Catherine Deneuve op de bres voor de flirtende man
Tegenbeweging #MeToo komt niet toevallig uit Frankrijk
BRUSSEL I Drie maanden na de eerste beschuldigingen tegen Harvey Weinstein en het begin van de #MeToobeweging kon een tegenbeweging niet meer uitblijven. Ze komt misschien niet toevallig uit Frankrijk, het land van de ‘galanterie’ en ‘la drague’ of de kunst van het versieren. In een open brief in de krant Le
Monde schreven honderd bekende vrouwen uit de culturele, wetenschappelijke en mediawereld gisteren dat #MeToo volgens hen ontaard is in een ‘vorm van feminisme die mannenhaat uitdrukt’. De bekendste ondertekenaarster van de brief is de actrice Catherine Deneuve.
Verraadsters
‘Verkrachting is een misdaad’, begint de brief. ‘Maar vrouwen op een opdringerige of onhandige manier proberen te versieren, is geen misdrijf, en galanterie is geen mannelijk machogedrag.’ De affaireWeinstein heeft geleid tot een terechte bewustwording van seksueel geweld tegen vrouwen en van hoe mannen, zeker op professioneel vlak, misbruik maken van hun macht, klinkt het ook: ‘Dat was nodig.’ Maar intussen is die ‘bevrijding van het woord’ omgeslagen in het tegenovergestelde, schrijven de vrouwen: ‘We worden geïntimideerd om te zeggen wat hoort, en degenen die weigeren zich naar die bevelen te plooien, worden beschouwd als verraadsters en medeplichtigen.’
Volgens de ondertekenaars van de brief is #MeToo intussen in de pers en op sociale media ontaard tot een campagne van aanklachten en publieke beschuldigingen tegen mannen die gelijkgesteld worden met seksuele misdadigers, zonder dat ze de mogelijkheid krijgen om zich te verdedigen of zelfs maar te antwoorden. Ze worden ‘standrechtelijk veroordeeld’ en soms gedwongen tot ontslag, terwijl ze alleen maar ‘een knie hebben aangeraakt, geprobeerd hebben een kus te stelen, gepraat hebben over “intieme” aangelegenheden tijdens een professioneel diner, of berichtjes met een seksuele connotatie gestuurd hebben naar een vrouw bij wie de aantrekkingskracht niet wederkerig was’.
Heel die heisa dient alleen de ‘belangen van de vijanden van de seksuele bevrijding, van religieuze extremisten, en van de ergste reactionairen’, vinden ze. En het schetst een ‘monolithisch’ beeld van de vrouw, die ‘evenveel kan verdienen als een man, en zich niet ten eeuwigen dage getraumatiseerd voelt door een man die zich tegen haar aanwrijft in de metro’.
Mannenhaat
‘Als vrouwen herkennen we ons niet in dit feminisme dat, verder dan het aanklagen van machtsmisbruik, het gelaat aanneemt van mannenhaat en afkeer van seksualiteit. Wij denken dat de vrijheid om nee te zeggen tegen een voorstel niet kan zonder de vrijheid om lastig te vallen. En we vinden dat je op die vrijheid om lastig te vallen op een andere manier moet kunnen reageren dan door je op te sluiten in de rol van prooi.’
Op één vlak blijken de vrouwen die de brief ondertekenden alvast gelijk te hebben, en dat is dat ze verguisd werden op de sociale media. Vooral Catherine Deneuve, als bekendste gezicht van de campagne, moest het daar ontgelden. Niet voor het eerst, trouwens: ze lag ook al zwaar onder vuur omdat ze haar vriend de cineast Roman Polanski in verdediging nam, wiens uitlevering de VS vragen wegens de verkrachting van een 13jarig meisje in 1977. Deneuve ‘Wij denken dat de vrijheid om nee te zeggen tegen een voorstel niet kan zonder de vrijheid om lastig te vallen’ merkte vorig jaar nog op dat het meisje er wel een pak ouder uitzag dan 13, en dat ‘verkrachting’ een excessief woord was.
Gisteren werd la Deneuve op Twitter uitgescholden voor ‘hersenloos’, ‘idioot’ (une conne) en ‘medeplichtig’ aan het machisme. Sommige twitteraars vroegen zich af wat er gebeurd was met de vrouw die in 1971 het ‘manifest van de 343’ ondertekende: een oproep tot depenalisering en legalisering van abortus. Ook verschillende Franse exministers begrepen het niet: ‘Jammer dat onze grote Catherine Deneuve zich aansluit bij die onthutsende tekst’, twitterde bijvoorbeeld Ségolène Royal.
Maar er waren ook veel steunbetuigingen, in binnen en buitenland, voor de vrouwen die ‘eindelijk durfden te zeggen wat vele anderen denken’.