Alarmsignaal voor kolenwasserij
steenkoolwasserij in Beringen maakt kans op de titel van een van de meest bedreigde historische sites in Europa. ‘Het lobbyisme rond de sloping was ons een doorn in het oog’, zegt de vereniging die het dossier indiende.
De steenk oolwasserij in Beringen dreigt op een weinig beni jdenswaardig lijstje te belanden: dat van de zeven historische sites die in 2018 in de ge varenzone belanden.
Het initiatief komt van de er fgoedorganisatie Europa N ostra. In een eerste ronde selec teerde een jur y t waalf monumenten of beschermde stadszichten uit tien Europese landen. Daarbi j eentje uit België: de mijnsite van Beringen, relict van de steenkoolindustrie. De recon versie, opgestart in 2009, is een werk van lange adem. Maar de k olenwasserij, een masDe sief gebouw waarvan twee van de vier delen ontmanteld zouden worden, kan nu op Europese steun rekenen.
De kolenwasserij is de laatste die be waard bleef van he t Limburgse mi jnbekken, en me teen ook een van de laatste van Europa. Onlangs dok en aan wijzingen op dat het misloopt in Beringen, zegt Adriaan Linters van de VVIA (Vlaamse vereniging voor industriële archeologie), die het dossier indiende. ‘Het lobbyisme rond de gedeeltelijke sloop van de k olenwasserij is sterk toegenomen. Het Beringse gemeentebestuur weigerde eind vorig jaar een vergunning te leveren, intussen buigt de provincie Limburg zich over de beroepsprocedure. En dat ter wijl er nie t eens een aan vraag loopt voor de opheffing van de bescherming van he t gebouw. Er is zelfs geen dossier voor ingediend. Dat is de kar voor het paard spannen.’
Herbestemming
De steenk oolmijn van Beringen telde op haar hoog tepunt, in 1948, bi jna ze venduizend mi jnwerkers. De mijn sloot in 1989 en is sinds 1994 beschermd als monument. Met inbegrip van de k olenwasserij 1, die dateert van 1923 en nadien uitgebreid werd me t wasserijen 2, 3 en 4.
In de kolenwasserij werden de opgedolven k olen gezeefd en ge trieerd. Z e vormt een essentieel onderdeel van de grootste nog bewaarde mijnsite in Europa. Behalve de wasserij en zeverij staan de koeltorens, de ‘ indikk ers’ of bassins en de losvloer nog overeind, de terrils maken onderdeel uit van een wandelgebied. Sinds 20 16 is een van de bassins een duik centrum.
Het consortium Bemine kreeg de opdracht een deel van de site te herbestemmen voor woningen, recreatie en winkels. Van gewest, provincie en stad kreeg he t daarvoor al 32 miljoen euro aan restauratiepremies.
Alleen de kolenwasserijen 2 en 4 zouden gered en gerestaureerd worden. Gebouw 4 zou daarbij ingepast worden in he t erfgoedpad van het Mijnbelevingscentrum. Al in 2013 dook de vraag op om drie delen te deklasseren. T oenmalig minister Geert Bourgeois (NVA) ging daar niet op in. Sindsdien zitten het stadsbestuur en de lokale erfgoedvereniging op dezelfde golflengte: ze vrezen dat een gedeeltelijke ontmanteling een gat zou slaan in de site en het monumentale karakter teniet zou doen.
Bourla
‘De gebouwen verkeren niet in een desastreuze staat ’, zegt Adriaan Linters. ‘ Wel vallen er een aantal technische problemen te tackelen, zoals roestbehandeling , die men te gemakk elijk opgeeft.’
De nominatie van Europa Nostra is een duwtje in de rug , zeg t Piet Jaspaert, een van de jur yleden. ‘Ze kan helpen om druk uit te oefenen op de overheid en de zaak onder de aandacht te brengen. ’
Twee Belgische dossiers die eerder op de lijst van Europa Nostra pri jkten, k wamen telk ens in een stroomversnelling terecht. De restauratie van de historische Bourlaschouwburg in Antwerpen (genomineerd in 2014) staat op de rails. V oor he t J ustitiepaleis in Brussel (2016) werd een reddingsplan opgesteld. Albanië Albanië Oostenrijk België
Communistisch monument in Buzludzha, Bulgarije
Kabelbaan uit de jaren 50 in Chiatura, Georgië
In de rotsen uitgehouwen David Garedzjakloostercomplex, Georgië
Palazzo van Sammezzano, nabij Firenze, Italië
Casino aan de Zwarte Zee in Constanta, Roemenië
Prehistorische rotstekeningen in de provincie Cadiz, Spanje
Prinkipo Grieks weeshuis, monumentaal houten gebouw vlakbij Istanbul, Turkije
Voormalige ijsfabriek van Grimsby, GrootBrittannië
De twee Belgische dossiers die eerder op de lijst van Europa Nostra prijkten, kwamen telkens in een stroomversnelling terecht