Te koop: de grootste lithiummijn ter wereld
Chinezen én het Belgische Umicore lonken naar een belang in het Chileense mijnbedrijf SQM. De inzet is gigantisch: een dominante positie op de boomende markt van autobatterijen.
BRUSSEL I Wie koopt zich met vele miljarden in bij het Chileense mijnbedrijf SQM, voluit de Sociedad Química y Minera de Chile? Die vraag houdt vandaag veel grondstofanalisten bezig. SQM beheert namelijk een van de grootste lithiummijnen ter wereld, centraal gelegen in de zogeheten ‘lithiumdriehoek’; de hooggelegen zoutvlaktes van Chili, Bolivia en Argentinië, waar wereldwijd bijna 80 procent van de voorraad van het kostbare metaal onder de grond zit.
Lithium is licht en supergeleidend. Daardoor is het een metaal dat veel wordt toegepast in consumentenelektronica zoals smartphones en laptops.
Maar vooral de elektrische auto, met zijn relatief krachtige lithiumionbatterij, doet de vraag wereldwijd exploderen. In één Tesla Model S zit meer lithium dan in tienduizend smartphones.
Stabiele regio’s
Het probleem? Ondanks een stijgende productie kan de mijnsector de snelgroeiende vraag naar lithium – gemiddeld plus 18 procent per jaar – nauwelijks volgen. Waardoor de prijs van het metaal sinds 2015 ruim verdubbeld is. Een groeiprobleem dat de komende jaren nog dreigt te verergeren. In China heeft men het ambitieuze plan om tegen 2020 liefst 5 miljoen elektrische voertuigen op de weg te hebben. Dat alleen zou een totale productie van 330.000 ton lithiumcarbonaat vereisen.
En dat terwijl lithium vandaag maar op een paar plekken in de wereld grootschalig gewonnen wordt, vooral in Chili, China, Argentinië en Australië. En ook al zit er elders nog voldoende lithium in de aardkorst en zijn de vindplaatsen – in tegenstelling tot olie – grotendeels gelegen in stabiele regio’s. Het kostbare metaal is lang niet overal even gemakkelijk te produceren. In Australië bijvoor beeld zit het opgesloten in gesteente dat eerst moet worden verhit. In Chili daarentegen kan het metaal uit het zoute grondwater worden gedistilleerd, wat een stuk goedkoper is.
Bod van Umicore?
Nu er plots een stuk van de gigantische lithiummijn in Chili te koop komt – die straks jaarlijks 63.000 ton lithiumcarbonaat produceert (ter vergelijking: in 2015 bedroeg de jaarproductie 171.000 ton) – is de interesse dan ook overweldigend. Volgens het persagentschap Reuters zouden liefst twaalf bedrijven een (nietbindend?) bod uitgebracht hebben op een belang van 32 procent in SQM, dat straks te koop komt. Dat belang – dat ruim 4 miljard dollar zou waard zijn – is vandaag in handen van de Canadese kunstmestfabrikant Potash, die het moet verkopen om te voldoen aan de voorwaarden voor een fusie met sectorgenoot Agrium.
Opvallend: bij die twaalf bieders wordt ook het Belgische Umicore geciteerd. ‘We wensen op dit bericht geen commentaar op te geven’, reageert woordvoerster Marjolein Scheers ontwijkend. ‘Algemeen is het wel zo dat het een deel is van onze strategie om een breed gamma aan opties te volgen als het gaat over de bevoorrading van grondstoffen.’
Een voorzichtig antwoord, dat begrijpelijk is. Het dossier SQM ligt heel gevoelig. In eigen land – waar SQM strak wordt geleid door Jorge Ponce, exschoonzoon van voormalig dictator Augusto Pinochet – wordt lithium namelijk als ‘strategisch’ belangrijk beschouwd. Waardoor kandidaatkopers ook groen licht van de Chileense politiek moeten krijgen.
Controle productieketen
Maar ook elders in de wereld wordt het verkoopdossier van SQM met argusogen gevolgd. In de VS bijvoorbeeld, waar het mijnbedrijf Albenarle grote interesse zou tonen.
Ondanks een stijgende productie kan de mijnsector de snelgroeiende vraag naar lithium – gemiddeld plus 18 procent per jaar – nauwelijks volgen
Maar vooral in China, dat nu al op grote lithiumvoorraden zit, waar minstens vier (staats)bedrijven een bod zouden overwegen (Sinochem, GSR Capital, Ningbo Shanshan en TianqiLithium).
China is nu al de grootste markt voor elektrische auto’s. En voor de toekomst liggen de ambities nog veel hoger. Peking wil niet alleen zelf elektrische auto’s maken, maar ook de controle krijgen over andere essentiële onderdelen in de productieketen: van de grondstoffen tot de verwerking ervan tot autobatterijen.
Chinese bedrijven kopen dan ook volop mijnactiva op, van lithium tot kobalt. Zo nam GSR Capital eerder dit jaar de accudivisie van Nissan over, tekende de Chinese autofabrikant Great Wall Motor een contract met de Australische lithiumproducent Pilbara en kocht Jianxi Special Electric Motor een belang in een andere buitenlandse lithiummijn.
Europese argwaan
Europa kijkt ondertussen met argwaan naar de Aziatische en vooral Chinese dominantie. Want terwijl de hoeveelheid elektrische auto’s in Europa groeit, rijdt het grootste deel van de elektrische voertuigen rond met een Aziatische batterij. Slechts 2,5 procent van de ingezette accu’s is Europees, becijferde het persbureau Bloomberg.
‘We kunnen die markt niet aan concurrenten geven’, zei eurocommissaris Maros Sefcovic van Energie eerder deze maand. Brussel wil daarom meerdere gigafabrieken in Europa bouwen waar batterijen voor elektrische auto’s worden gemaakt, onder meer in Duitsland, Servië en Oostenrijk. Een haast onmogelijke inhaalrace, die pas een kans lijkt te kunnen maken als de Chinezen intussen niet nog meer voorsprong uitbouwen door ook de lithiummijn in Chili in te palmen.