Pakistan, het stort van de wereld voor oude gsm’s
Een nieuwe gsm voor kerst betekent ook een oude gsm op het stort. Veel elektronisch afval dat wij produceren, wordt gedumpt in landen als Pakistan, waar kinderen ziek worden van de verwerking ervan.
Als een vracht wagen vol elektronisch afval het smalle steegje in de binnenstad van Rawalpindi binnenrijdt, springt Johnson (13) als eerste op de laadbak. Hij draagt de zware zakken een voor een via een steile trap naar een kelder, waar hij ze tussen bergen afgedankte compu ters en laptops zet. Daarna barst hij in een flinke hoestbui uit. De koude winter is net begonnen. Is hij verkouden? Johnson lacht schaapachtig. ‘Ik kuch het hele jaar door’, vertelt hij.
In de donkere kelders zonder ramen of luchtfilters werkt hij ze ven dagen per week, en dat maakt hem ziek. In stoffige, vieze kamers demonteren verschillende kinde ren computers, telefoons en lap tops. Ze zitten op de koude grond, een mondkapje dragen ze niet. Ook niet als ze de plasticresten van de apparatuur verbranden. De giftige stoffen die daarbij vrijkomen, zoals kwik en andere zware metalen, veroorzaken astma en huidziekten.
Volgens Muhammad Asif Sha fiq van de Eco Foundation werken in Pakistan duizenden kinderen in illegale ateliers en vuilnisbelten tussen het giftige elektronische afval. ‘Het tast hun longen en or ganen aan’, zegt hij. Bovendien ho ren de kinderen op school te zitten. Kinderarbeid is verboden. ‘Mijn vader is weggelopen’, legt Johnson uit. Zijn moeder verdient als schoonmaakster de kost, maar dat is niet genoeg om het onder wijs voor haar vier kinderen te be talen.
Goedkoop dumpen
Shafiq van de Eco Foundation verwijt het Westen en zijn land met de gezondheid van de kinderen te spelen. ‘We zijn nu tien mi nuten in deze kelder. Voel jij je longen en huid niet verschrikke lijk kriebelen?’
Elektronisch afval wordt een steeds groter probleem. Uit een recent rapport van de milieuafdeling van de Verenigde Naties, Unep, blijkt dat we jaarlijks 50 miljoen ton elektronisch afval produceren. Milieuvriendelijk demonteren kost geld. Het is goedkoper om het in landen als Pakistan te dumpen. Maar het storten van deze ewaste is illegaal. Volgens de Conventie van Bazel, die door bijna alle staten is ondertekend, mag geen westers land zijn elektronisch afval in ontwikkelingslanden lozen, omdat daar nauwelijks goede milieuwetgeving bestaat en er amper recyclage is.
Toch wordt 90 procent van ons elektronisch afval illegaal verhandeld en gedumpt in Afrika en Azië. ‘Op de containers vol ewaste die in de haven van Karachi aankomen, staat dat het om tweedehandsgoederen gaat. In ruil voor steekpenningen knijpt de douane een oogje dicht’, aldus Shafiq.
Stort van de wereld
De buurlanden China en India controleren onder druk van internationale milieuorganisaties strenger de import. In Pakistan blijft milieuwetgeving uit, waardoor het land steeds meer uitgroeit tot de dumpplek van de wereld. Ruim 20 procent van het elektronisch afval komt hier terecht.
In het hele land demonteren kinderen de westerse afdankertjes. Van het bruikbare materiaal worden tweedehandscomputers en telefoons gemaakt. Slechts 20 procent van het elektronische afval is bruikbaar. 80 procent belandt op de vuilnisbelten of wordt in brand gestoken. Giftige stoffen komen in het grondwater terecht en veroorzaken ziekten als kanker.
Toch zou Pakistan geld kunnen verdienen aan het recyclen van elektronisch afval uit het Westen. Oude telefoons, computers en printers bevatten waardevolle
Pakistan zou geld kunnen verdienen aan recyclage van ewaste, maar het land beschikt niet over de nodige expertise
grondstoffen als koper, nikkel en goud. Het land beschikt niet over de expertise voor een milieuvrien delijke demontage. Westerse be drijven zien wel een markt in Pa kistan, maar zijn pas bereid te investeren als de overheid met mi lieuwetgeving komt. Directeur generaal Asif Shuja Khan van het Pakistaanse Milieuagentschap er kent dat de ewaste grote proble men voor de gezondheid van men sen en dieren in zijn land veroor zaakt. Milieubescherming is geen onderwerp in Pakistan. Bijna nie mand bekommert zich er om.
Geen euro per dag
Ondertussen werken de kinde ren in de vieze kelder. Wat vinden ze ervan dat ze tussen de afge dankte telefoons en computers van hun leeftijdgenoten uit het Westen dit ongezonde werk doen? Ze halen hun schouders op. ‘Ik help mijn moeder’, zegt Johnson. Hoeveel verdient hij? ‘Nog geen euro per dag.’
In het midden van het gesprek komt plotseling de werkgever van de kinderen binnen. In zijn gevolg een groepje stevige mannen. Hij blaft ons toe wat we hier zonder zijn toestemming doen. Hij beweert dat de kinderen hem na schooltijd helpen.
Kinderorganisaties als Unicef hebben Pakistan verzocht niet alleen betere veiligheidsregels tijdens de verwerking van elektronisch afval op te stellen, maar die ook na te leven. Kinderarbeid is verboden. Als consumenten in het Westen bewuster zouden omgaan met oude elektronische apparatuur, zou dat ook kunnen helpen.