Samen sleept zich voort
De Antwerpse lijst Samen likt haar wonden na de commotie rond SP.Akopstuk Tom Meeuws. Maar voor de samenwerking is er geen weg terug.
‘Dit voorval vertraagt de dynamiek nu wel even, maar de trein is al vertrokken’ DIRK AVONTS OCMWraadslid Groen
Dat het ‘ongelooflijk dom’ was dat hij met zijn communicatie een ‘ontsnappingsroute’ voor NVAburgemeester Bart De Wever had gecreëerd. En dat er voortaan ‘geen verrassingen’ meer getolereerd zullen worden, kreeg Tom Meeuws (SP.A) gisteren te horen op het Antwerpse hoofdkwartier van Groen.
Na de uitgelekte Whatsappberichten over zijn goede contacten met bouwpromotor Land Invest én de uitspraken van Samenlijsttrekker Wouter Van Besien (Groen) over het belang van integriteit, werd al volop gespeculeerd over het einde van de linkse eenheidslijst Samen. Maar na een stevig gesprek zijn de plooien tussen beide partijen gladgestreken. Meeuws blijft als SP.Afrontman gewoon op post, al is het kwaad intussen geschied.
Inschattingsfout
‘Ik heb vandaag een noodzakelijk gesprek gehad met Tom Meeuws’, zei Van Besien. ‘De conclusies van het gesprek zijn duidelijk: Tom zet zijn activiteiten voor het advieskantoor EVConsult stop om elke twijfel uit te sluiten.’
Meeuws moet ook een bocht maken over het Antwerpse vastgoeddossier rond de Slachthuissite. Hij noemde dat project eerder een goede zaak. Nu klinkt dat zo: ‘De plannen van de Slachthuissite gaan in tegen de belangen van de Antwerpenaren. Samen zal er alles aan doen om die in deze vorm niet te laten doorgaan.’ Hij erkent ook dat het Whatsappverkeer met Land Invest ‘een inschattingsfout’ was.
Amper anderhalve maand na de officiële aftrap is de maagdelijkheid van de lijst Samen al geschonden. Maar intussen werden de eerste samenwerkingen tussen de lokale partijleden op het terrein in gang gezet. Er was met andere woorden geen weg terug. ‘Over die inhoudelijk samenwerking, zoals het sociaal beleid, was er veel enthousiasme’, zegt Dirk Avonts, OCMWraadslid voor Groen. ‘Dit voorval vertraagt de dynamiek nu wel even, maar de trein is al vertrokken.’
Het kartel maakte er ook een erezaak van om één vijfde onafhankelijken op de lijst te zetten. Vooral Groen hoopt nu dat het incident niet te lang blijft hangen in de hoofden van de mensen, want de partij vreest dat potentiële kandidaten daardoor alsnog zullen afhaken.
Voorlopig is politiecommissaris Jinnih Beels, tweede op de lijst, de enige exponent van de onafhankelijken op de lijst. Zij gaf gisteren niet thuis.
Geen verrassingen meer
Het allerbelangrijkste voor Samen is dus: geen nieuwe verrassingen meer à la Tom Meeuws. Al maakt Groenkopman Van Besien zich geen illusies. ‘Zowel de NVA als Land Invest heeft de afgelopen dagen conversaties en foto’s van een privécommuniefeestje aangeboden aan meerdere redacties’, zegt hij. ‘Dat is ongezien.’
Vóór de Antwerpse gemeenteraad gisteravond waren Van Besien en De Wever het nog volmondig eens: ‘De politiek komt hier belabberd uit’. Tijdens de gemeenteraad vlogen de verwijten alweer heen en weer. Met als uitschieter de uithaal van NVAgemeenteraadslid Johan Klaps: ‘Van Besien? Dat is het schijnheilig paterke van Borgerhout.’
Zoals in Gent, zo in Antwerpen. De belofte van een roodgroen kartel houdt grote valkuilen in.
BRUSSEL I ‘We willen een signaal en ijzersterke garanties’, klonk het gisteren in de loop van de dag bij Groen. De contacten tussen het Antwerpse SP.Aboegbeeld Tom Meeuws en de vastgoedontwikkelaar Land Invest hadden Wouter Van Besien, de lijsttrekker van Samen, immers ongemakkelijk doen schuifelen op de stoel. Anderhalve maand na de start is het linkse kartel in de Scheldestad zijn maagdelijke imago kwijt. Het meest gevreesde politieke werkwoord van het jaar – ‘graaien’ – is te gevaarlijk dichtbij gekomen.
