‘Hoe tragisch ook, de overheid kan goede redenen hebben’
Burgers moeten betrokken worden bij de vraag of een duur medicijn moet worden terugbetaald. Dat helpt beleidsmakers inschatten hoe groot de maatschappelijke bereidheid is om voor een behandeling te betalen.
‘Stel: er bestaat een behandeling voor een ernstige aandoening die de overheid niet wil betalen omdat ze te duur zou zijn. Dat voelt koud en kil aan, soms ook onfair voor iemand die zijn hele leven tot de sociale zekerheid heeft bijgedragen en nu ziek is. Of een kind heeft dat levensbedreigend ziek is. De vraag naar het prijskaartje van een extra levensjaar raakt aan een taboe: op een mensenleven staat geen pri js. Als we mensen kúnnen redden, moe ten we he t doen.’
‘Zeker als he t om nieuwe technologieën gaat die heel duur zi jn, te duur om ze als patiënt zelf te betalen, beland je midden in het spanningsveld tussen he t individuele belang en dat van de samenle ving. De som van alle individuele belangen kan he t solidair systeem in het gedrang brengen, want het overheidsbudget is nu eenmaal niet oneindig.’
‘Er is geen pasklaar antwoord op de vraag waar de grens ligt voor wat we voor een levensjaar kunnen be talen. Dat ant woord mag je pas ge ven na een uitgebreide e thische afweging waarin verschillende aspec ten aan bod komen: wat hebben de patiënten in kwestie precies nodig? Hoe ernstig is de situatie van de patiënt? Is de aandoening levensbedreigend? Gaat het om een behandeling voor meer comfort? Hoe doeltreffend is de voorgestelde behandeling? Werkt ze? Is de prijs in verhouding tot he t resultaat? Is de behandeling zinvol, dus wil de patiënt in kwestie zélf wel tot het uiterste gaan om langer in leven te blijven? Dat verschilt van persoon tot persoon.’
‘Een gezondheidseconomische berek ening van hoeveel kwaliteitsvolle le vensjaren een behandeling ople vert, is dus maar een van de vele aspecten die helpen om de vraag te beantwoorden. Er moe t vanuit verschillende disciplines en perspec tieven naar de vraag gekeken worden.’
‘In concre te dossiers moet op een gegeven moment een beslissing genomen worden. Soms leidt dat tot zeer tragische situaties omdat een bepaalde behandeling niet wordt terugbetaald en mensen dus nie t meer worden geholpen. M aar hoe tragisch ook, er kunnen goede redenen voor zijn. Voor de overheid is he t dan belangrijk om goed uit te leg gen waarom die beslissing is genomen. Precies daarom mogen de gesprekk en tussen de overheid en farmaceutische bedrijven over de prijzen en de terugbe taling van geneesmiddelen nie t langer achter gesloten deuren gevoerd worden. Waarom een bepaalde behandeling wel of niet terugbetaald wordt, en welke criteria daarbij de doorslag geven, moet transparant zijn.’
‘In het beslissingsproces voor de terugbetaling zouden ook gewone burgers gehoord moeten worden. Dat helpt beleidsmak ers om in te schat ten hoe groot de maatschappelijke bereidheid is om voor een bepaalde behandeling te be talen. Het solidair systeem gaat ons allemaal aan. Z oals de onderhandelingen vandaag lopen, daar kan ik geen enkele ethische recht vaardiging voor bedenken.’ ‘Nu ontaarden concre te
cases rond nieuwe, dure behandelingen snel in een emotioneel debat: of wel vraagt he t farmabedri jf te veel geld, of wel zi jn de beleidsmak ers onmenselijk. Het debat over de terugbe taling van dure behandelingen moe t rustiger en genuanceerd gevoerd worden. Een open debat waarbi j concre te dilemma’ s openli jk, helder en grondig vanuit allerlei hoeken belicht worden, zou daarbi j helpen.’
‘In het slechtste geval zouden wij als burgers dan zeggen: “ik houd absoluut niet van deze beslissing, maar ik begri jp ze wel”.’
‘Nu ontaarden concrete cases rond nieuwe, dure behandelingen snel in een emotioneel debat: ofwel vraagt het farmabedrijf te veel geld, ofwel zijn de beleidsmakers onmenselijk’