DEMOCRATISERING VAN DE DEMOCRATIE
Ruimte geven aan het conflict leidt tot meer innovatie
Politici kijken dikwijls van binnen naar buiten. Ze zijn voor een bepaalde termijn verkozen en dulden niet al te veel tegenspraak. Sommigen belijden het primaat van de politiek als een religie. Elke toegift wordt geïnterpreteerd als een nederlaag of op zijn minst als het niet opnemen van verantwoordelijkheid.
De saga rond Oosterweel leerde wat hiervan de gevolgen zijn. Het project zat jarenlang in allerlei kabinetten opgesloten. De politici negeerden het protest dat zich buiten accumuleerde. Pas toen er met de diverse actiegroepen op een open manier werd gecommuniceerd, raakte alles rechtgetrokken. Het leidde tot een geoptimaliseerd voorstel waarbij iedereen zich comfortabel voelt. In dezelfde filosofie werken de partijen van de meerderheid aan een resolutie rond burgerparticipatie. Speerpunten zijn een burgerbegroting (burgers wijzen een deel van het budget toe) en het recht om uit te dagen (burgers dagen het bestuur uit wanneer ze denken dat ze een maatschappelijke dienst beter kunnen verzorgen). De parlementariërs denken ook aan een kenniscentrum om het leerproces te coördineren.
De voorstellen democratiseren de democratie. Ze geven ruimte aan het conflict om meer innovatie toe te laten. Daarbij komt men tegemoet aan de drang bij burgers om meer te participeren, in elk geval meer dan die vijf of zesjaarlijkse begankenis naar het stemhokje. Het nauwer betrekken van geengageerde Vlamingen kan ook leiden tot een andere type van politicus. In afwachting moeten nog heel wat technische uitdagingen (hoe groot wordt de burgerbegroting, niet alle thema’s lenen zich) worden uitgeklaard.
Toch past enig voorbehoud. Plaatselijke experimenten leren dat de ingewikkelde procedure niet altijd uitnodigend werkt. Bovendien gaat het om een duur proces. Ten slotte trekt dit soort oefeningen een bepaald profiel van mensen aan. Lang niet iedereen voelt zich voldoende opgeleid, heeft zin en/of tijd om zich met een bepaalde besluitvorming bezig te houden. Uiteindelijk worden politici ook betaald om hun job te doen.
Maar het is duidelijk dat de representatieve democratie zoals die in de 19de eeuw werd bedacht, het in een door sociale media overheerste 21ste eeuw hard te verduren heeft. Laat daarom de politiek maar experimenteren met allerlei ideeën om het systeem een moderne update te geven. Alvast Oosterweel bewees hoezeer inspraak en deliberatie de besluitvorming perfectioneren.