‘Ik wou dat de jeugdrechter beter naar me geluisterd had’

Toen ze dertien was, besliste de jeugdrechter dat Yana naar de gesloten instelling van Beernem moest. ‘Ik wist niet eens wat dat was, een gesloten instelling. Toen ik uit de combi stapte, zag ik hoge hekken en camera’s. Ik weet nog goed hoe bang ik was.’ Drie dagen eerder had de politie het meisje opgepakt, omdat ze was weggelopen. Dat was niet de eerste keer. ‘Ik moest op weekend naar mijn vader, maar wilde dat niet.’

Haar ouders gingen uit elkaar toen Yana nog heel klein was. ‘Ik weet er niet veel meer van, alleen dat er een bitse strijd ontstond om het hoederecht. Dat ging heel ver, tot en met beschuldigingen over seksueel misbruik. Uiteindelijk moest ik bij mijn vader gaan wonen.’

Yana worstelde heel haar jeugd met het feit dat ze heeft moeten kiezen tussen haar vader en haar moeder. ‘Dat mag je geen enkel kind aandoen’, vindt ze. ‘Ik mocht ook nooit alleen met de jeugdrechter praten. Als mijn ouders erbij waren, durfde ik nooit te zeggen wat ik echt wilde.’

Als het blokkeerde in haar hoofd, liep ze weg. ‘Toen ze me terugvonden, werd ik eerst opgesloten in het politiekantoor. Van daaruit werd ik naar het justitiepaleis gebracht. De jeugdrechter wilde dat ik naar Beernem ging, maar omdat daar geen plaats was, moest ik terug naar het politiekantoor. Het was afschuwelijk. Ik wist niet eens of het dag of nacht was, maar ik heb geteld: in totaal duurde het 58 uur. Dat is echt niet oké.’

Enkele maanden voordien had Yana met een punaise haar lip gepiercet. Ook al deed ze zich graag stoer voor, innerlijk ging ze kapot. ‘Mijn vader beloofde altijd dat hij me in het weekend zou komen bezoeken. Hij deed het bijna nooit. Ik herinner me hoe ik zaterdagnamiddagen urenlang door het raam heb zitten kijken of ik hem niet zag aankomen.’

Na zes maanden verhuisde ze naar een open jeugdinstelling in Antwerpen. ‘Ik ben nog een paar keer weggelopen. Ik werd eens betrapt met drugs. Als ik eraan terugdenk, was ik behoorlijk onhandelbaar. Bij elke verplichting sloeg ik tilt.’

Therapie liet Yana steeds koud. ‘Ik kon dat niet, op een stoel gaan zitten om een uurtje te “verwerken”. Therapeuten spraken steeds over mijn problematiek. Ik heb geen problematiek, alleen een verleden’, zegt ze. Forumtheater was voor Yana een keerpunt. ‘Ik leer er te verwerken, maar het gaat ongedwongen. En acteren is ook heel leuk. Ik zou er graag mee verdergaan.’

Haar studies kinderopvang heeft ze onlangs afgebroken vanwege reuma. Yana volgt een opleiding om regisseur te worden bij forumtheater en woont opnieuw bij haar moeder in Brasschaat. ‘Ik ben veel rustiger. De toekomst kan alleen maar beter worden.’