.’ ‘Op het einde woog Chris nog 48 kilo. Hij heeft zich letterlijk doodgedronken en ik denk dat het zijn bedoeling was’ DE BROER VAN CHRIS B.
Na een incident werd hij uit de Groep Diane gezet. Chris B. ging aan de slag bij de rijkswachtbrigade Aalst en verhuisde later ook naar de OostVlaamse stad.
Het grootste deel van zijn leven was hij vrijgezel. Tussen 1993 en 1999 was hij getrouwd met een Nederlandse. Daarna had hij nog vier jaar een relatie, maar toen die op de klippen liep, bleef B. alleen. Hij ontfermde zich over een Mechelse herder die zijn collega’s naar het asiel wilden brengen, maar had verder weinig sociaal contact. Hij had het weleens over het vreemdelingenlegioen, of een buitenlands avontuur, maar zijn carrière beëindigde hij bij de politie van Aalst.
Bij de politiezone Aalst deed hij regulier politiewerk, zoals de nummers van de marktkramers controleren. ‘Maar we moeten niet naïef zijn’, zegt burgemeester Christoph D’Haese (NVA). ‘Hij zal zijn contacten hebben gehouden bij de Groep Diane, die vaak informatie kreeg uit eerste hand, informatie die een modale politieman niet krijgt.’ Lichaam gecremeerd
In 2011 ging Chris B. met pensioen. Hij nam een dakloze jongen in huis die er tot aan zijn dood zou blijven wonen. Zijn broer zag hoe hij steeds meer begon te drinken. Bier werd porto en martini. Aan het einde van zijn leven dronk B. alleen nog wodka.
‘Chris lag alleen nog in zijn zetel. Hij was nog een schim van wie hij geweest was’, vertelt zijn broer die de laatste twee jaar voor hem zorgde. ‘Op het einde woog Chris nog 48 kilo. Hij heeft zich letterlijk dood gedronken en ik denk dat het zijn bedoeling was.’
B. stierf op 14 mei 2015 op 61jarige leeftijd. Zijn lichaam werd gecremeerd. ‘Als ik alles op een rijtje zet en naar de robotfoto kijk, twijfel ik er niet meer aan dat mijn broer De Reus is van de Bende van Nijvel’, zegt zijn broer.
Toch gelooft hij niet dat zijn broer dé spilfiguur was van de Bende. ‘Mijn broer was getraind om commando’s uit te voeren. Als ze zeiden dat hij door het vuur moest gaan, deed hij dat.’