Bij de groenen moet de flashback naar begin dit jaar groot geweest zijn. Toen vroeg de partij ook een signaal aan de SP.A, in Gent deze keer. Ook daar viel een rood lijk uit de kast. De SP.Akopman, kandidaatburgemeester Tom Balthazar, zetelde in Publipart, een intercommunaal vehikel dat vooral leek te bestaan om mooie zitpenningen uit te betalen en dubieuze beleggingen aan te houden. En als we nog enkele maanden teruggaan in de tijd, komen we in Hasselt, waar Groen ook al het roodgroene kartel on hold zette, nadat voormalig burgemeester Hilde Claes (SP.A) ont slag had genomen wegens beschuldigingen van belangenvermenging.
In alle steden zag Groen het kartel besmet door ‘oude politieke cultuur aan de overkant’. Tot drie keer toe moest het vertrouwen hersteld worden.
Terechtwijzing
Het ‘signaal’ in Gent kwam in de vorm van de politieke exit van Balthazar. ‘In een dergelijke sfeer van schandalen en verdachtmakingen is het niet mogelijk een ploeg aan te voeren’, vond hij.
Meeuws blijft in Antwerpen aan boord, maar de terechtwijzing is streng. Hij moet in de pas lopen, zowel inhoudelijk – de Slachthuissite is géén goed project – professioneel – geen consultancyopdrachten meer – als qua stijl – niet meer gooien met modder. Meeuws onderschreef het ‘gezamenlijke’ communiqué en deed er voor de rest het zwijgen toe. Van Besien leidt vanaf nu de dans.
De politieke fout van Meeuws kost het kartel dan ook flink wat punten. ‘Bart De Wever zat in de hoek met een cola zero. En toen bood Tom hem een ontsnappingsroute aan’, zucht men bij Groen. ‘We gaan een smetteloos parcours moeten lopen, willen we het doel bereiken in 2018’, luidde de samenvattende conclusie.
Eén doel, één vijand
Het doel heiligt het kartel dus. Ook dat klinkt bekend in de oren. ‘We willen de sleutels van het stadhuis niet aan Siegfried Bracke (NVA) geven, maar aan de burgers van Gent’, zei kopvrouw Elke Decruynaere van Groen na de doorstart van het kartel in Gent – Bracke moest toen nog zijn eigen boemerang incasseren. In Antwerpen is het vooral zaak om de sleutels van het Schoon Verdiep van Bart De Wever af te nemen. ‘Samen dient een hoger doel’, klinkt het bij Groen. Het is ook wat Monica De Coninck (SP.A) destijds zei bij de start van Samen: ‘Het doel heiligt de middelen.’ Het grootste cement van Samen blijkt de gedeelde afkeer voor De Wever.
Meteen rijst de vraag hoe duurzaam zo’n huwelijk is. Lang niet iedereen bij Groen stond achter Samen. Slechts 76 procent stemde voor. ‘Het is een publiek geheim dat ik geen voorstander was’, zei Groencoryfee Mieke Vogels gisteren. ‘Maar de beslissing is genomen en ik ga nu geen schoonmoeder spelen.’
Nochtans leken ook de Antwerpenaren niet noodzakelijk gewonnen voor samenwerking. Een peiling van
Gazet van Antwerpen suggereerde dat het kartel 7 procent minder stemmen oplevert dan wanneer beide partijen apart opkomen.
Machtsblokken
Toch blijven kartels mathematisch een interessante zaak. De zetelverdeling bij de gemeenteraadsverkiezingen bevoordeelt grote machtsblokken. Die politieke logica overheerst in Antwerpen en Gent. Maar de ervaringen daar voeden een afkeer voor samenwerking die al langer groeit bij Groen.
Het devies voor 2018 is duidelijk: in kartel als het moet, op eigen kracht waar het kan. In Genk en SintNiklaas sneuvelde het kartel daarom wel al. In SintNiklaas ook omdat Groen zich in het hemd gezet voelde door de SP.A. Die had als eerste een tijdelijke sluiting van het veelbesproken asbeststort geëist. Dat kwam slecht aan bij Groen, dat zich ook graag op het dossier wilde profileren. Opnieuw zijn er parallellen met Antwerpen te trekken. Al blijft Samen daar dus wel samen. Tot nader order.