‘Het is gewoon stoom afblazen, zoals mediteren’
Porno is overal, iedereen kijkt ernaar, maar niemand praat erover. Of praat u ’s ochtends met collega’s over uw nieuwe geile ‘Pornhub’ontdekking van de avond voordien? De Nederlandse omroepvereniging VPRO wil porno bespreekbaar maken en wijdt daarom drie themauitzendingen aan het fenomeen.
Het concept is niet in een handomdraai uitgelegd. De VPRO gaf drie jonge filmmakers de opdracht een korte pornofilm te maken, en gaf een vierde jonge filmmaker de opdracht daar telk ens een doc umentaire over te maken. Die documentaires worden drie donderdagen na mekaar uitgezonden op NPO 3, om 22 uur (gistera vond was de eerste te zien). De pornofilms zelf zijn alleen te zien op de website van de VPRO , tussen 22.00 uur en 6.00 uur .
Dat is vreemd: je wilt porno ‘bespreekbaar mak en’, maar wel pas na tien uur ’ s avonds, als de kindjes in bed liggen. Die kindjes liggen op dat moment misschien in hun bed naar de goorste troep te ki jken die op he t interne t te vinden is.
Toch was he t een welover wogen beslissing , volgens hoofdredacteur Stan van Engelen van VPRO. Op de website van de omroep legt hij uit waarom: ‘ H et is een serie die bij tijd en wijle heel expliciet is en ik vind het dan geen probleem dat we niet om bijvoorbeeld 20.30 uur uitzenden. Ik vind een kleine drempel om die pornofilms te kunnen zien niet erg. Dan is het aan de kijker om zelf te bepalen of hij wil kijken, hij komt er niet al zappend per toeval en zonder context invallen. En laten we wel wezen, de doelgroep is 15+ en daarvan mag je ver wachten dat, als ze he t willen zien, 10 uur ’s avonds niet te laat is.’ Even schrikken
Het pornoinitiatief van VPRO stuitte op kritiek, toen he t begin september werd bek endgemaakt. ‘Dit is nou letterlijk zonde van het belastinggeld’, schreef Roelof Bisschop op T witter, ‘ VPRO is he t spoor bijster.’ Bisschop is politicus voor de Staatkundig Gereformeerde P artij, dus die kritiek k wam niet geheel on verwacht. Elders was ook goedk eurend gemompel te horen: misschien werd het weleens tijd dat we openlijk over onze pornoconsumptie gaan praten. Op elk moment van de dag zi jn wereldwijd miljoenen mensen tegelijk naar porno aan he t kijken. Kinderen komen er op steeds jongere leeftijd mee in contact. Voor de meesten is de eerste seksuele ervaring een virtuele, lang voor ze ooit aan zoenen of daten toekomen. ‘Porno is er en beïnvloedt de le vens van jong en oud ’, zeg t Van Engelen. ‘Waarom zou je daar eigenlijk géén programma over maken?’
Het bli jft ook nie t bi j de drie docu’s die VPRO uitzendt. Op de website van de omroep is een hele sectie gewijd aan het thema ‘vieze film’. Met filmpjes waarin gewone Nederlanders ver frissend openlijk vertellen over hun eerste kennismaking me t porno, en over hun ki jkgedrag. ‘De eerste k eer was ik zes’, vertelt een jongen. ‘Dat was e ven schrikk en, die eerste penetratie.’ Een volwassen vrouw vertelt: ‘In periodes dat ik alleen ben, ki jk ik elk e dag . H et is gewoon stoom af blazen, zo climaxen. J e kunt ook mediteren, natuurlijk.’ Zes keer per dag
Voor de drie jonge filmmakers die de VPRO inschakelde, was de opdracht best confronterend. Een van hen, Ari Deelder (dochter van Jules Deelder) had absoluut niets met he t onder werp. ‘Er zit geen humor in porno, waardoor ik er helemaal van in de war geraak’ , zegt ze in een inter view voor de omroep. ‘Ik wee t dan nie t of ik moet k otsen, kakk en of huilen. ’ Zelfs vrouwvriendeli jke porno, genre Erika Lust, vindt in haar ogen geen genade. Ze koos ervoor in haar film he t verslag van een onenightstand te brengen, een ode aan de verleiding. Die film, en de doc u erover , kunt u vanaf volgende donderdag bekijken.
Gisteren ging de eerste doc umentaire over de film van Angelo Raaijmakers, een jonge filmmaker van 2 4. Zijn pornokijkgedrag is, zo vindt hij zelf, ‘echt gestoord’: ‘Momenteel zit ik op zo’n drie, vier keer per week, maar ooit, toen het net uit was met een vriendinnetje, kwam ik aan zes keer per dag.’ Hij is erdoor afgestompt geraakt, het laat hem telk ens weer me t een leeg ge voel achter. ‘M aar ik bli jf het ge woon doen, porno ki jken.’ Ook Raai jmakers wou daarom eerst een antipornofilm mak en, maar naar het einde toe is het toch ‘gewoon vleeshumping ’ ge worden. Het heeft volgens hem trouwens ie ts fascinerend, mensen aansturen die voor je neus seks hebben. We kunnen er ons iets bij voorstellen. ‘Crazy shit’
Documentairemaker Vincent Boy Kars, tot slot, maakte een soort ‘making of ’documentaire over de drie pornofilms (de derde, van Rob V ogel, is een gayporn
film). Het lijkt een vreemde metaoefening, maar ook hier is over nagedacht. ‘Door hun proces te volgen, hopen we een ander beeld van porno te krijgen’, zegt hij. ‘Hoe ga je om met de acteurs? Wat kun je ze wel en niet laten doen? Door iets zelf te maken, kom je erachter waar je eigenlijk de hele tijd naar kijkt.’
Of porno ki jken je seksle ven beïnvloedt, komt in de documentaires nie t ter sprak e. Dat is gespreksstof voor achteraf , hoopt Kars, want he t is erg belangri jk. ‘Ik denk zelf soms van wel’, voegt hij eraan toe. ‘Dan vind ik de seks bijvoorbeeld saai en denk ik: komt dat door mi j, door de persoon met wie ik ben, of doordat ik meer die crazy shit wil die ik in porno zie?’
‘Door hun proces te volgen hopen we een ander beeld van porno te krijgen. Hoe ga je om met de acteurs? Wat kun je ze wel en niet laten doen?’ VINCENT BOY KARS Documentairemaker