PLOTS STAAT MERKEL ALLEEN
Er gaat kostbare tijd verloren om Europa in de diepte te versterken
Het Europese politiek e jaar 2017 heeft dan toch nog niet al zijn geheimen prijsgegeven. Vooraf werd met spanning uitgekeken hoe Nederland, Frankrijk en Duitsland – drie stichtende lidstaten van de Europese U nie – door de verkiezingen zouden komen. Na elk van die stembusdagen was de indruk dat he t centrum, ondanks alles, voldoende goed had standgehouden om stabiliteit te brengen. Europa, in 2016 zwaar ontregeld door de Bre xit, kon een nieuw elan tegemoe t zien, me t een herstelde as tussen Berli jn en Parijs.
Die verwachting blijkt nu voorbarig . Kanselier Angela Merkel is er nie t in geslaagd een coalitie van christendemocraten, groenen en liberalen op de been te brengen. H aar vorige coalitiegenoten, de sociaaldemocraten, hebben na hun pi jnlijke nederlaag geen zin meer in meeregeren als junior par tner. Plots staat M erkel alleen. Door de opk omst van de radicaalrechtse Alternative für Deutschland is haar relatieve meerderheid te fel geslonken om nog, als voorheen, het politieke krachtenveld te kunnen beheersen.
‘Onze Europese buren zouden me t onbegrip en zorg reageren als uitgerek end in de grootste en sterkste lidstaat de politiek e krachten hun verantwoordelijkheid niet zouden opnemen’, waarschuwde bondspresident FrankWalter Steinmeier gisteren. Hij stuurt alsnog aan op een minderheidsregering om nieuwe verkiezingen te voork omen.
Ondanks die dramatisering is he t nog veel te vroeg om daarom van Duitsland een land in crisis te maken. De economische prestaties van de bondsrepubliek zijn en bli jven robuust. Als er al een probleem dreigt, is he t er een van over verhitting en tekort aan geschikte arbeidskrachten. Door die voorspoedige toestand dur ven de traditionele coalitiepartners van Merkels CDU – SPD en FDP – he t voor het eerst allebei tegeli jk aan langs de kant te gaan staan. De kans dat ze door de kiezer worden afgestraft, achten ze klein. H et toont aan dat Merkels politieke overwicht is aange tast. Garant van stabiliteit zi jn, volstaat nie t meer om te domineren.
Of daarmee onverwacht nu al een einde aan he t tijdperkMerkel komt, is nog lang nie t zeker. Het belangrijkste risico is dat er ti jd verloren gaat om de Europese Unie na jaren van meer voudige crisissen, in de diepte te versterk en. Die ti jd is kostbaar, want de economische hoogconjunc tuur blijft niet duren. Hervormen gaat altijd makkelijker als er geld is. Het was lange ti jd wachten op F rankrijk, nu dreigt Duitsland de ver tragende factor te worden.