Divers Brussel, blanke EU-cocon
Zijn de Europese instellingen te wit? Hun blanke karakter zou de ambities van mensen met een migratieachtergrond fnuiken. Maar kan en moet de Commissie daar iets aan doen?
BRUSSEL I Syed Kamall, de leider van de Europese Conservatieven en Hervormers (de op twee na grootste fractie), tackelde het gebrek aan diversiteit in de Europese Unie onlangs met de voeten vooruit. ‘Als je diversiteit wilt zien, kijk naar de gezichten van de schoonmaakploeg die de EUgebouwen ’s ochtends verlaat en contrasteer dat met de blanke parlementsleden en bureaucraten die binnenkomen’, zei hij op de nieuwswebsite Politico.
De Britse moslim valt niet als enige over de kloof tussen de superdiverse straten van Brussel en de blanke statigheid van het Berlaymontgebouw. Volgens het European
Network Against Racism is het Europese diversiteitsbeleid ‘ontgoochelend’ omdat het ‘ras of etniciteit ne geert’. Onder de slogan #Brusselssowhite getuigden de jongste weken ook mensen met een migratieachtergrond hoe ‘ongemakkelijk’ het is om de ‘enige kleurling’ in Europese meetings te zijn. De Franse Céline Fabrequette van het African Caribbean and Pacific Young Professionals Network liep stage bij de EU. ‘Anderen in de stagedatabase kregen meteen een job, ik moest nog een interview doen.’
Politico schat dat ongeveer 10 procent van de Europeanen een nietblanke etniciteit heeft, en dat de EUinstellingen hoogstens 1 procent medewerkers uit die categorie tellen.
Anonieme examens
Is een unie van 28 nationaliteiten dan niet divers genoeg, vraagt u zich misschien af. De klacht over ‘witte’ Europarlementsleden is moeilijk hard te maken als arbeidsdiscriminatie, want parlementsleden worden verkozen door kiezers. Maar is er dan een probleem bij de aanwerving van medewerkers van de Europese instellingen?
‘Wij verzamelen geen data over de etniciteit van medewerkers’, zegt de woordvoerder van de commissaris voor Budget en Human Resources. ‘In sommige van onze lidstaten is het zelfs niet toegelaten om dat soort privacygevoelige vragen te stellen. Die gevoeligheden moeten wij respecteren. Wij hoeven ook niet te weten welke religie toekomstige werknemers hebben.’
Burgers in de EU opdelen volgens ras – een term die wetenschappelijk niet te verantwoorden valt – of etnie kan een bedenkelijke praktijk zijn, maar het betekent ook dat de ‘klagers’ hun gelijk niet met cijfers kun
nen staven. Wel leggen ambtenaren schriftelijke, geanonimiseerde examens af die hun verdienste meten.
Omdat de Commissie vaak hoogopgeleide specialisten zoekt, is een evenredige vertegenwoordiging van (vaker laagopgeleide) doelgroepen niet evident. Wie ambities koestert om bij de EU aan de slag te gaan, moet zich trouwens voorbereiden op ontgoocheling, blank of niet. Per jaar vragen 25.000 mensen een betaalde stage aan (die zelfs geen jobgarantie geeft), 600 van hen mogen beginnen.
Volgens de woordvoerder doet de Commissie veel voor diversiteit op de werkvloer. ‘Meteen honderd mensen met een bepaald profiel aannemen, lijkt ons niet de manier. We willen wel graag de rekruteringsbasis verbreden, bijvoorbeeld door vacatures via nieuwe kanalen te communiceren.’ Hoe dat concreet moet, zoekt de dienst nog uit. Activisten vragen om het aantal werknemers bij de EU met een migratieachtergrond op te lijsten en pleiten ook voor quota.
Rekruteer in Molenbeek
#Brusselssowhite kan niet uitpakken met harde discriminatiepraktijken. Wel problematisch is dat de voorselectie om bij de EU te komen, lang voor de neutrale examenrondes begint. ‘Wie een topjob ambieert, gaat naar het dure Europacollege in Brugge’, zegt Fabrequette. ‘Met inschrijvingsgeld van 25.000 euro was dat voor mij geen optie. Ik merkte wel bij kennissen dat de daar opgebouwde netwerken nuttig waren. Wat je leert, is nog altijd minder belangrijk dan waar je het leert.’
Ook Naweed Khan van de conservatieve Europese denktank New Di
rection wijst aan de telefoon op de elitaire rekrutering (en het Europacollege). ‘Wanneer heeft de EU voor het laatst actief gerekruteerd bij Marokkaanse Belgen in Molenbeek of Parijs? Die groepen leren nooit perspectief op een EUjob te koesteren. Er is een klein cirkeltje van Europese insiders die naar dezelfde scholen en restaurants gaan. Te veel talent wordt nooit ontdekt.’
Politieke munitie
Misschien belangrijker dan wie er zit, is wat de mensen die er zitten aanleveren. Daar zien de activisten van EU Panelwatch, die bloggen over (gender)diversiteit op EUevenementen, wel degelijk een probleem. ‘We vroegen EUinsiders wat een goed en slecht panel was. We hoorden voortdurend dat organisatoren te gemakzuchtig zijn door altijd dezelfde deelnemers te vragen die dezelfde presentaties recycleren. Panels zouden beter varen met nieuwe ideeën en andere ervaringen.’
‘De EUelite weet niet wat werkloosheid, armoede of concentratiewijken zijn’, voegt Khan eraan toe. ‘Het is tijd dat ze representatiever wordt voor het moderne Europa.’
Hoewel er geen opzettelijke discriminatie lijkt te zijn, stellen mensen met migratieachtergrond zich dus vragen bij de welgestelde blanke ‘EUbubbel’. Het thema levert munitie aan tegenstanders van de Commissie: niet toevallig bonden de antiEuropese conservatieven de bel aan. ‘Hoe kan Europa serieus praten over diversiteit, of OostEuropese landen met de vinger wijzen inzake migratie, als het zelf zoveel mensen uitsluit?’, zegt Khan.
‘Wil je diversiteit zien, kijk dan naar de gezichten van de schoonmaakploeg die de EUgebouwen ’s ochtends verlaat en naar die van de bureaucraten die binnenkomen’ SYED KAMALL Leider Europese Conservatieven en Hervormers ‘Wie een topjob ambieert, gaat naar het dure Europacollege in Brugge. Inschrijvingsgeld: 25.000 euro per jaar. Waar je leert, is nog altijd minder belangrijk dan waar je het leert’ CÉLINE FABREQUETTE African Caribbean and Pacific Young Professionals Network