De Nederlandse leider van de PVV ziet plots in Rusland een ‘bondgenoot’ die ‘serieus en vriendschappelijk’ benaderd moet worden.
MARK LIEVISSE ADRIAANSE
Geert Wilders gaat naar Moskou. Wanneer is nog onduidelijk, maar de PVV-leider sprak in Den Haag al met de Russische ambassadeur, zegt hij in tijdschrift Elsevier.
Niet helemaal, maar het is wel voor het eerst dat de PVV publiekelijk toenadering zoekt. De PVV was in 2013 kritisch over het Nederland-Ruslandjaar, dat 400 jaar betrekkingen tussen de twee landen vierde. Want wat, vroeg Kamerlid Raymond de Roon (PVV) zich af, valt er te vieren met een land dat ‘fundamentele vrijheden afbreekt’ en wetten aanneemt die ‘de democratische rechtsstaat afbreken’?
Internationaal spreekt Wilders zich vriendelijker uit over Rusland. In het voorjaar van 2014, toen de PVV zich in de Kamer uitsprak tegen Russische interventie in Oost-Oekraïne, gaf hij een uitvoerig interview aan een door het Kremlin gefinancierde tv-zender. In Oost-Oekraïne zouden volgens Wilders geen Russische soldaten zijn – precies de boodschap die Rusland zelf sinds het begin van het conflict uitdraagt. En het conflict zou het gevolg zijn van de ‘Europese expansie richting Rusland’ – ook wat Rusland graag zegt. Begin dit jaar liet Wilders in een gesprek met de BBC bovendien in het midden of de raket die vlucht MH17 neerschoot, uit Rusland kwam: ‘Dat weten we niet zeker, we moeten afwachten waar de aanklager mee komt.’
Wilders probeert zich al langer internationaal te profileren als voorman van een wereldwijde nationaal-populistische beweging. Een ontmoeting met Vladimir Poetin kan daarbij helpen. Het maakt volgens de Leidse politicoloog en Rusland-deskundige Hans Oversloot veel uit door wie Wilders in Moskou wordt ontvangen. ‘Wordt het een beleefdheidsbezoek of mag hij bij Poetin aanschuiven?’ Dat laatste mocht Marine Le Pen van het Front National in maart van dit jaar. Maar zij maakte kans om president van Frankrijk te worden. Wilders’ rol in de Nederlandse politiek is gemarginaliseerd. Ook al is de PVV met twintig zetels de tweede partij van het land, niemand wilde met de partij onderhandelen over een nieuw kabinet. Bovendien verliest de PVV in de peilingen.
Electoraal niet direct veel. Want er zijn weinig landen in de wereld waar Poetin zo impopulair is als in Nederland, bleek vorig jaar uit onderzoek van het Amerikaanse Pew Research. 87 procent van de ondervraagden wantrouwt de Russische leider, alleen in Spanje en Polen ligt dat percentage hoger. Maar hij heeft ook niet veel te verliezen. De flirts van Thierry Baudet en zijn Forum voor Democratie met Rusland worden hem door (virtuele) kiezers niet kwalijk genomen: de partij wint in de peilingen. En Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) kreeg veel steun toen bleek dat hij een nepgetuige van de MH17-aanslag desinformatie liet verspreiden op een bijeenkomst met nabestaanden.
Daar lijkt het niet op. Marine Le Pen krijgt financiële steun uit Rusland, maar er ‘rollen geen roebels over de gangen van de PVV’, zegt Wilders in Elsevier. Met zijn bezoek aan Rusland kan hij zich wel populairder maken bij potentiële Amerikaanse donateurs. De afgelopen jaren namen hun giften voor de PVV af. Dat gold vooral voor Joods-Amerikaanse donateurs die afhaakten, nadat de PVV het verbod op ritueel slachten had gesteund. Volgens een ex-PVV’er, die niet met zijn naam in de krant wil, zoekt de PVV sindsdien naar steun onder radicale christelijke donateurs. En juist bij hen neemt de populariteit van Rusland de laatste jaren toe. Het land zou het ‘westerse christendom’ beschermen.